Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamIngmar Bergman
Volledige naamErnst Ingmar Bergman
Geboortedatum14 juli 1918
Geboorteplaats Uppsala
Overlijdensdatum30 juli 2007
Overlijdensplaats Fårö
BeroepRegisseur
Externe databases:
IMDb
IBDb
VIAF

Ingmars vader was een luthers predikant waardoor hij opgroeide omringd door religieuze beelden en voorzien van theologische discussies. Hij ging naar de Universiteit van Stockholm, waar hij interesse in theater en later ook in film kreeg. De jonge Bergman zag films van Zweedse cineasten als Mauritz Stiller en Victor Sjöström, diep geworteld in de theatertraditie en de dramatiek van de stomme film. Bergmans eerste naoorlogse films getuigen van een geloofscrisis en een desinteresse voor de samenleving, na de ontnuchtering van een gehele generatie die getuige is geweest van een inferno. Als reactie plooit hij zich terug op het individu. Film staat gelijk met psychodrama met duidelijke formele beïnvloeding van het theater en de vroegere expressionistische cinema. Mede daardoor gaan zijn films meestal over existentiële vragen over sterfelijkheid, eenzaamheid en geloof, vaak direct en niet erg gestileerd gefilmd.

Als regisseur waardeerde hij intuïtie hoger dan intellect, en koos voor een niet-agressieve houding tegenover acteurs. Bergman zag zichzelf belast met een grote verantwoordelijkheid tegenover zijn acteurs: hij zag hen als medewerkers in een psychologisch kwetsbare positie. Hij zei dat een regisseur zowel eerlijk als ondersteunend moet zijn om het beste uit anderen te halen.

Een aantal van zijn vroege films is erg gestructureerd. Bergman zei over zijn latere werk dat de personages in het verhaal soms dingen anders wilden doen dan hoe hij het had bedacht, en als je hen niet hun gang liet gaan, het resultaat rampzalig was. Hij liet zijn acteurs steeds meer de dialoog improviseren. In zijn laatste films schreef hij alleen de ideeën achter de dialoog met daarin de richting waarin het verhaal moest gaan. Dit procedé werkte ook voortreffelijk, met een vaak sterke confronterende levensechtheid als gevolg.

Met Het Zevende Zegel (1957) trok hij velen over de streep om film niet zozeer als entertainment maar als een volwaardige kunstvorm, de zevende kunst, te aanvaarden. Bergmans oeuvre raakte in de jaren 60 in Vlaanderen bekend door de figuur van de cinefiele jezuïet pater Jos Burvenich. De strijdvaardige pater trok zelfs naar Zweden in de hoop Bergman en zijn acteurs tot het katholicisme te bekeren.[3]

Hij werkte altijd met dezelfde kleine groep acteurs, waaronder Victor Sjöström, Bibi Andersson, [https://nl.wikipedia.org/wiki/Harriet_Andersson


Ingmar Bergman heeft bijgedragen aan 24 productie(s).

