Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamJacoba van Velde
PseudoniemPola Maslowa
Geboortedatum10 mei 1903
Geboorteplaats 's-Gravenhage
Overlijdensdatum7 september 1985
Overlijdensplaats Amsterdam
BeroepAuteur, Vertaler, Dramaturg, Danser
DisciplineToneel
Externe databases:
DBNL
IMDb
VIAF

Jacoba van Velde (1903 - 1985) was een Nederlandse schrijfster. Haar romandebuut De grote zaal verscheen in 1953 en werd binnen 10 jaar vertaald in dertien talen. Er werden tijdens haar leven omstreeks 75.000 exemplaren van De grote zaal verkocht. In 2010 werd het boek in het kader van de landelijke campagne Nederland Leest (22 oktober t/m 19 november) gratis weggegeven aan de leden van alle openbare bibliotheken.

Jacoba was de jongste uit een gezin van vier, met een oudere zuster en twee oudere broers. Haar vader was tijdens haar jeugd veelvuldig afwezig en haar moeder was wasvrouw. Ze ging slechts tot haar tiende naar school, maar wist zichzelf toch verschillende talen eigen te maken. Al op haar zeventiende ging ze naar Parijs om een dansopleiding te volgen. In 1924 trouwde ze met de violist Harry Polah; zij traden op in Berlijn. Later vormde ze met een mannelijke partner het dansduo Pola Maslowa & Rabanoff. Samen trokken ze langs cabarets en variététheaters in een groot aantal Europese landen. In 1937 trouwde ze met de schrijver Bob Clercx. Beide huwelijken bleven kinderloos.

Van Velde woonde een groot deel van haar leven in Parijs, net als haar broers Geer en Bram van Velde, die na de Tweede Wereldoorlog naam zouden maken als schilder. Vlak na de Tweede Wereldoorlog was ze onder de naam Tonny Clerx literair agent voor het Franse werk van de Ierse (toneel)schrijver en dichter Samuel Beckett, maar die functie legde ze in 1947 neer om zich op haar eigen schrijven te concentreren. Ze bleef daarnaast wel goed bevriend met hem. Zij vertaalde onder andere toneelstukken van Samuel Beckett, Eugène Ionesco en Jean Genet van het Frans naar het Nederlands en speelde een belangrijke rol bij de introductie van het absurdistisch theater in Nederland in de jaren '50. Van Veldes eigen oeuvre bleef klein; voornamelijk was ze werkzaam als vertaalster en dramaturg. Van 1965 tot 1971 was zij als dramaturge verbonden aan de Toneelgroep Studio. Grote bekendheid kreeg Jacoba van Velde door haar novelle "De Grote Zaal" (1953) die in 13 talen werd vertaald.

Haar tweede en laatste roman, Een blad in de wind (1961), ontving minder goede kritieken. Jacoba van Velde begon nog aan een derde roman, De verliezers, maar voltooide die nooit.


Jacoba van Velde heeft bijgedragen aan 87 productie(s).

