Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Canon 1945

Canonlogo.jpgHet Scapino Ballet: dansvoorstellingen voor de jeugd

Hans Snoek richt het eerste dansgezelschap voor de jeugd ter wereld op.

Hans Snoek (1910-2001), danseres en danspedagoge, had de overtuiging dat de dans in Nederland alleen dan toekomst had, als kinderen er al op jonge leeftijd mee in aanraking konden komen. En ze vond dat je kinderen, die je met kunst in aanraking bracht, iets waardevols voor hun hele leven meegaf. Vanuit dat ideaal startte Snoek in 1945 het Scapino Ballet, samen met de vormgever Nicolaas Wijnberg en de kunstenaar Hans van Norden.

Prinsessen in oude gordijnen

Snoeks gezelschap was in 1945 nog een armlastig clubje van twaalf dansers die in een studiootje aan de Amsterdamse Keizersgracht in oude gordijnen prinsen, prinsessen, monsters en elfen verbeeldden. Met financiële steun van dagblad Het Parool kon voor de eerste reeks voorstellingen Carré worden afgehuurd. In tien dagen tijd maakte een groot aantal Amsterdamse schoolklassen kennis met gedanste versies van De gouden zwaan en De toverfluit. Het was een groot succes. Dertien jaar later kon de tweeduizendste voorstelling van het Scapino Ballet in de boeken worden bijgeschreven en hadden zo’n anderhalf miljoen kinderen hun eerste kennismaking met ballet achter de rug.

Hans Snoek. Foto: Nico Jesse. Collectie TIN.

Sprookjes én actualiteit

Aanvankelijk zorgde Hans Snoek zelf nog voor choreografieën, maar toen haar onderneming uitgroeide tot een succesvol gezelschap, dat ook vele buitenlandse tournees maakte, beperkte ze zich voornamelijk tot leiding geven, lobbyen voor geld en het enthousiasmeren van (onder meer) vormgevers en componisten. Belangrijk voor de ontwikkeling van de dans in Nederland was ook dat Hans Snoek vanaf 1951 haar eigen dansers ging opleiden, in een aan het gezelschap verbonden dansschool.

Het gezelschap had twee soorten balletten op het repertoire staan: de sprookjesballetten en balletten rond een actueel thema, zoals het Papiernoodballet, net na de oorlog toen er een groot gebrek aan papier was. Zeer herkenbaar en altijd prominent aanwezig was de figuur van Scapino, een personage uit de Commedia dell'arte, hier optredend als de danserverteller die de balletten toelichtte en aan elkaar praatte.

Scapino en Zerbino in Balli di Sfessania. Ets door Jacques Callot, 1622. Collectie TIN Kostuumafbeelding van Scapino. Ingekleurde ets door Maurice Sand. Collectie TIN Affiche Scapino 10 jaar. Ontwerp: Dick Elffers. Collectie TIN

Andere koers

Toen Hans Snoek in 1970 bij Scapino vertrok, voerde de nieuwe directie een koerswijziging door. Er was intussen veel veranderd in het Nederlandse theaterlandschap en Scapino was al lang niet meer het enige gezelschap dat jeugdtheatervoorstellingen maakte. De figuur van Scapino verdween uit de voorstellingen en Scapino kreeg een klein demonstratiegezelschap, Scapino 10, dat op scholen optrad en daar lessen verzorgde. Het grote Scapino veranderde in een gezelschap dat ook de oudere jeugd en hun ouders iets te bieden wilde hebben. Er verscheen jazzdans op het repertoire en moderne dans. Zo is Scapino steeds meer een ‘gewoon’ dansgezelschap geworden.

De Krakeling: een theater voor de jeugd

Hans Snoek bleef zich inzetten voor haar ideaal: kinderen in aanraking brengen met theater. In 1971 richtte zij de Stichting Jeugdtheater Amsterdam op, met als doel de bevordering van artistiek hoogwaardig theater voor kinderen. Het mondde in 1978 uit in de opening van De Krakeling, het eerste theater in Nederland dat uitsluitend voor de jeugd programmeerde. Hans Snoek is tot op hoge leeftijd actief gebleven, zowel maatschappelijk als artistiek, en ontving tijdens haar leven vele onderscheidingen. De prijs voor de beste jeugdtheatervoorstelling, die jaarlijks wordt uitgereikt, heette tot 2001 de Hans Snoekprijs.

Hans Snoek liet bij haar overlijden een legaat na aan de gemeente Amsterdam voor een fontein op het Leidseplein. De Hans Snoek fontein werd in 2006 in gebruik genomen.

