Proloog
| Naam | Proloog |
|---|---|
| Vroegere naam | Stichting Toneelwerkgroep Proloog |
| Opgericht | 1964 |
| Opgeheven | 1983 |
| Genre | Toneel |
Informatie
De Stichting Toneelwerkgroep Proloog werd op 17 september 1964 te Eindhoven opgericht door de Stichting Het Zuidelijk Toneel en de Stichting tot Bevordering van Goed Toneel. De facto werd de stichting per 1 september 1983 opgeheven.
De doelstelling van Proloog was gericht op de vorming van een nieuw toneelpubliek. Dit moest bereikt worden door middel van het verrichten van vormingswerk, het geven van kunstinleidende lessen, instructie-programma's, voordrachten en lezingen, het brengen van jeugdtoneel en het opvoeren van toneel voor jongeren en volwassenen op plaatsen waar weinig of geen gevormd toneelpubliek aanwezig was of waar geen accommodatie was voor het brengen van toneel door de grote beroepsgezelschappen (wijkgebouwen, gemeenschapshuizen, fabriekshallen en dergelijke). Deze doelstelling was van toepassing op de eerste periode van de werkzaamheden van Proloog: van 1964 tot de late jaren zestig. In deze periode speelde het gezelschap hoofdzakelijk 'kwaliteitsstukken'-stukken van bekende toneelschrijvers-in Noord-Brabant en directe omgeving. In deze producties lag de nadruk nog niet zo op het politieke engagement als in de tweede fase van het optreden van Proloog.
Na enkele jaren bleek, dat het publiek zich meer interesseerde voor programma's, die zich, meer dan de gewone schouwburgproducties, toespitsten op de eigen maatschappelijke realiteit. Vanaf 1968 ging Proloog zich daarom steeds meer toeleggen op het zelf ontwikkelen van toneelproducties, die veelal in wisselwerking met het publiek tot stand kwamen. In de statutenwijziging van 28 juli 1970 stelde Proloog zichzelf dan ook '...de kreatieve vorming van het publiek, in het bijzonder de jeugd...' ten doel. Om dit doel te bereiken, gaf Proloog kunstinleidende lessen en instructieprogramma's, hield voorstellingen en organiseerde discussies, ook daar waar geen of weinig gevormd toneelpubliek aanwezig was. Ook streefde Proloog van nu af aan naar samenwerking met het onderwijs en vormingscentra. Het gezelschap begon meer en meer maatschappij-kritische stukken te produceren en op te voeren. Parallel aan de introductie van het politieke en maatschappelijke engagement in de toneelstukken, liep een interne democratisering van het bestuur van de toneelwerkgroep.
Vanaf 1970 waren de volgende punten kenmerkend voor de Stichting Toneelwerkgroep Proloog:
- Proloog koos voor theater voor doelgroepen en ontwikkelde dat theater samen met die groepen;
- Proloog omschreef deze doelgroepen als 'die groepen, die aan de basis van de maatschappij in beweging komen om hun eigen situatie en de maatschappij die die situatie bepaalt, aan te pakken (vrouwen, werkende en werkloze jongeren, de aktieve basis van de [vak-]bonden, de oppositie binnen het onderwijs, aktiegroepen tegen kernwapens en kernenergie, anti-imperialismegroepen, het verzet tegen racisme ...).';
- Proloog heeft, vanaf 1970 tot eind 1982, naast een politieke doelstelling geen artistieke doelstelling geformuleerd;
- Proloog koos voor een zelfbeheerde arbeidsorganisatie en een collectieve verantwoordelijkheid voor de productie van zijn theater. De interne organisatie werd in de loop van de jaren steeds democratischer.
Het algeheel bestuur, opgesplitst in een bestuur en een dagelijks bestuur, was belast met het algehele beleid en de voortgang daarvan, met personeelsbeleid en financiële zaken en de verslaglegging hierover. In de praktijk nam het dagelijks bestuur deze taken op zich; het bestuur hield zich hoofdzakelijk bezig met de uiteindelijke besluitvorming.