Jacoba van Velde heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jacoba van Velde heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Een huis van de nacht Vertaling Toneelgroep Theater 1954/1955 6 november 1954 Richard Flink
Wachten op Godot Vertaling Toneelgroep Theater 1954/1955 6 maart 1955 Roger Blin
Gelukkige dagen Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1962/1963 10 oktober 1962 Kees van Iersel
De koning sterft Vertaling De Nederlandse Comedie 1963/1964 21 december 1963 Theun Lammertse
Eindspel Vertaling Nieuwe Komedie 1964/1965 5 oktober 1964 Erik Vos
Spel Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1964/1965 8 oktober 1964 Kees van Iersel
Cel Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1964/1965 8 oktober 1964 Kees van Iersel
Een geur van bloemen Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1965/1966 9 oktober 1965 Kees van Iersel
Krapps laatste band Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1965/1966 14 april 1966 Kees van Iersel
Komen en gaan Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1965/1966 14 april 1966 Kees van Iersel
Allen die vallen Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1966/1967 20 april 1967 Kees van Iersel
Krapps laatste band Vertaling Toneelgroep Theater 1967/1968 23 september 1967 Hans Tiemeijer
Wachten op Godot Vertaling Proloog 1967/1968 26 februari 1968 John van de Rest
De zomer Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1967/1968 8 maart 1968 Ton Lutz
Cascando Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1968/1969 27 januari 1969 Lodewijk de Boer
Woorden en muziek Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1968/1969 27 januari 1969 Lodewijk de Boer
De tuin der lusten Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1968/1969 5 maart 1969 Lodewijk de Boer
Eindspel Vertaling Toneelgroep Theater 1969/1970 15 november 1969 Elise Hoomans
De nonnen Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1969/1970 13 december 1969 Kees van Iersel
En zelfs de bloemen werden geboeid Vertaling Stichting Toneelgroep Studio 1969/1970 22 juni 1970 Lodewijk de Boer
Gelukkige dagen Vertaling De Noorder Compagnie 1970/1971 4 november 1970 Peter Feldman
Spel Vertaling De Noorder Compagnie 1970/1971 19 december 1970 Manon Alving
Wachten op Godot Vertaling De Nederlandse Comedie 1970/1971 13 februari 1971 Theun Lammertse
Makabere kermis Vertaling Nieuwe Komedie 1971/1972 6 oktober 1971 Cor Stedelinck
Wachten op Godot Vertaling De Haagsche Comedie 1971/1972 30 december 1971 Wim van Rooy
De greep van de macht Vertaling Stichting Het Amsterdams Toneel 1971/1972 16 maart 1972 Karl Guttmann
Eindspel Vertaling De Haagsche Comedie 1972/1973 30 december 1972 Wim van Rooy
Macbett Vertaling Toneelgroep De Appel 1973/1974 10 januari 1974 Erik Vos
Krapp's laatste band Vertaling The Family 1973/1974 23 april 1974 Adrian Brine
Niet ik Vertaling The Family 1973/1974 23 april 1974 Adrian Brine
Wat een geweldige rotzooi! Vertaling De Haagsche Comedie 1974/1975 8 maart 1975 Wim van Rooy
De koning sterft Vertaling Theaterschool 1974/1975 4 juni 1975 Ton Lutz
Wachten op Godot Vertaling Zuidelijk Toneel Globe 1975/1976 20 mei 1976 Pink Lobo
Wachten op Godot Vertaling Onafhankelijk Toneel 1976/1977 31 mei 1977
Gelukkige dagen Vertaling Katrijn Theaterproducties B.V. 1978/1979 30 september 1978 Lo van Hensbergen
Eenoog Vertaling Toneelgroep De Appel 1979/1980 11 april 1980 Eddy Habbema
Footfalls Vertaling Maatschappij Discordia 1983/1984 17 november 1983 Annette Apon
Gelukkige dagen Vertaling Theaterassociatie 1983/1984 22 december 1983 Jochen Neuhaus
Onder toezicht Vertaling Theatergroep Piek 1984/1985 31 oktober 1984 Willem Westermann
Wachten op Godot Vertaling Toneelgroep De Appel 1984/1985 19 december 1984 Hugo Maerten
Spel Vertaling De Haagsche Comedie 1985/1986 16 september 1985 Lou Landré
De koning sterft Vertaling Theatergroep Carrousel 1985/1986 9 november 1985 Marcelle Meuleman
