Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamPaul Dessau
PseudoniemHenry Herblay, Peter Daniel
Geboortedatum19 december 1894
Geboorteplaats Hamburg
Overlijdensdatum28 juni 1979
Overlijdensplaats Königswusterhausen, Berlijn
BeroepComponist
Externe databases:
IMDb
IBDb
VIAF

Dessau kreeg al op vroege leeftijd muzikaal onderricht van zijn grootvader, die voorzanger in de synagoge was. Toen hij amper 11 jaar oud was, gaf hij al optredens als violist. Van 1910-1912 studeerde hij aan het Klindworth-Scharwenka conservatorium in Berlijn en wijdde zich vanaf 1912 aan een loopbaan als kapelmeester. In 1918 werd hij benoemd tot dirigent en componist van de Kammerspiele in Hamburg. Van 1925-1933 werkte Dessau als eerste kapelmeester aan de Städtische Oper Berlin, daarna emigreerde hij naar Parijs, waar hij bevriend raakte met René Leibowitch, die hem inwijdde in de geheimen van het twaalftoonssysteem. In 1939 emigreerde hij naar de Verenigde Staten en vestigde zich in New York. Hierr leerde hij Bertolt Brecht kennen, met wie hij vanaf 1942 samenwerkte. In 1948 keerde Dessau terug naar Duitsland waar hij zich in Zeuthen (bij Berlijn) vestigde. Aan de Akademie der Künste in Berlijn, kreeg hij in 1952]zijn aanstelling als docent en in 1959 als professor.

Hij was een van de belangrijkste componisten van de voormalige Duitse Democratische Republiek(DDR) en was het voorbeeld voor talrijke jonge kunstenaars.


Paul Dessau heeft bijgedragen aan 41 productie(s).

Paul Dessau heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Paul Dessau heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Die Verurteilung des Lukullus Auteur (schrijver libretto, scenario) Holland Festival 1982/1983 6 juni 1983 Jaroslav Chundela
Moeder Courage en haar kinderen Muziek Stichting Rotterdams Toneel 1950/1951 23 december 1950 Ruth Berlau
Mijnheer Puntila en zijn knecht Matti Muziek Toneelgroep Theater 1957/1958 21 september 1957 Richard Flink
De goede mens van Sezuan Muziek De Haagsche Comedie 1957/1958 26 april 1958 Joris Diels
De Kaukasische krijtkring Muziek Holland Festival 1960/1961 15 juni 1961 Richard Flink
De goede mens van Se-Tsoean Muziek Koninklijke Nederlandse Schouwburg 1962/1963 13 november 1962 Walter Tillemans
Mutter Courage und ihre Kinder Muziek Holland Festival 1964/1965 5 juli 1965 Peter Palitzsch
Man is man Muziek Toneelgroep Centrum 1966/1967 4 maart 1967 Hagen Mueller-Stahl
Herr Puntilla und sein Knecht Matti Muziek Grenzland Theater 1966/1967 14 april 1967 Klaus Rutzky
Moeder Courage en haar kinderen Muziek De Nederlandse Comedie 1967/1968 7 oktober 1967 Theun Lammertse, Han Bentz van den Berg
De goede mens van Sezuan Muziek Toneelgroep Theater 1967/1968 16 maart 1968 Erik Vos
Mijnheer Puntila en zijn knecht Matti Muziek Zuidelijk Toneel Globe 1968/1969 6 maart 1969 Henk Rigters
