Uit TheaterEncyclopedie
August Strindberg
August Strindberg ca. 1892-93
| Naam | August Strindberg |
|---|---|
| Volledige naam | Johan August Strindberg |
| Geboortedatum | 22 januari 1849 |
| Geboorteplaats | Stockholm |
| Overlijdensdatum | 14 mei 1912 |
| Beroep | Schrijver |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| IBDb | |
| VIAF |
Biografie
Hij werd geboren als 4e kind in een kleinburgerlijk gezin met acht kinderen in Stockholm. Zijn grootvader was kruidenier, zijn vader een niet onbemiddelde scheepsmakelaar. Zijn autoritaire vader trouwde met de meid, dochter van een kleermaker. Zij stierf echter al vroeg en zijn vader hertrouwde met een vrouw die door August gehaat werd. Strindberg begon aan een studie in de medicijnen Uppsala, die hij echter niet afmaakte. Hij probeerde acteur te worden, maar dit was tevergeefs. Het leverde hem wel een baan op als schrijver.
Tijdens zijn eerste periode schreef Strindberg voornamelijk gedichten, waarin hij stelling nam tegen de laat-romantische stroming en met opzet gebruik maakt van niet-poëtische woorden. Ook in de inhoud ligt de nadruk op de strijdlust van de jaren na 1880, op het vernieuwende.
In 1892 begon Strindberg een bohèmeleven in Duitsland en Frankrijk. In Parijs raakte hij in een zware psychische crisis, door hemzelf steeds Infernocrisis (1894-1896) genoemd. Latere psychiatrische studies wezen uit dat in deze crisis van Strindberg een duidelijk psychopathologisch element aanwezig was. Na deze crisis zag hij de noodzaak een nieuw begin te maken, wat zijn werken opdeelt in twee verschillende groepen. In zijn tweede periode geeft hij nog een gedichtenbundel uit en dramatiek en lyriek hangen nauw samen. De Infernocrisis bracht Strindberg tot een nieuw, ondogmatisch en onkerkelijk maar wel christelijk religieus geloof, waarin schuld en boete een grote rol spelen. Volgens Strindberg was het lijden een soort mystiek gebeuren en het leven een zuiveringstoestand die aan de mensen was opgelegd.
Theater CV
August Strindberg heeft bijgedragen aan 118 productie(s).
August Strindberg heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan August Strindberg heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Met vuur spelen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) | 1895/1896 | 4 oktober 1895 | Henri van Kuyk |
| Vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Gezelschap van Tivoli Schouwburg | 1901/1902 | 10 oktober 1901 | |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. De Tooneelvereeniging | 1912/1913 | 26 september 1912 | Herman Heijermans |
| Met vuur spelen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) | 1915/1916 | 27 oktober 1915 | Adriaan van der Horst |
| Doodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Het Tooneel | 1916/1917 | 7 november 1916 | Willem Royaards |
| Onweer | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) | 1918/1919 | 21 september 1918 | Eduard Verkade |
| Vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. De Tooneelvereeniging | 1918/1919 | 5 februari 1919 | |
| 'n Roes | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Het Tooneel | 1919/1920 | 17 november 1919 | Willem Royaards |
| Paschen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het Schouwtooneel | 1919/1920 | 27 april 1920 | Adriaan van der Horst |
| Droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) | 1921/1922 | 16 oktober 1921 | Willem Royaards, Svend Gade |
| Vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Gezelschappen Henri Brondgeest | 1924/1925 | 11 februari 1925 | |
| Doodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel | 1926/1927 | 15 februari 1927 | Willem Royaards |
| Paschen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Het Residentie Tooneel | 1941/1942 | 4 april 1942 | Richard Flink |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Amsterdams Toneelgezelschap (A.T.G.) | 1950/1951 | 25 november 1950 | August Defresne |
| De vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Haagsche Comedie | 1961/1962 | 17 februari 1962 | Paul Steenbergen |
| Met vuur spelen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1962/1963 | 23 februari 1963 | Jurg Molenaar |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Nederlandse Comedie | 1963/1964 | 12 oktober 1963 | Fons Rademakers |
| Spooksonate | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1963/1964 | 4 januari 1964 | Ton Lensink |
| Schuldeisers | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1963/1964 | 4 januari 1964 | Jurg Molenaar |
| De sterkste | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1964/1965 | 13 maart 1965 | Elise Hoomans |
| Pasen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1964/1965 | 13 maart 1965 | Elise Hoomans |