De koning sterft Vertaling NTGent 1985/1986 14 februari 1986 Franz Marijnen
Fin de partie / Design for Living Vertaling Maatschappij Discordia 1985/1986 13 juni 1986 Jan Joris Lamers
Krapp's laatste band Vertaling De Moor Theaterprodukties 1986/1987 25 maart 1987 Marjo Brenters
Toen Vertaling Stichting FACT 1986/1987 11 april 1987 Willem van Zadelhoff
Adem, niet ik, theater 2 Vertaling Stichting FACT 1987/1988 20 oktober 1987 Albert Hoex
Komen en gaan Vertaling Stichting Zinnober 1987/1988 23 maart 1988 Ellen Sondaar
Wachten op Godot Vertaling Stichting Toneelschuur Producties 1987/1988 12 april 1988
Eindspel Vertaling Stichting Theatergroep Den Haag 1987/1988 17 mei 1988 Arda Brokmann
Eindspel Vertaling Jeugdtheaterschool Partoet 1989/1990 10 juni 1990 Guus van Geffen
Eindspel Vertaling Het Zuidelijk Toneel 1990/1991 6 april 1991 Leonard Frank
Spel Vertaling Theaterschool 1990/1991 21 mei 1991 Ivar van Urk
Omtrent de vloedlijn Vertaling Toneelgroep De Appel 1991/1992 17 januari 1992 Carol Linssen
Wachten op Godot Vertaling Het Nationale Toneel 1991/1992 8 april 1992 Franz Marijnen
Toen Vertaling Stichting Momenttheater 1991/1992 17 april 1992 Erick Aufderheyde
Hè, Joe Vertaling Stichting Momenttheater 1991/1992 17 april 1992 Erick Aufderheyde
Gelukkige dagen Vertaling Toneelgroep De Appel 1992/1993 28 augustus 1992 Carol Linssen
Het liegen in ontbinding Vertaling Kaaitheater 1992/1993 12 februari 1993 Guy Cassiers
Krapp's laatste band Vertaling Noord Nederlands Toneel 1993/1994 18 februari 1994 Evert de Jager
Happy Days Vertaling Maatschappij Discordia 1994/1995 3 november 1994 Jan Joris Lamers
De koning en de rest Vertaling Muziektheater Het Filiaal 1994/1995 11 maart 1995 Monique Corvers
Eindspel Vertaling Toneelgroep De Appel 1996/1997 11 maart 1997 Yoshi Oida
Gelukkige dagen Vertaling Noord Nederlands Toneel 1997/1998 29 november 1997 Evert de Jager
Eindspel Vertaling De Nieuw Amsterdam 1998/1999 19 februari 1999 Alain Louafi
Wachten op Godot Vertaling Noord Nederlands Toneel 1999/2000 25 januari 2000 Koos Terpstra
Wachten op Godot Vertaling Theaterschool 1999/2000 22 juni 2000 Alan Yadegarian
Fin de partie Vertaling Maatschappij Discordia 1999/2000 15 juli 2000 Maatschappij Discordia
Wachten op Godot Vertaling Dood Paard 2001/2002 5 april 2002 Dood Paard
Eindspel Vertaling 't Barre Land 2003/2004 16 maart 2004
Wachten op Godot Vertaling Het Nationale Toneel 2003/2004 22 mei 2004 Jos Thie
Not I Vertaling Toneelacademie Maastricht 2004/2005 12 april 2005 Peter Missotten
Macabere kermis Vertaling De Acteerstudio 2005/2006 7 februari 2006 Roelant Radier, Ino Kruysen
De koning sterft Vertaling Theaterschool 2005/2006 1 mei 2006 Maartje Ghijsen
Wachten op Godot Vertaling Theater Oostpool 2009/2010 10 oktober 2009 Erik Whien
Happy Days Vertaling Leny Breederveld 2009/2010 20 november 2009 Ted Keijser
Eindspel Vertaling Theaterproductiehuis Zeeland 2010/2011 25 augustus 2010 Albert Lubbers
Happy Days Vertaling Theaterschool 2010/2011 28 juni 2011 Tonje Langeveld
Niet ik Vertaling Theater Oostpool 15 september 2012 Marcus Azzini
Beckett All Inclusive Vertaling De Nieuw Amsterdam 2012/2013 8 november 2012 Sabri Saad el Hamus
Happy Days Vertaling Theaterproductiehuis Zeeland 2012/2013 28 augustus 2013 Mirjam Koen
Eindspel Vertaling Theater Rotterdam 2019/2020 11 oktober 2019 Erik Whien
Krapps laatste band Vertaling Het Nationale Theater 2020/2021 30 augustus 2020 Erik Whien
Wachten op Godot Vertaling Altstadt Rotterdam 2022/2023 28 oktober 2022 Johan Simons
Happy Days Vertaling Het Nationale Theater 2022/2023 15 april 2023 Erik Whien
Wachten op Godot Vertaling Het Nationale Theater 2023/2024 9 maart 2024 Erik Whien
De grote zaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting CPNB 2010/2011 31 oktober 2010 Mette Bouhuijs



Bibliografie

  • 1947 - Évasion (verhaal)
  • 1953 - De grote zaal (roman)
  • 1961 - Een blad in de wind (roman)
  • 1987 - Verzameld werk (twee romans en tien verhalen)

Externe links

Bronnen

  • Nederlands Theaterjaarboek