N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel
Affiche, 1924.
| Naam | N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel |
|---|---|
| Vroegere naam | N.V. Het Rotterdamsch Tooneel, N.V. Het Hofstad Tooneel |
| Opgericht | 1923 |
| Opgeheven | 1938 |
| Genre | Toneel |
Het Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel was een toneelgezelschap dat bestond van 1923 tot 1938.
Informatie
Op 5 februari 1923 wordt de eerste bespreking gevoerd over de oprichting van de N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel o.l.v. Cor van der Lugt Melsert en F.H. Tartaud. In de Staatscourant van 12 juli wordt de daadwerkelijke oprichting bekend gemaakt. De oprichting was in feite een fusie tussen de al bestaande gezelschappen de N.V. Het Rotterdamsch Tooneel (in Rotterdam) en de N.V. Het Hofstad Tooneel (in Den Haag).
Voor Rotterdam had de fusie het voordeel, dat men nu met dit verenigde gezelschap over een groter en moderner repertoire en over een uitgebreide tableau de la troupe kon beschikken met onder meer Annie van Ees, Fie Carelsen, Theo Frenkel, Frits Tartaud, Anton Roemer en Fien de la Mar. Toch lag het zwaartepunt van het gezelschap in Den Haag. Van der Lugt Melsert hevelde in 1925 het hele gezelschap over naar de Residentie. Hij deed dat voornamelijk gedwongen door gebrek aan daadwerkelijke belangstelling van het Rotterdamse gemeentebestuur, dat slechts 20.000,- gulden subsidie per jaar toezegde en dat bedrag in de praktijk alleen maar gaf, als er verlies werd geleden op de totale exploitatie van het gezelschap. Den Haag daarentegen bood Van der Lugt Melsert de mogelijkheid om vaste bespeler te worden in de Koninklijke Schouwburg. Dit onder de volgende voorwaarde: "Partij (...) verbindt zich het repertoire in elk speelseizoen ten minste voor de helft te doen bestaan uit stukken, die mede naar het oordeel van Burgemeester en Wethouders als kunstwerken moeten worden erkend en zooveel mogelijk eerste opvoeringen van oorspronkelijke, hedendaagsche Noord-Nederlandsche stukken." Daarnaast moest er één volksvoorstelling per jaar worden gebracht in Rotterdam, Utrecht, Haarlem en Amsterdam. De Koninklijke Schouwburg subsidieerde het gezelschap met 44.000,- gulden.
Ondanks deze (financiële) medewerking zou er een spanning tussen Cor van der Lugt Melsert en de Schouwburgcommissie ontstaan die gedurende de jaren zou gaan toenemen. In 1934, een jaar na de 'machtsovername' van Adolf Hitler in Duitsland bracht het Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel Brückners Rassen. Leden van de Schouwburgcommissie protesteerden privé tegen deze bemoeizucht met de binnenlandse politiek van een bevriende natie. Toen een jaar later (1935) Lilian Hellmans Onschuldige meisjes volgde, liet de commissie weten dat zij dit stuk niet opgevoerd wenste te zien. Van der Lugt Melsert legde de wens naast zich neer. Op 24 april 1937 werd het Van der Lugt Melserts vierde lustrum in Den Haag gevierd met Karel Capeks De witte ziekte. Het stuk protesteert tegen totalitaire regimes en dictaturen. De schouwburgcommissie drong op veranderingen aan, woorden als 'concentratiekamp' en 'prikkeldraad' dienden vervangen te worden. Toen kort daarop Judgement day, een stuk over de Rijksdag-brand, van Elmer Rice werd verboden, had Cor van der Lugt Melsert er genoeg van. De dag nadat hij zijn afgscheid had aangekondigd, werd Van der Lugt Melsert door de Gemeente Amsterdam verzocht, te solliciteren naar de functie van 'vaste' bespeler van de Amsterdamse Stadsschouwburg.
De Raad van Bijstand van de N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel besloot op een aandeelhoudersvergadering de liquidatie van de N.V. voor te stellen. "Voor de hand liggend was, dat naar een nieuwen directeur moest worden omgezien, doch de ervaringen, elders met tooneel-directeuren opgedaan, heeft den Raad van Bijstand tot de conclusie gebracht, dat geen der daarvoor in aanmerking komende geschikt moest worden geacht voor het directeurschap van het Hofstad-Tooneel. (...) De Raad van Bijstand achtte het gevaarlijk met een nieuwen directeur in zee te gaan, waarbij aandeelhouders het risico zouden loopen, thans na 18 jaren toch hun geld te verliezen. Zoo is men tot het besluit gekomen te liquideren na afloop van dit speelseizoen, daar de heer Van der Lugt Melsert dan heengaat."
Voorstellingen
Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die onder deze naam als producent in première zijn gebracht, voor zover geregistreerd in de productiedatabase
- Het alfabetisch overzicht van deze voorstellingen
Bronnen
- Productiedatabase
- David Gribnau, Inventaris van de Rotterdamse toneelgezelschapen, Theater Instituut Nederland 1995.