Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Canon 1945

Canonlogo.jpgHet Scapino Ballet: dansvoorstellingen voor de jeugd

Hans Snoek richt het eerste dansgezelschap voor de jeugd ter wereld op.

Hans Snoek (1910-2001), danseres en danspedagoge, had de overtuiging dat de dans in Nederland alleen dan toekomst had, als kinderen er al op jonge leeftijd mee in aanraking konden komen. En ze vond dat je kinderen, die je met kunst in aanraking bracht, iets waardevols voor hun hele leven meegaf. Vanuit dat ideaal startte Snoek in 1945 het Scapino Ballet, samen met de vormgever Nicolaas Wijnberg en de kunstenaar Hans van Norden.

Prinsessen in oude gordijnen

Snoeks gezelschap was in 1945 nog een armlastig clubje van twaalf dansers die in een studiootje aan de Amsterdamse Keizersgracht in oude gordijnen prinsen, prinsessen, monsters en elfen verbeeldden. Met financiële steun van dagblad Het Parool kon voor de eerste reeks voorstellingen Carré worden afgehuurd. In tien dagen tijd maakte een groot aantal Amsterdamse schoolklassen kennis met gedanste versies van De gouden zwaan en De toverfluit. Het was een groot succes. Dertien jaar later kon de tweeduizendste voorstelling van het Scapino Ballet in de boeken worden bijgeschreven en hadden zo’n anderhalf miljoen kinderen hun eerste kennismaking met ballet achter de rug.

Hans Snoek. Foto: Nico Jesse. Collectie TIN.

Sprookjes én actualiteit

Aanvankelijk zorgde Hans Snoek zelf nog voor choreografieën, maar toen haar onderneming uitgroeide tot een succesvol gezelschap, dat ook vele buitenlandse tournees maakte, beperkte ze zich voornamelijk tot leiding geven, lobbyen voor geld en het enthousiasmeren van (onder meer) vormgevers en componisten. Belangrijk voor de ontwikkeling van de dans in Nederland was ook dat Hans Snoek vanaf 1951 haar eigen dansers ging opleiden, in een aan het gezelschap verbonden dansschool.

Het gezelschap had twee soorten balletten op het repertoire staan: de sprookjesballetten en balletten rond een actueel thema, zoals het Papiernoodballet, net na de oorlog toen er een groot gebrek aan papier was. Zeer herkenbaar en altijd prominent aanwezig was de figuur van Scapino, een personage uit de Commedia dell'arte, hier optredend als de danserverteller die de balletten toelichtte en aan elkaar praatte.

Scapino en Zerbino in Balli di Sfessania. Ets door Jacques Callot, 1622. Collectie TIN Kostuumafbeelding van Scapino. Ingekleurde ets door Maurice Sand. Collectie TIN Affiche Scapino 10 jaar. Ontwerp: Dick Elffers. Collectie TIN

Andere koers

Toen Hans Snoek in 1970 bij Scapino vertrok, voerde de nieuwe directie een koerswijziging door. Er was intussen veel veranderd in het Nederlandse theaterlandschap en Scapino was al lang niet meer het enige gezelschap dat jeugdtheatervoorstellingen maakte. De figuur van Scapino verdween uit de voorstellingen en Scapino kreeg een klein demonstratiegezelschap, Scapino 10, dat op scholen optrad en daar lessen verzorgde. Het grote Scapino veranderde in een gezelschap dat ook de oudere jeugd en hun ouders iets te bieden wilde hebben. Er verscheen jazzdans op het repertoire en moderne dans. Zo is Scapino steeds meer een ‘gewoon’ dansgezelschap geworden.

De Krakeling: een theater voor de jeugd

Hans Snoek bleef zich inzetten voor haar ideaal: kinderen in aanraking brengen met theater. In 1971 richtte zij de Stichting Jeugdtheater Amsterdam op, met als doel de bevordering van artistiek hoogwaardig theater voor kinderen. Het mondde in 1978 uit in de opening van De Krakeling, het eerste theater in Nederland dat uitsluitend voor de jeugd programmeerde. Hans Snoek is tot op hoge leeftijd actief gebleven, zowel maatschappelijk als artistiek, en ontving tijdens haar leven vele onderscheidingen. De prijs voor de beste jeugdtheatervoorstelling, die jaarlijks wordt uitgereikt, heette tot 2001 de Hans Snoekprijs.

Hans Snoek liet bij haar overlijden een legaat na aan de gemeente Amsterdam voor een fontein op het Leidseplein. De Hans Snoek fontein werd in 2006 in gebruik genomen.

