N.V. Het Tooneel
Affiche N.V. Het Tooneel, 1907.
| Naam | N.V. Het Tooneel |
|---|---|
| Opgericht | 1908 |
| Opgeheven | 1920 |
| Genre | Toneel |
Informatie
De N.V. Het Tooneel is een toneelgezelschap, voortgekomen uit de Vereeniging Elckerlyc. De commissie uit de Vereeniging Elckerlyc, die de opdracht ontvangen had, om pogingen in het werk te stellen tot het stichten van een tooneelgezelschap onder leiding van Willem Royaards, is er in geslaagd de noodige fondsen te vinden en heeft de totstandkoming kunnen bewerken eener naamlooze vennootschap die men den naam heeft gegeven van Het Tooneel. Nevens den artistieken leider, tevens hoofd-regisseur, den heer Royaards, is voor de zakelijke leiding tot directeur-administrateur Willem Stumpff Jr. benoemd. Het verband met de Vereeniging Elckerlyc wordt o.m. bewaard door de vorming van een leescomité.'
En zo werd op 17 juli 1908 werd ten overstaan van notaris J.C.G. Pollones de N.V. Het Tooneel opgericht. `In de op Vrijdag 17 jl. gehouden algemeene vergadering van aandeelhouders van de N.V. "Het Tooneel" werden met algemeene stemmen benoemd tot commissarissen: Mr. P.J. van Wijngaarden, te Rotterdam; N.E. Kröller, te Rotterdam; A. de Stoppelaar Blijdesteijn, Amsterdam; Mr. H.L.A. Visser, Amsterdam; Jos. Ingenohl, Amsterdam.', schreef Het Nieuwsch van de Dag op 20 juli 1908.
Op 8 september 1908 vond de openingsvoorstelling plaats met de "oer-versie van het treurspel aller treurspelen": Vondel's Adam in Ballingschap. Als werkplaats kreeg het gezelschap de beschikking over de toneelzaal van het Paleis voor Volksvlijt.
De leiding van het Paleis voor Volksvlijt besloot in 1919 haar toneelzaal ter beschikking te stellen van de Bouwmeester-revue. De N.V. Het Tooneel diende daarom het Paleis voor Volksvlijt te verlaten. Als reactie hierop ontstond bij de N.V. Het Tooneel had het plan om te liquideren als er niet een nieuwe speelzaal werd gevonden. `Ontsteld door het bericht van eene vergadering van Commissarissen der N.V. Het Tooneel, waarin is besloten aan aandeelhouders liquidatie voor te stellen, indien geen schouwburg, tot vervanging van het Paleis voor Volksvlijt, gevonden wordt, voelen ondergeteekenden zich gedwongen uiting te geven aan hunne bezorgdheid, dat aan den arbeid van Willem Royaards plotseling een einde zou komen.' Was getekend onder meer: H.P. Berlage, Ina Boudier-Bakker, Louis Couperus, Marcellus Emants, J. Huizinga, Isaac Israëls, Willem Kloos, Willem Mengelberg, Is. Querido en Jan Toorop. Het conflict met betrekking tot een speelzaal liep uiteindelijk goed af. Door reizen en trekken kon Royaards en zijn gezelschap het hoofd boven water houden. Toch waren er al sinds 1917 plannen tot een fusie.
In 1917 vinden er gesprekken plaats met de Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) om tot een fusie te komen. De directeur van de K.V.H.N.T., Eduard Verkade, was de initiatiefnemer van dit gesprek. Verkade zag wel iets in de organisatiestructuur van de N.V. Het Tooneel: een éénhoofdig bestuur.
De Raad van Beheer van de K.V.H.N.T. is zeer enthousiast over deze plannen van Verkade en stelt voor om Willem Royaards de leiding te geven van het gezelschap. Verkade zou dan buitenspel worden gezet. Daar de Raad van Beheer het door Willem Royaards geëiste bedrag van Fl. 100.000,- niet bijeen kan brengen gaat de fusie in 1917 niet door. Verkade blijft artistiek leider van de K.V.H.N.T.
In 1920 vinden er opnieuw fusie-gesprekken plaats tussen Royaards en de Raad van Bestuur van de K.V.H.N.T.. Omdat de N.V. Het Tooneel niet in tegenwoordigheid van Eduard Verkade wenste te vergaderen stapt deze op bij de K.V.H.N.T.. Op 20 februari 1920 komt de fusie tussen de Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel en de N.V. Het Tooneel tot stand. De N.V. Het Tooneel houdt hiermee formeel op met bestaan.
Tableau de la troupe en repertoire
Tableau de la troupe o.a.: Willem Royaards, Ko van Dijk, Elias van Praag, Pierre Mols, Ko Arnoldi, Daan van Ollefen, Henri Brondgeest, Karel van Rijn, Co Balfoort, Hubert la Roche, Marie Verstraete, Magda Janssens, Jacqueline Royaards-Sandberg, Marie Holtrop, Jeanne Renee, Christine den Hartogh en Julia de Gruyter.
Repertoire o.m.: Adam in ballingschap, Gysbreght van Aemstel, Lucifer (allen J. van den Vondel), De vrolijke vrouwtjes van Windsor, Een midzomernachtsdroom (allen W. Shakspeare), Mevrouw Warren's bedrijf (G.B. Shaw), De misanthroop (Molière), Grompie (H. Hodge en T.W. Piercival), De Sabijnse maagdenroof (P. en F. von Schönthan), Dodendans (A. Strindberg), Minnebrieven (M. Emants), Het levende lijk (L.N. Tolstoj), De heks van Haarlem (F. van Eeden) en Faust I (J.W. von Goethe).
Voorstellingen
Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die onder deze naam als producent in première zijn gebracht, voor zover geregistreerd in de productiedatabase
- Het alfabetisch overzicht van deze voorstellingen
Bronnen
- David Gribnau, Inventaris van het archief N.V. Het Tooneel, 1908-1920, Theater Instituut Nederland, 1995.
- Productiedatabase