| De pelikaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1965/1966 | 5 maart 1966 | Theo Kling |
| Der Vater | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Euro-Studio | 1966/1967 | 2 mei 1967 | Peter Loos |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1967/1968 | 4 november 1967 | Hans Croiset |
| Paria | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging | 1968/1969 | 7 november 1968 | Hemmo B. Drexhage |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Nederlandse Comedie | 1968/1969 | 30 november 1968 | Johan Greter |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging | 1969/1970 | 25 april 1970 | S. J. Doorman |
| Het droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Holland Festival | 1970/1971 | 18 juni 1971 | Ingmar Bergman |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1971/1972 | 6 augustus 1971 | Jan Grossman |
| De schuldeisers | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterschool | 1971/1972 | 13 april 1972 | Eric Schneider |
| Met vuur spelen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging | 1971/1972 | 3 juni 1972 | Elise Hoomans |
| Droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging | 1973/1974 | 21 maart 1974 | Jan Veelo |
| De andere dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1975/1976 | 13 november 1975 | Ger Thijs |
| Deadedouns | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Fryske Toaniel Stifting Tryater | 1975/1976 | 20 december 1975 | Jack Dixon |
| Een droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Zuidelijk Toneel Globe | 1975/1976 | 8 januari 1976 | Ger Thijs |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting ATIV | 1976/1977 | 24 november 1976 | Klaus Jurgen Kramer |
| De vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1977/1978 | 24 september 1977 | Ger Thijs |
| The Stronger | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Kiss | 1978/1979 | 26 december 1978 | Jean-Pierre Voos |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Baal | 1979/1980 | 23 februari 1980 | |
| De pelikaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting FACT | 1979/1980 | 4 maart 1980 | Karst Woudstra |
| Naar Damaskus | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Publiekstheater | 1981/1982 | 12 mei 1982 | Hans Croiset |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting De Omweg | 1983/1984 | 12 januari 1984 | Wanda Reisel |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep De Appel | 1984/1985 | 29 augustus 1984 | Eric Schneider |
| Vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theatergroep Yaddo | 1984/1985 | 8 november 1984 | Pieter Loef |
| De eerste waarschuwing | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 13 november 1984 | Marcelle Meuleman |
| Spelen met vuur | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 13 november 1984 | Marcelle Meuleman |
| Stinkende onzucht | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het Theater In Alle Staten | 1984/1985 | 21 november 1984 | Jeroen Leenen |
| Strindberg, de schuldeisers 'X-Y-Z' | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nieuwe Komedie | 1984/1985 | 13 december 1984 | Wim Meuwissen |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 5 januari 1985 | Marcelle Meuleman |
| Schuldeisers | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 23 februari 1985 | Marcelle Meuleman |
| Voor de dood | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 12 april 1985 | Marcelle Meuleman |
| Moederliefde | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 12 april 1985 | Marcelle Meuleman |
| De sterkere | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 18 mei 1985 | Marcelle Meuleman |
| Paria | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 18 mei 1985 | Femke Boersma |
| De band | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Persona | 1984/1985 | 8 juni 1985 | Mieke Kolk, Ginka Tscholakova Müller |
| De schuldeisers | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Akteursstudio | 1985/1986 | 18 december 1985 | Ruud Westerkamp |
| De sterkere | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Akteursstudio | 1985/1986 | 22 december 1985 | Rob Baars |
| Onweer | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Publiekstheater | 1985/1986 | 23 januari 1986 | Ger Thijs |
| Dodendans 1 | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Amai | 1985/1986 | 3 juli 1986 | Jochem Royaards |
| De pelikaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | La Terrazza | 1986/1987 | 28 november 1986 | Albert Lubbers |