De Kaukasische Krijtkring Muziek Toneelgroep Theater 1969/1970 7 maart 1970 Elise Hoomans
Mijnheer Puntila en zijn knecht Matti Muziek Koninklijke Nederlandse Schouwburg 1971/1972 16 mei 1972 Walter Tillemans
Moeder Courage en haar kinderen Muziek Toneelgroep Theater 1972/1973 10 maart 1973 Theo Kling
Dansen Muziek Nieuwe Komedie 1973/1974 26 april 1974 Heleen van Meurs
De uitzondering en de regel Muziek Nieuwe Komedie 1973/1974 26 april 1974 Heleen van Meurs
Der kaukasische Kreidekreis Muziek Deutsches Nationaltheater Weimar 1974/1975 7 oktober 1974 Fritz Bennewitz
De goede mens van Sezuan Muziek Publiekstheater 1974/1975 22 maart 1975 Hans Croiset
De Kaukasische krijtkring Muziek Publiekstheater 1976/1977 1 oktober 1976 Hans Croiset
De krietkring Muziek Stichting Mickery Workshop 1976/1977 1 mei 1977 Annemarie Prins
Tussen gisteren en morgen Muziek Klein Muziektheater 1978/1979 22 september 1978 Annemarie Prins
Moeder Courage Muziek Publiekstheater 1979/1980 8 maart 1980 Peter Oosthoek
Mijnheer Puntila en zijn knecht Matti Muziek Publiekstheater 1980/1981 29 november 1980 Fritz Marquardt
Einstein Muziek Holland Festival 1980/1981 4 juni 1981 Jaroslav Chundela
Moeder Courage en haar kinderen Muziek Internationale Nieuwe Scène 1981/1982 5 juni 1982 Carlos Medine
20e Eeuwse Duitse en Nederlandse toneelmuziek Muziek Toneelgroep De Appel 1983/1984 23 februari 1984 Johnny Kuiper
En nu... Brecht Muziek Stichting Cri de Coeur 1986/1987 24 december 1986 Miek Stranger
Wasser im Aug, Frost in der Brust, hat keiner zu einem Elend lust? Muziek InterNESional 27 augustus 1987 Thomas Hertel
Wasser im Aug, Frost in der Brust, hat keiner zu einem Elend lust? Muziek InterNESional 1987/1988 27 augustus 1987 Thomas Hertel
Wasser im Aug, Frost in der Brust, hat keiner zu einem Elend lust? Muziek Wuppertaler Bühnen 27 augustus 1987 Thomas Hertel
Krijtkring Muziek Eva Bal's Speelteater 1990/1991 10 februari 1991 Eva Bal
Moeder Courage en haar kinderen Muziek Toneelgroep De Appel 1990/1991 19 april 1991 Aus Greidanus sr.
De Kaukasische krijtkring Muziek Stichting Theater Het Amsterdamse Bos 1996/1997 12 juli 1996 Frances Sanders
Jasperina de Jong zingt Kurt Weill Muziek Jasperina de Jong 1997/1998 26 februari 1998
Terug naar de toekomst - Nederlands Vocaal Laboratorium - 2006-06-20 Muziek Nederlands Vocaal Laboratorium, / Elect. Voices 20 juni 2006
Terug naar de toekomst - Nederlands Vocaal Laboratorium - 2006-06-20 Muziek Nederlands Vocaal Laboratorium / Elect. Voices 2005/2006 20 juni 2006
De goede mens van Sezuan Muziek Stichting Theater Het Amsterdamse Bos 2005/2006 14 juli 2006 Frances Sanders
De Kaukasische krijtkring Muziek Noord Nederlands Toneel 2006/2007 28 november 2006 Victoria H. Meirik
Rook / Blik Muziek Drieons 2009/2010 20 mei 2010 Erna van den Berg
Vom kristall Muziek Dorine Niezing 2010/2011 18 maart 2011 Ruut Weissman