Ingmar Bergman heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Ingmar Bergman heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Het droomspel Regie Holland Festival 1970/1971 18 juni 1971 Ingmar Bergman
Kung Lear Regie Holland Festival 1984/1985 22 juni 1985 Ingmar Bergman
John Gabriel Borkman Regie Holland Festival 1984/1985 24 juni 1985 Ingmar Bergman
Het paneel Auteur (schrijver libretto, scenario) Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging 1965/1966 16 juni 1966 Hugo Heinen
Scènes uit een huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Arnhem Theaterstad 1982/1983 28 mei 1983 Aram Adriaanse
De telefoon Auteur (schrijver libretto, scenario) De Onderneming 1988/1989 3 januari 1989 Eddy Geerlings
Littekens en Bergman Auteur (schrijver libretto, scenario) Speelteater Gent 1996/1997 19 oktober 1996 Tanya Hermsen
Na de repetitie Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep De Appel 1998/1999 19 februari 1999 Aram Adriaanse
Scènes uit een huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Hogeschool voor de Kunsten Arnhem 1998/1999 25 februari 1999
Perron geluk Auteur (schrijver libretto, scenario) Stadsschouwburg, Utrecht 2003/2004 13 maart 2004 Jaap Spijkers
Scènes uit een huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Amsterdam 2004/2005 1 februari 2005 Ivo van Hove
Vadertje en moedertje spelen Auteur (schrijver libretto, scenario) Stadsschouwburg Amsterdam 2004/2005 5 februari 2005 Leon Voorberg, Victor Mentink, Erik Willems, Irene Kriek, Janni Goslinga, Sara Boonman
Herfstsonate Auteur (schrijver libretto, scenario) Hummelinck Stuurman Theaterbureau 2005/2006 3 december 2005 Anny van Hoof
Kreten en gefluister Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Amsterdam 2008/2009 30 maart 2009 Ivo van Hove
Fanny en Alexander Auteur (schrijver libretto, scenario) De Toneelmakerij 2010/2011 5 maart 2011 Liesbeth Coltof
Herfstsonate Auteur (schrijver libretto, scenario) 't Arsenaal, Theater Malpertuis 21 februari 2012 Piet Arfeuille
Persona Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Amsterdam 2012/2013 13 december 2012 Ivo van Hove
Na de repetitie Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Amsterdam 2012/2013 13 december 2012 Ivo van Hove
Wish You Were Here (Ingmar Bergman) Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Amsterdam 2012/2013 18 maart 2013 Lucas de Man
Na de repetitie Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelspelersgezelschap STAN 2016/2017 25 januari 2017
Face to Face Auteur (schrijver libretto, scenario) Firma Ducks 2016/2017 10 mei 2017 Liliane Brakema
Uit het leven van marionetten Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Amsterdam 2017/2018 5 november 2017 Daniël 't Hoen, Nanouk Leopold, Rani Decock
Infidèles Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelspelersgezelschap STAN 2021/2022 15 februari 2022
Scènes uit een huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Mooi Weer 2023/2024 14 december 2023 Lynn Schutter


Onderscheidingen

  • 1958 een Gouden Beer op het Filmfestival van Berlijn voor Wilde Aardbeien.
  • 1961 won hij de Oscar in de categorie "Beste Anderstalige Film" (dat wil zeggen niet-Engelstalig) voor De maagdenbron
  • 1962 een Oscar voor Als in een donkere spiegel
  • 1970 de Irving G. Thalberg Memorial Award tijdens de Oscaruitreiking
  • 1984 een Oscar voor Fanny en Alexander
  • 1997 De Gouden Palm der Palmen op het Filmfestival van Cannes voor zijn gehele oeuvre.

Daarnaast ontving Bergman verschillende Oscar-nominaties (9 in totaal) voor enkele films.

Trivia

  • Tijdens een staking in 1951 in de Zweedse filmindustrie maakte de nog jonge Bergman een negental commercials voor een zeepproducent "Bris", de tegenhanger van "Sunlight". Deze zijn terug te zien op Youtube (tik in: "Bergman+Bris"). Deze commercials werden opgenomen met Bergmans vaste staf, onder meer cameraman Gunnar Fischer en actrice Bibi Andersson. Veel van Bergmans stilistische en thematische preoccupaties duiken er op. Een van de filmpjes is een geestige parodie op de 3D-rage begin jaren vijftig (20e eeuw) waarbij de toeschouwers in de filmzaal een brilletje met groenrode glazen moesten opzetten. Ook is er een komisch filmpje over een bokswedstrijd tussen het vuil (een duiveltje) en de zeep (een harlekijn).[4]
  • De archieven van de cineast, in bezit van de "Ingmar Bergman Foundation" en 65 jaar artistieke schepping omvattend, werden in 2002 in zijn geheel aan het Zweeds Filminstituut geschonken. In juni 2007 werd deze collectie toegevoegd aan "het geheugen van de wereld": de werelderfgoedlijst voor documenten.
  • Bergman wordt ook genoemd in de wereldhit "Moviestar" van Harpo.
  • Hij overleed op dezelfde dag als grootmeester Michelangelo Antonioni 30 juli 2007.
  • Begin september 2007 raakte bekend dat de Zweedse overheid twee miljoen euro uittrekt om digitale kopieën te produceren van Bergmans films. Daarbij zal men investeren in een jaarlijks theaterfestival.