De algehele leiding, in eerste instantie gevormd door een zakelijk leider en een artistiek leider, was belast met het scheppen van de voorwaarden voor en het geven van richting aan het uitvoeren van de doelstelling. Met de statutenwijziging van 8 december 1976, welke de weerslag was van de groeiende interne democratisering, werd de algehele leiding omgedoopt tot koördinatie komitee. Daarvan vormde een 'kerngroep' het dagelijks bestuur. De medewerkers van Proloog waren belast met het invulling geven aan de doelstelling en de ondersteuning daarvan, zoals het schrijven en spelen van toneelstukken, administratieve en praktische ondersteuning en onderling overleg en beleidsbepaling in de plenaire vergadering.
Proloog werd door de overheid gesubsidieerd. Het rijk, verschillende provincies en gemeentes traden op als subsidiënt. Begin 1974 kwam Proloog voor het eerst in conflict met een aan haar subsidie verstrekkende instantie. Wat begon met onenigheid binnen het bestuur van de stichting over de te volgen doelstelling, eindigde met een rechtszaak tegen de gemeente Eindhoven, die een toegezegde subsidiëring van het seizoen 1974-1975 introk. Proloog won deze zaak, maar na 1974 bleef de subsidieverwerving, gekoppeld aan de doelstelling, een heet hangijzer. Inzet van deze en volgende conflicten was hoofdzakelijk het feit dat de subsidiënten het veelal niet eens waren met de 'linkse teneur' van de toneelproducties. Deze tendens kreeg een extra aanzet door de geheel ten onrechte door DS'70 tweedekamerlid Van Veenendaal en dagblad De Telegraaf geventileerde beschuldigingen dat Proloog een 'rode mantelorganisatie' zou zijn. Deze conflicten hadden tot gevolg, dat Proloog zich meer dan voorheen op het gehele land ging richten: enerzijds op zoek naar subsidiënten, anderzijds op zoek naar afzetgebied voor haar toneelproducties. Ook begon Proloog een aantal manifestaties en demonstraties ter behoud van zichzelf en de 'Strijdkultuur' in het algemeen (mede) te organiseren.
Na een periode, waarin Proloog meerdere malen bedreigd werd met subsidiestops, maar waarin het gezelschap steeds het hoofd boven water wist te houden, werd de Stichting Toneelwerkgroep Proloog uiteindelijk de genadeklap toegediend door haar belangrijkste geldschieter: het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. In de pogingen van de rijksoverheid om de staatsuitgaven te beperken viel Proloog, samen met het theatergezelschap De Nieuwe Komedie, ten prooi aan de bezuinigingen van de vroege jaren tachtig.
Voorstellingen
Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die onder deze naam als producent in première zijn gebracht, voor zover geregistreerd in de productiedatabase
- Het alfabetisch overzicht van deze voorstellingen
Foto's van voorstellingen van Proloog
Breken en bouwen, 1973. Foto: Particam Pictures/MAI. Collectie TIN.
Charlie Chauffeur, 1971 Foto: Particam Pictures/MAI.
Breken en bouwen, 1972. Foto: Maria Austria/MAI. Collectie TIN.
Breken en bouwen, 1972. Foto: Maria Austria/MAI.
Neus en Ko op zoek naar het verzwegen nieuws, 1973. Foto: Maria Austria/MAI. Collectie TIN.
De klucht van Meester Pathelin, 1967. Links Jaap van Donselaar. Foto: Hans Joachim Schröter. Collectie TIN.
De klucht van Meester Pathelin, 1967. Links Jaap van Donselaar. Foto: Hans Joachim Schröter. Collectie TIN.
Corry Arends en Louis Bongers in Reinaart de vos, 1967.
Ton van Otterloo jr. in dezelfde voorstelling. Foto's: Hans Joachim Schröter. Collectie TIN.
Louis Bongers en Ton van Otterloo jr. in Reinaart de Vos, 1967.
Ton Grosfeld, Jaap van Donselaar in De klucht van Meester Pathelin, 1967. Foto's: Hans Joachim Schröter. Collectie TIN.
Externe links
Bronnen