Joop van den Ende
Foto: Govert de Roos
| Naam | Joop van den Ende |
|---|---|
| Geboortedatum | 23 februari 1942 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Beroep | Theaterproducent |
| Trefwoorden | Musical |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| IBDb | |
| VIAF |
Biografie
Een Leven Lang Theater: Joop van den Ende
- Biografie Joop van den Ende
- Repertoire Joop van den Ende
- Audio
- Video
- Volgens Joop van den Ende
- Volgens anderen
- Colofon
Een Leven Lang Theater: Joop van den Ende
"Ik streef in principe maar één doel na: succes. En als je naar mijn loopbaan kijkt, zie je steeds weer hetzelfde patroon: een groepje mensen, een soort familie, waar ik dan de baas van ben; en samen proberen we er vooral iets leuks van te maken. Ik ben een echte ondernemer. Ik barst altijd van de nieuwe ideeën en plannen. Iets is nog niet klaar, of ik wil alweer tien nieuwe dingen. Ik word soms gek van mezelf." Het Parool, 30 november 1992.
Joop van den Ende werd op 23 februari 1942 geboren in de Indische buurt in Amsterdam-Oost. In het katholieke arbeidersgezin was hij het vierde kind en een nakomertje. Al heel jong realiseerde hij zich dat hij het later anders zou willen. Hij nam spraak-, zang-, dans- en acteerlessen en had al jong een eigen cabaretgroepje. Met acts als Batman, conferencier en Tako de Clown probeerde hij als artiest voet aan de grond te krijgen. Maar zijn ambities waren groot, en al snel realiseerde hij zich dat hij op die manier de top en het grote succes niet zou behalen. Binnen de organisatorische kant van het artiestenvak schatte hij zijn kansen hoger in. Met een omweg langs twee feestartikelenwinkels begon hij in een hoek van de huiskamer zijn eerste boekingsbureautje 'Spotlight'.
Dat bureautje is via Joop van den Ende Produkties, Joop van den Ende Theaterproducties en Endemol uitgegroeid tot Stage Entertainment: een solide internationaal theaterbedrijf, door Joop van den Ende in 1998 opgericht. Het bedrijf heeft theaters in vele Europese landen, waar bekende internationale voorstellingen geprogrammeerd worden en produceert nieuwe originele musicals.
Een Leven Lang Theater vertelt het verhaal van Van den Endes carrière als producent op het gebied van theater, musical, revue, televisie en film en geeft inzicht in het enorme repertoire dat Joop van den Ende in vele decennia heeft opgebouwd. Via het menu bovenaan de pagina vindt u uitgebreide pagina's over het leven en de carrière van Joop van den Ende. Op deze 'introductiepagina' vindt u een kortere biografie.
Deze website wordt in februari 2012 aangeboden aan Joop van den Ende ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag. Initiatiefnemer is Theater Instituut Nederland. De website werd mede mogelijk gemaakt door bijdragen van Bureau Promotie Podiumkunsten, Het Concertgebouw, FOAM Amsterdam, Holland Festival, Interakt, Stedelijk Museum en Theater Instituut Nederland.
Biografie
Johannes Adrianus (Joop) van den Ende (Amsterdam, 23 februari 1942) is een Nederlands mediamagnaat op het gebied van televisie en musical. Hij volgde opleidingen tot timmerman en tot technisch tekenaar, maar zou de kost gaan verdienen in de showbusiness.
In 1956 speelt hij voor het eerst mee in een toneelstuk en op 18-jarige leeftijd koopt hij de rechten voor de televisieserie Batman. Vanaf 1960 treedt hij enige tijd op als clown Tako in een kinderprogramma. Ook was van den Ende conferencier en heeft hij een cabaretgroep met onder anderen hemzelf als conferencier, cowboytrio The Oklahoma's, zangduo De Jamaicans, goochelaar Tony Wilson en met muzikale ondersteuning van dans- en amusementsorkest The Rhythm Jiggers onder leiding van Theo Bon. Joop van den Ende wil zelf graag artiest worden, maar het ontbreekt hem aan voldoende talent. In 1962 opent Van den Ende daarom een feestartikelenwinkel en een eigen theaterbureau. Ook zet hij een revue op met een tot dan toe nog onbekende komiek, André van Duin. Deze revues worden een groot succes, en Nederland maakt voor het eerst kennis met Joop van den Ende. In 1966 is hij manager van de Amsterdamse beatgroep Mokum Beat Five.