Composities

Werken voor orkest

  • 1926 bew.1929 1e Symfonie, voor orkest
  • 1934 Trois mouvements symphoniques (in 1962 werd Hommage á Bartók toegevoegd en het ontstond de 2e Symfonie, voor orkest)
  • 1947 Musik für 10 Bläser, 2 Piccolo-Flöten, Ziehharmonika, 4 Pauken und Klavier
  • 1952-1953 Symfonische mars, voor groot orkest (in 1963 bewerkt als Sozialistische Festouvertüre)
  • 1955 Orchestermusik
  • 1956-1957 In memoriam Bertolt Brecht, voor groot orkest
  • 1963 Bach-Variationen, voor groot orkest
  • 1963 Hommage á Verdi, voor groot orkest
  • 1964 Divertimento, voor groot orkest
  • 1967 Orchestermusik Nr. 2 „Meer der Stürme“
  • 1969 Orchestermusik Nr. 3 „Lenin“ met het slotkoor "Grabschrift für Lenin"
  • 1970 3e Symfonie (fragment)
  • 1972-1973 Orchestermusik Nr. 4

Werken voor harmonieorkest

  • 1953 Trauermarsch
  • 1960 Trauermusik, voor groot harmonieorkest

Muziektheater

Opera's

Voltooid in titel aktes première libretto
1910-1912 Guiditta 3 aktes onvoltooid Manuel May
1949/1951 Das Verhör des Lukullus; 5e versie: Die Verurteilung des Lukullus 14 scènes; 2e versie: 14 scènes; 3e versie: 13 scènes; 4e versie: 12 scènes; 5e versie: 12 scènes 1e versie: niet uitgevoerd; 2e versie: niet uitgevoerd; 3e versie: niet uitgevoerd; 4e versie: niet uitgevoerd; 5e versie: 17 maart 1951, Berlijn, Staatsoper Unter den Linden van de componist en Bertolt Brecht
1956-1959 Puntila Proloog, 13 scènes en epiloog 15 november 1966, Berlijn, Staatsoper Unter den Linden Peter Palitzsch en Manfred Wekwerth, naar Bertolt Brechts stuk "Herr Puntila und sein Knecht Matti"
1960 C. G. uitsluitend fragmenten Inge Müller, Heiner Müller
1961 Die heilige Johanna der Schlachthöfe gepland Bertold Brecht, bewerkt door de componist, Ginka Čolakova naar Evgenij Švarc
1963 G. G. uitsluitend fragmenten Peter Hacks
1967-1969 Lanzelot 15 taferelen 19 december 1969, Berlijn, Staatsoper Unter den Linden Heiner Müller en Ginka Čolakova naar Evenij Švarc, "Der Drache" en Hans Christian Andersen
1969-1973 Einstein; ontworpen als "Das gelobte Land" en in 1964/65 als "Albert Einstein" 3 aktes, 2 intermezzi, epiloog 16 februari 1974, Berlijn, Staatsoper Unter den Linden Karl Mickel
1976-1979 Leonce und Lena Proloog en 2 aktes 24 november 1979, Berlijn Thomas Körner, naar de gelijknamige komedie van Karl Georg Büchner

Toneelmuziek

voor stukken van Bertold Brecht:

  • 1938 99%- eine deutsche Heerschau (later: Furcht und Elend des Dritten Reiches)
  • 1946-1949 Mutter Courage und ihre Kinder: Chronik aus dem Dreißigjährigen Krieg
  • 1947-1948 Der gute Mensch von Sezuan
  • 1948 Die Ausnahme und die Regel
  • 1949 Herr Puntila und sein Knecht Matti
  • 1949 Wie dem deutschen Michel geholfen wird
  • 1951-1956 Mann ist Mann
  • 1951-1956 Der kaukasische Kreidekreis

Werken voor de radio

Werken voor koren

  • 1943-1944 Deutsches Miserere, voor gemengd koor - tekst: Bertolt Brecht
  • 1944-1945 Internationale Kriegsfibel, voor gemengd koor - tekst: Bertolt Brecht
  • 1948-1951 3 Grabschriften, voor gemengd koor - naar Bertolt Brecht
    1. Grabschrift für Rosa Luxemburg
    2. Grabschrift für Karl Liebknecht
    3. Grabschrift für Vladimir Lenin -(in 1969 bewerkt voor Orchestermusik Nr. 3)
  • 1951 Herrnburger Bericht, voor gemengd koor - tekst: Bertolt Brecht
  • 1955 Krieg und Friede, voor gemengd koor - tekst: Matthias Claudius
  • 1960-1961 Appell der Arbeiterklasse, voor gemengd koor - tekst: Brecht, Becher, Ehrenburg, Kunert, Maurer, samenstelling: Wera Küchenmeister
  • 1961-1963 Requiem für Patrice Emery Lumumba, voor gemengd koor - tekst: Karl Mickel

Vocale werken

Werken voor orgel

  • 1968 Paraphrase über „Mariana“ von J. Gilbert

Filmmuziek

Publicaties

  • Notizen zu Noten. Hrsg. v. Fritz Hennenberg. Reclam, Leipzig 1974.
  • Aus Gesprächen. VEB Deutscher Verlag für Musik, Leipzig 1974.

Bibliografie

  • Ekkehard Ochs: Exemplarisches zeitgenössisches Musiktheater : Paul Dessaus Einstein am Theater Vorpommern Greifswald/Stralsund, in: Das Orchester, 44:26 N2 1996
  • Fritz Hennenberg: Musik üben : Musik verstehen : Wie Paul Dessau mit Kindern/Schulern arbeitete, in: Musik in der Schule N3:152-4 May-Jun 1996
  • Fritz Hennenberg: Paul Dessau für sie porträtiert. VEB Deutscher Verlag für Musik, Leipzig 1974.
  • Fritz Hennenberg: Paul Dessau. Eine Biographie. VEB Deutscher Verlag für Musik, Leipzig 1965.
  • Fritz Hennenberg: Dessau - Brecht. Musikalische Arbeiten. Henschel, Berlin 1963.
  • Verfemte Musik : Komponisten in den Dikaturen unseres Jahrhunderts, Frankfurt am Main: Peter Lang, 1995, 460 p., ISBN 978-3-631-31371-8
  • M.L. Bolte: Exponent einer Filmmusik-Zukunft : Paul Dessau als Kinokapellmeister, in: Neue Zeitschrift für Musik N4:22-5 Jul-Aug 1995

Bronnen