| Een droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | I.N.S. Mannen van den Dam | 1986/1987 | 17 december 1986 | Karst Woudstra |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Akteursstudio | 1986/1987 | 27 maart 1987 | Marijke Beversluis |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Krochttheater | 1987/1988 | 15 november 1987 | Erik-Ward Geerlings |
| Fräulein Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Unima Poppentheater Festival | 1987/1988 | 14 mei 1988 | |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep De Appel | 1988/1989 | 30 september 1988 | Agaath Witteman |
| Droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater aan de Rijn, Arnhem | 1988/1989 | 22 maart 1989 | Aus Greidanus sr. |
| De vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theatergroep Carrousel | 1989/1990 | 16 november 1989 | Lidwien Roothaan |
| De pelikaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Hogeschool voor de Kunsten Arnhem | 1989/1990 | 15 december 1989 | Leonard Frank |
| Freud & Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterschool | 1989/1990 | 20 december 1989 | Paul Feld |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Koninklijke Vlaamse Schouwburg | 1989/1990 | 19 april 1990 | Guy Joosten |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het Nationale Toneel | 1989/1990 | 28 april 1990 | Albert Lubbers |
| Voader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Blauwe Maandag Compagnie | 1990/1991 | 4 januari 1991 | Luk Perceval |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Nieuw Amsterdam | 1990/1991 | 14 februari 1991 | Saban Ol |
| Miss Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | The In Players | 1990/1991 | 7 mei 1991 | Paula Conaghan |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theatergroep Delta | 1990/1991 | 21 juni 1991 | Jos Vijverberg |
| De sterkste | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater aan de Haven | 1991/1992 | 12 december 1991 | Michael Ratomski |
| Miss Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Chayka | 1991/1992 | 15 mei 1992 | Vladimir Koifman |
| De spooksonate | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterwerkplaats Het Balkon | 1991/1992 | 16 juni 1992 | Piet Spee |
| Spooksonate | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Maastrichts Theaterensemble Het Vervolg | 1992/1993 | 23 oktober 1992 | Michael Fields |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelacademie Maastricht | 1992/1993 | 19 december 1992 | Alize Zandwijk |
| De meid slaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nationaal Fonds | 1992/1993 | 25 maart 1993 | Tom Jansen, Josse de Pauw |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Wolfsmond | 1993/1994 | 26 november 1993 | Ramón Gieling |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Maatschappij Discordia | 1994/1995 | 21 maart 1995 | Jan Joris Lamers |
| De eerste waarschuwing | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelacademie Maastricht | 1994/1995 | 7 april 1995 | Peter Eversteyn |
| Spelen met vuur | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelacademie Maastricht | 1994/1995 | 7 april 1995 | Peter Eversteyn |
| Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Julie | 1995/1996 | 29 september 1995 | Jan Peter Gerrits |
| Schuldeisers | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Leenderts Consort | 1995/1996 | 10 januari 1996 | Leenderts Consort |
| Play Strindberg | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nova Zembla | 1995/1996 | 4 april 1996 | Luk Nys |
| Fröken Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Paardenkathedraal | 1996/1997 | 28 februari 1997 | Dirk Tanghe |
| De pelikaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Toneelschuur Producties | 1996/1997 | 8 mei 1997 | Filip Fokkens |
| Schuldeisers | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Cosmic Illusion (1983- 2009) | 1996/1997 | 15 mei 1997 | John Leerdam, Ad van Kempen |
| Strindbergs droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theatergroep Carrousel | 1997/1998 | 30 oktober 1997 | Marlies Heuer, Dic van Duin |
| Dodendans 1 & 2 | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater van het Oosten | 1998/1999 | 28 augustus 1998 | Mark Timmer |
| De pelikaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Noord Nederlands Toneel | 1998/1999 | 5 september 1998 | Peter Eversteyn |
| De vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Würz | 1998/1999 | 27 maart 1999 | Jules Terlingen |
| De vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Teneeter | 1999/2000 | 14 april 2000 | Wannie de Wijn |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het Gevolg | 2000/2001 | 17 oktober 2000 | Ignace Cornelissen |