Filmografie

Jaar Oorspronkelijke titel Nederlandse titel
1944 Hets De kwelling
1946 Det regnar på vår kärlek Het regent op onze liefde (??)
1946 Kris Crisis
1947 Kvinna utan ansikte Vrouw zonder gezicht
1947 Skepp till Indialand Schip naar India
1948 Eva
1948 Hamnstad Havenstad
1948 Musik i mörker Muziek in het donker (??)
1949 Fängelse De gevangenis
1949 Törst Dorst
1950 Medan staden sover Na twaalf uur 's nachts
1950 Sånt händer inte här Zoiets gebeurt hier niet (??)
1950 Till glädje Ode aan de vreugde
1951 Frånskild Gescheiden (??)
1951 Sommarlek Zomeridylle, Zomerintermezzo (DVD)
1952 Kvinnors väntan Wachtende vrouwen, Geheimen van vrouwen (DVD)
1953 Gycklarnas afton De spullenbaas
1953 Sommaren med Monika Zomer met Monika
1954 En lektion i kärlek Lessen in liefde
1955 Kvinnodröm Vrouwendroom
1950 Sommarnattens leende Glimlach van een zomernacht
1951 Sista paret ut ??
1957 Det sjunde inseglet Het zevende zegel
1957 Smultronstället Wilde aardbeien
1958 Ansiktet Het gezicht, Façade (DVD)
1958 Nära livet Op de drempel van het leven
1960 Djävulens öga Het oog van de duivel
1960 Jungfrukällan De maagdenbron
1961 Såsom i en spegel Als in een donkere spiegel
1961 Lustgården De tuin der lusten (??)
1962 Nattvardsgästerna De avondmaalsgasten
1963 Tystnaden De grote stilte
1964 För att inte tala om alla dessa kvinnor Wat betreft de vrouwen
1966 Persona Maskers
1968 Skammen Schaamte
1968 Vargtimmen Het uur van de wolf
1969 En passion Een passie
1969 Riten Het ritueel
1971 Beröringen Beroering (??)
1972 Viskningar och rop Schreeuw zonder antwoord, Geschreeuw en gefluister (DVD)
1973 Scener ur ett äktenskap Scènes uit een huwelijk
1975 Trollflöjten De toverfluit
1976 Ansikte mot ansikte Van aangezicht tot aangezicht
1977 Ormens ägg Het slangenei
1978 Höstsonaten Herfstsonate
1980 Ur marionetternas liv Uit het leven van marionetten
1982 Fanny och Alexander Fanny en Alexander
1984 Efter repetitionen Na de repetitie
1986 Karins ansikte Het gezicht van Karin (??)
1991 Den goda viljan De beste bedoelingen
1992 Söndagsbarn Zondagskinderen (??)
1993 Backanterna De bacchanten (??)
1995 Sista skriket De laatste schreeuw (??)
1997 Larmar och gör sig till Luidruchtig en aanstellerig (??)
2000 Trolösa De ontrouwen (??)
2003 Saraband Sarabande (??)

Tentoonstelling

In het voorjaar 2011 ging er in het Berlijnse Museum für Film und Fernsehen een overzichtstentoonstelling door van het werk van Bergman met als titel: Von Lüge und Wahrheit. Dit was mogelijk met steun van de Ingmar Bergman Foundation en het Svenska Filminstitutet. Deze expositie werpt een ongemeen heldere kijk op het universum van deze filmvirtuoos.

Bibliografie

Bronnen


Voetnoten