Begin jaren '70 begint hij zijn eerste theaterproductie voor de televisie met onder anderen Jeroen Krabbé, Willy van Hemert, Ko van Dijk en Rudi Falkenhagen. Eind 1975 komt Van den Ende twee oude bekenden tegen: de broers Bas van Toor en Aad van Toor. Ze kennen hem nog uit de tijd dat hij, als 17-jarige jongen, toneelmeester is in Amsterdam. Maar inmiddels heeft hij een theaterbureau en produceert diverse TV-shows. Bas en Aad vertellen wat ze met hun kinderprogramma van plan zijn en Joop ziet het meteen zitten. Hij neemt contact op met de TROS en dan gaat het snel. Een jaar later, in 1976, wordt een proefaflevering opgenomen. In 1978 is de Nederlandse televisieserie Bassie & Adriaan: De Plaaggeest op de buis. Hierna zal hij tot 1982 nog drie series produceren voor het duo. In 1978 produceert hij de televisieserie Dagboek van een herdershond.
In 1979 produceert Joop van den Ende de film Spetters van regisseur Paul Verhoeven die veel kritieken krijgt en start hij in 1980 Circus Bassie en Adriaan in samenwerking met de broers Van Toor. In maart 1980 is de première in Haarlem. Het wordt een groot succes, maar de onderlinge verhoudingen worden er niet beter op. Tussendoor in 1981 produceert Van den Ende de film Ik ben Joep Meloen en de televisieserie De Fabriek. Voor het circus is afgesproken dat Van den Ende de dagelijkse leiding zal doen, Aad van Toor de artistieke leiding en Bas van Toor pers en publiciteit. Maar Van de Ende heeft het werk met een circus onderschat en krijgt daardoor geen tijd meer voor zijn theaterbureau wat zorgt voor het einde van het circus na alweer twee jaar. Met als gevolg een breuk tussen de broers Van Toor met Joop van de Ende waarna zij de televisieseries en theatervoorstellingen in eigen beheer gaan produceren, wat ook erg succesvol blijkt te zijn. Eind 1982 komt de film De Boezemvriend uit, de tweede speelfilm met André van Duin in de hoofdrol, die hij produceert.
In de volgende jaren maakt Joop van den Ende verschillende succesvolle televisieseries, zoals De Weg, Herenstraat 10, Dossier Verhulst (1986), Spijkerhoek (1989), Goede Tijden, Slechte Tijden (1990), Vrienden voor het Leven (1991), Bureau Kruislaan (1992), Onderweg naar Morgen (1993), Vrouwenvleugel (1993), Goudkust (1996) en Kees & Co (1997) en de televisieprogramma's de Playbackshow, de Soundmixshow en de Surpriseshow (allemaal met Henny Huisman).
In 1989 begint Joop van den Ende de televisiezender TV10. Deze krijgt echter geen toestemming om uit te zenden in Nederland en Joop van den Ende zoekt zijn heil bij het dan weinig succesvolle RTL Veronique.
In 1991 produceert Van den Ende zijn eerste eigen musical, gebaseerd op de Franse legende Cyrano de Bergerac: Cyrano de Bergerac. In 1993 opent Joop van den Ende het Circustheater in Scheveningen met de musical The Phantom of the Opera. In 1994 gaat hij samenwerken met zijn tot dan toe grootste concurrent John de Mol jr. Samen richten ze het bedrijf Endemol op, dat enkele jaren later naar de beurs gaat.
In de eerste helft van de jaren '90 probeert Joop van den Ende door te breken op Broadway met de musical Cyrano. Deze flopt echter, waardoor Joop van den Ende grote financiële verliezen lijdt. Ook het televisiepretpark ShowbizCity uit 1997 kost hem meer dan het oplevert.
In 1999 neemt zijn gezondheid af. Hij besluit daarom in 2000 uit Endemol (dat inmiddels is gekocht door het Spaanse Telefonica) te stappen. Hij verkoopt zijn belang van 26%, wordt miljardair en richt zich voortaan volledig op het produceren van grote musicals in Nederland, Duitsland, Spanje, Groot-Britannië, Frankrijk, Rusland en de Verenigde Staten. Met zijn bedrijf Joop van den Ende Theaterproducties produceert hij onder meer de musicals The Wiz, The Lion King, Tarzan, Ciske de Rat, Dirty Dancing en Evita.