| Jean, Julie et Christine | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Paardenkathedraal | 2000/2001 | 17 mei 2001 | Dirk Tanghe |
| 'n Droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Engelenbak | 2002/2003 | 24 januari 2003 | Pieter Vrijman |
| Spooksonate | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterschool | 2002/2003 | 14 juni 2003 | Christina Hauge |
| The Stronger | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting ALBA Theaterhuis | 2004/2005 | 23 september 2004 | Saskia Mees |
| De sterkste | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting ALBA Theaterhuis | 2004/2005 | 29 september 2004 | Saskia Mees |
| De vader | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Paardenkathedraal | 2004/2005 | 1 april 2005 | Paula Bangels |
| De pelikaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het Zuidelijk Toneel | 2006/2007 | 5 april 2007 | Olivier Provily |
| Droomspel | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Regiedagen | 2006/2007 | 21 juni 2007 | Paul Knieriem |
| Naar Damascus | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Amsterdam | 2007/2008 | 6 april 2008 | Pierre Audi |
| Spelen met vuur | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Noord Nederlands Toneel | 2007/2008 | 13 mei 2008 | Sarah Moeremans |
| Dodendans | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterproductiehuis Zeeland | 2008/2009 | 28 augustus 2008 | Karst Woudstra |
| Met vuur spelen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Roovers Spelen VZW | 2008/2009 | 24 maart 2009 | |
| De sterkste | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Amsterdam | 2008/2009 | 7 mei 2009 | Eric de Vroedt |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Artemis | 2010/2011 | 12 maart 2011 | Koen de Sutter |
| Freule Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Toneelschuur Producties | 2011/2012 | 23 november 2011 | Thibaud Delpeut |
| Schuldeisers | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het Derde Bedrijf | 2011/2012 | 30 maart 2012 | Theu Boermans |
| Kijken naar Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het Huis van Bourgondië | 2011/2012 | 31 mei 2012 | Bram Jansen |
| Julia | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Companhia Vértice de Teatro | 2013/2014 | 16 augustus 2013 | Christiane Jatahy |
| De pelikaan | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Amsterdam | 2013/2014 | 23 maart 2014 | Susanne Kennedy |
| Hour of the Wolf | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterschool | 2014/2015 | 23 juni 2015 | |
| De Pelikaan, over de tangotang | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Mooi weer & zo | 2017/2018 | 8 maart 2018 | Eva Lemaire |
Man-Vrouw problematiek
Strindberg nam het in zijn werk op voor de, in zijn ogen moeilijke, positie van mannen en vaders. Dit komt met name tot uitdrukking in zijn toneelstuk "De vader", waarin hij de strijd tussen een vader en een moeder beschrijft over de opvoeding van hun dochter.
Strindberg stelt als probleem van het vaderschap dat het niet eenduidig gekend kan worden. Moederschap is wel altijd duidelijk. Dit brengt met zich mee dat vaders afhankelijk worden gemaakt van moeders. Hoewel critici deze stellingname slechts zagen als een projectie van zijn persoonlijke ervaringen kan niet worden ontkend dat het thema nog steeds maatschappelijk relevant is. De erkenning van kinderen door hun vaders is nog steeds afhankelijk van de goedkeuring door moeders.
Critici (met name vanuit het feminisme) menen dat Strindberg een ziekelijke vrouwenhater was. Zijn stellingen stonden in zijn tijd al op gespannen voet met het pril ontluikende feminisme.
Occulte interesses
Strindberg had in de loop van zijn leven verschillende vrij excentrieke interesses. Zo hield hij zich in bepaalde perioden bezig met alchemie en occultisme en de geschriften van Emanuel Swedenborg. In zijn merkwaardig autobiografisch werk 'Inferno' - in het Frans geschreven - geeft hij een paranoïde en verwarrend relaas van zijn jaren in Parijs. Daarin beweert hij met succes alchemistische experimenten te hebben uitgevoerd en zwarte magie te hebben uitgeoefend op zijn dochter.
Dood
In 1899 keerde Strindberg terug naar Stockholm. De laatste jaren van zijn leven was hij eenzaam en leefde hij geïsoleerd. Hij overleed op 63-jarige leeftijd aan de gevolgen van maagkanker.
De belangrijkste Zweedse literaire onderscheiding, de Augustprijs, is naar Strindberg genoemd.
Bibliografie
- Meester Olaf (1872)
- De Vader (1887)
- Freule Julie (1888)
- Schuldeisers (1888)
- Droomspel (1909)
- Onweer (ca. 1907)
- Het afgebrande huis (ca. 1907)
- Spooksonate (ca. 1907)
- De pelikaan (ca. 1907)
- De grote Straatweg (1909)
Bronnen