Theater De Krakeling, Amsterdam, 1907 De Hans Snoek fontein op het Leidseplein. 2008


Dit is één van de canonteksten. Voor meer informatie zie: Canon van het Theater in Nederland

In 1945 geboren

 SorteernaamGeboortedatumOverlijdensdatum
Gerard KoolschijnKoolschijn, Gerard1945
Leo DijkstraDijkstra, Leo1945
Vera de VliegerVlieger, Vera de1945
Stuart ShermanSherman, Stuart19452001
Elsa WolliastonWolliaston, Elsa1945
Bob PruiksmaPruiksma, Bob1945
Anita EvenepoelEvenepoel, Anita1945
Warner van WelyWely, Warner van1945
Blue Gene TyrannyBlue Gene Tyranny1 januari 1945
Ilse-Marie HajaryIlse-Marie Hajary19451994
Jean-Pierre de DeckerDecker, Jean-Pierre de19452001
Mia MeijerMeijer, Mia194518 januari 1993
Stephan StrouxStroux, Stephan1945
Het Radio KamerorkestRadio Kamerorkest, Het19452005
Barbara van KootenKooten, Barbara van1945
Gero TroikeTroike, Gero1945
ManoleteManolete19452022
Power BootheBoothe, Power1945
Vladimir PersovPersov, Vladimir1945
Suzanne GalloGallo, Suzanne19452000
... meer resultaten
... meer resultaten

In 1945 overleden

 SorteernaamGeboortedatumOverlijdensdatum
Jonas BlumenzweigBlumenzweig, Jonas24 oktober 19051945
LarreglaLarregla18651945
Lucien NépotyNépoty, Lucien18781945
Ponniah PillaiPillai, Ponniah18881945
Constant van de WallWall, Constant van de18711945
Pierre StoffynStoffyn, Pierre8 juni 18841945
Johnny & JonesJohnny & Jones1945
Louis PoolmanPoolman, Louis6 maart 188815 januari 1945
Edouard BourdetBourdet, Edouard26 oktober 188717 januari 1945
Else Lasker-SchülerLasker-Schüler, Else11 februari 186922 januari 1945
Felix BekkersBekkers, Felix20 maart 190828 januari 1945
Greta BeekmanBeekman, Greta26 juni 18861 februari 1945
Antoinette SohnsSohns, Antoinette23 juni 18768 februari 1945
Adolphe HamburgerHamburger, Adolphe24 december 18989 februari 1945
Adolph DaymardDaymard, Adolph24 december 18989 februari 1945
Karel StoeteStoete, Karel21 augustus 188114 februari 1945
Ko de Haas sr.Haas sr., Ko de4 februari 187217 februari 1945
Johan Kaart sr.Kaart sr., Johan1 oktober 186918 februari 1945
Nardus van PloegPloeg, Nardus van28 november 190524 februari 1945
Ruth PagenerPagener, Ruth26 juli 192628 februari 1945
... meer resultaten

In 1945 in première

 PremieredatumLocatie
Gijsbreght van Aemstel - Gemeentelijk Theaterbedrijf Amsterdam Afdeeling Tooneel - 1945-01-011 januari 1945Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Een huishouden van Jan Steen - Gezelschappen Herman Bouber - 1945-01-2121 januari 1945Royal, Amsterdam
Twee om één - Toneelgezelschap Johan Kaart - 1945-01-2121 januari 1945Centraal Theater, Amsterdam
Wat doe je in de kou? - Sleeswijk Revue - 1945-02-033 februari 1945City Theater, Amsterdam
Bobbertje Bloedworst - Producent onbekend - 1945-02-1414 februari 1945Rembrandt Theater, 's Gravenhage
Eigengeschreven schetsen - Nieuwe Rotterdamsche Comedie 1944-1947 - 1945-02-2424 februari 1945Arena Theater, Rotterdam
Dance Recital - Darja Collin - 1945-02-2828 februari 1945Liedertafel Hall, Texas
Enkele sproken van Hans Christian Andersen - Nieuwe Rotterdamsche Comedie 1944-1947 - 1945-03-033 maart 1945Arena Theater, Rotterdam
Gedichten van Bredero - Nieuwe Rotterdamsche Comedie 1944-1947 - 1945-03-033 maart 1945Theater Arena, Rotterdam
Gedichten van J. Slauerhoff - Nieuwe Rotterdamsche Comedie 1944-1947 - 1945-03-033 maart 1945Theater Arena, Rotterdam
Titel niet bekend (Dans programma dansgroep Netty van der Valk) - Dansgroep Netty van der Valk - 1945-03-044 maart 1945Op locatie
Zonnenschijn en Sterrenregen! - Sleeswijk Revue - 1945-03-1010 maart 1945City Theater, Amsterdam
Zonder titel (Wim Ibo) - Wim Ibo's ondergedoken huiscabaret De Driehoek - 1945-04-011 april 1945Kips (Richard Wagnerstraat 42), H.
Vroolijke Paaschrevue - Gezelschap Han Verne - 1945-04-011 april 1945Astoria Theater, Amsterdam
Cabaret Revue Paaschklanken 1945 - Producent onbekend - 1945-04-011 april 1945Asta Theater, Amsterdam
Titel niet bekend - Cabaret Chiel de Boer - 1945-05-1111 mei 1945Op locatie
Hoera, we zijn weer vrij - Gezelschap Kees Manders - 1945-05-1313 mei 1945Hortus Theater, Amsterdam
Wij leven vrij, wij leven blij - Pander's Variété Revue - 1945-05-1313 mei 1945Asta Theater, Amsterdam
Des Heilands tuin - Studententoneel en Studentencabaret - 1945-06-055 juni 1945Op locatie
Bataafsche dageraad - Toneelgroep 5 mei 1945 - 1945-06-066 juni 1945Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
... meer resultaten


In dit decennium opgericht

Edit deze pagina