Na een tijd van rust en het herstellen van zijn gezondheid richt Joop van den Ende zich op de uitvoering van nieuwe plannen. Zijn in 1999 opgerichte theaterbedrijf vertoont een snelle internationale expansie. Zijn bedrijf, Stage Entertainment is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een multinational met 4000 medewerkers en 600 miljoen euro omzet.
Op 3 april 2006 neemt hij via zijn investeringsfonds Van den Ende & Deitmers Crossmedia Fund een belang van 30% in televisieproducent Eyeworks.
Nadat Van den Ende eind maart 2006 wordt opgenomen met hartproblemen besluit hij een nieuwe balans tussen werk en privéleven te zoeken. Dit leidt ertoe dat hij op 15 september 2006 bekendmaakt zich terug te trekken uit de dagelijkse leiding van het theaterproductiebedrijf. Een klein jaar later, in april 2007, draagt hij de dagelijkse leiding van Stage Entertainment over aan Henk Kivits, voormalig topman bij Holland Casino. Van den Ende wordt President van de Raad van Commissarissen.
Van den Ende is voorts betrokken bij Living City Property Performance (vastgoed).
Samen met zijn vrouw Janine Klijberg richt Joop van den Ende in 2001 de VandenEnde Foundation op. Dit fonds schenkt jaarlijks €9 miljoen aan creatieve en culturele initiatieven.
In 2010 ontving hij de Gouden Stadsmedaille van Amsterdam In 2011 ontvangt Joop van de Ende de De VSCD Oeuvreprijs. Volgens het juryrapport: "Het bijzondere aan de bijdrage van Joop van den Ende is de compromisloze kwaliteit die hij aan zijn producties meegaf. (…) Van den Ende heeft de musical als genre in Nederland geïntroduceerd, groot gemaakt en altijd met bijzondere kwaliteit op de planken gezet."
In 2015 ontvangt Joop van den Ende de Gustaf Gründgens Preis 2015 van het Deutsches Schauspielhaus in Hamburg. Hij ontvangt de prijs ter waarde van 15 duizend euro voor zijn bijzondere bijdrage aan de podiumkunsten in Hamburg.
Theater CV
Joop van den Ende heeft bijgedragen aan 51 productie(s).
Joop van den Ende heeft gewerkt in de volgende functies:
- Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Productie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Licht - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Joop van den Ende heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Interview
Voor de tentoonstelling Zeur Niet! werd Joop van den Ende onder meer geïnterviewd over zijn werk als musicalproducent. Joop van den Ende produceerde in 1988 zijn eerste musical Barnum, en heeft sindsdien het musicalgenre in Nederland op vele manieren professioneler gemaakt. Wat was voor hem de reden om musicals te gaan produceren? En hoe omschrijft hij zichzelf als producent?
Trivia
- Hij en Janine hebben twee kinderen: Iris en Vincent.
- Koningin Beatrix verleende Joop van den Ende op 25 september 2007 het Erekruis van de Huisorde van Oranje.
- Uit zijn eerste huwelijk heeft hij een stiefzoon.
- Stond in 2009 op plek 10 in de Quote 500, de lijst van 500 rijkste Nederlanders. Hij zou een vermogen bezitten van €1,5 miljard.
- In 2010 stond Joop van den Ende weer in de Quote 500, dit keer op de 8e plaats, met een geschat vermogen van €1,6 miljard.
- In 2012 verscheen bij uirgeverij Nijgh&van Ditmar een biografie van van den Ende door Henk van Gelder
- Op 8 oktober 2019 ontving Joop van de Ende de Deutscher Musical Prijs 2019 vanwege zijn enorme bijdrage aan Hamburg Musical Hoofdstad.
- In 2019 heeft de Universiteit van Amsterdam de Joop van den Ende-leerstoel Musical bij de Factuliteit der Geesteswetenschappen in gesteld.
De bijzonder hoogleraar stimuleert het onderzoek naar de geschiedenis en de esthetica van muziektheater en in het bijzonder de musical.
- Op het Mediapark in Hilversum is een plein naar hem genoemd.