Theater De Krakeling, Amsterdam, 1907 De Hans Snoek fontein op het Leidseplein. 2008


Dit is één van de canonteksten. Voor meer informatie zie: Canon van het Theater in Nederland

In 1945 geboren

 SorteernaamGeboortedatumOverlijdensdatum
Ig HennemanHenneman, Ig1945
Elsa WolliastonWolliaston, Elsa1945
Gerard KoolschijnKoolschijn, Gerard1945
Stuart ShermanSherman, Stuart19452001
Laura QuastQuast, Laura1945
Germaine AcognyAcogny, Germaine1945
Warner van WelyWely, Warner van1945
Jan GuichelaarGuichelaar, Jan1945
ManoleteManolete19452022
Leo DijkstraDijkstra, Leo1945
Menno NicolaiNicolai, Menno19452015
Maurice PacherPacher, Maurice1945
Corey FischerFischer, Corey1945
Power BootheBoothe, Power1945
Mia MeijerMeijer, Mia194518 januari 1993
Anja LicherLicher, Anja1945
Hermann BausBaus, Hermann1945
Rolf GlittenbergGlittenberg, Rolf1945
Lionel FriendFriend, Lionel1945
Robert NorthNorth, Robert1945
... meer resultaten
... meer resultaten

In 1945 overleden

 SorteernaamGeboortedatumOverlijdensdatum
Pierre StoffynStoffyn, Pierre8 juni 18841945
Lucien NépotyNépoty, Lucien18781945
Constant van de WallWall, Constant van de18711945
Johnny & JonesJohnny & Jones1945
Jonas BlumenzweigBlumenzweig, Jonas24 oktober 19051945
Waldemar HenkeHenke, Waldemar18761945
LarreglaLarregla18651945
Ponniah PillaiPillai, Ponniah18881945
Louis PoolmanPoolman, Louis6 maart 188815 januari 1945
Edouard BourdetBourdet, Edouard26 oktober 188717 januari 1945
Else Lasker-SchülerLasker-Schüler, Else11 februari 186922 januari 1945
Felix BekkersBekkers, Felix20 maart 190828 januari 1945
Greta BeekmanBeekman, Greta26 juni 18861 februari 1945
Antoinette SohnsSohns, Antoinette23 juni 18768 februari 1945
Adolphe HamburgerHamburger, Adolphe24 december 18989 februari 1945
Adolph DaymardDaymard, Adolph24 december 18989 februari 1945
Al DubinDubin, Al10 juni 189111 februari 1945
Karel StoeteStoete, Karel21 augustus 188114 februari 1945
Ko de Haas sr.Haas sr., Ko de4 februari 187217 februari 1945
Johan Kaart sr.Kaart sr., Johan1 oktober 186918 februari 1945
... meer resultaten

In 1945 in première

 PremieredatumLocatie
Twools 13 - Scapino Ballet Rotterdam - 2011-06-01juni 1 JL
1 juni 2011
Theater Rotterdam Schouwburg, Rotterdam
Monday Match (Dance & Music Impro lab) mei 2011 - Bimhuis - 2011-05-02mei 2 JL
9 mei 2011
Bimhuis, Amsterdam
PC - 2006-07-03juli 3 JL
3 juli 2006
Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Monday Match (Dance & Music Impro lab) april 2011 - Bimhuis - 2011-04-04april 4 JL
18 april 2011
Bimhuis, Amsterdam
BeHold - Istanbul Dance Theatre - 2010-10-04oktober 4 JL
4 oktober 2010
Theater Bellevue, Amsterdam
PC - 2007-10-05oktober 5 JL
5 oktober 2007
Theater aan het Vrijthof, Maastricht
Monday Match (Dance & Music Impro lab) februari 2011 - Bimhuis - 2011-02-07februari 7 JL
7 februari 2011
Bimhuis, Amsterdam
Monday Match (Dance & Music Impro lab) maart 2011 - Bimhuis - 2011-03-07maart 7 JL
7 maart 2011
Bimhuis, Amsterdam
Fortaleza (inside The Bananatree) - Raz / Hans Tuerlings - 1999-12-07december 7 JL
7 december 1999
Schouwburg en Concertzaal Tilburg, Tilburg
The Amazing Boys of Dance - Rock The Ballet - 2011-03-08maart 8 JL
8 maart 2011
Koninklijk Theater Carré, Amsterdam
Tissues / Weefsels - Dansmakers Amsterdam - 2010-10-08oktober 8 JL
10 oktober 2010
Melkweg Theater, Amsterdam
The Critical Piece - Dansmakers Amsterdam - 2010-10-08oktober 8 JL
10 oktober 2010
Melkweg Theater, Amsterdam
We.art.dog.com - Ivo Dimchev - 2010-12-08december 8 JL
8 december 2010
Frascati, Amsterdam
Wonderland - Magpie Umbrella - 2011-01-09januari 9 JL
9 januari 2011
OT301, Amsterdam
Le Pas de la vestale - Grand Ballet du Marquis de Cueva - 1962-06-11juni 11 JL
11 juni 1962
Koninklijk Theater Carré, Amsterdam
Mad(e) in Paradise - Gosh - 1998-08-11augustus 11 JL
11 augustus 1998
Theater aan de Parade, 's-Hertogenbosch
PC - 2008-06-13juni 13 JL
13 juni 2008
Westergasfabriek, Amsterdam
You PARAjuli 13 JL
13 juli 2010
Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
DISO - Emio Grecojuli 13 JL
13 juli 2010
Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Frede - Jörgen Raymann - 2010-11-13november 13 JL
1 oktober 2010
Theater en Kunstencentrum De Kom, Nieuwegein
... meer resultaten


In dit decennium opgericht

Edit deze pagina