Joop van den Ende: Volgens Joop van den Ende
Eenlevenlangtheater Joop van den Ende:
- Homepage Eenlevenlangtheater Joop van den Ende
- Biografie Joop van den Ende
- Repertoire Joop van den Ende
- Audio
- Video
- Volgens Joop van den Ende
- Volgens anderen
- Colofon
Joop van den Ende: Volgens Joop van den Ende
In de loop van zijn carrière heeft Joop van den Ende regelmatig meegewerkt aan interviews voor kranten, tijdschriften, boeken, radio en televisie. Hij vertelt over zijn achtergrond, drijfveren en werkwijze.
Hieronder kunt u enkele van zijn uitspraken en gedachten lezen.
Gesloten circuit
"Wat ik geprobeerd heb, is het openbreken van het gesloten circuit van de publieke omroep. Ik wilde niet het bestel veranderen, maar de mensen die daar werkten, de gezichten, de presentatoren en de uitstraling, en vooral ook de productieafdelingen. Je kwam er als buitenstaander niet binnen, het waren families en als je er zat, werkte je er voor dertig jaar. De inner circle was klein."
Geciteerd uit: 'Gooi en Eemlander', 24 juni 2000
Eén grote familie
"Ik wil ontzettend graag een heleboel mensen opleiden, gelegenheid geven om in goede harmonie samen te werken. Zoals destijds schrijvers, acteurs, regisseurs en decormakers in Hollywood als één grote familie samenwerkten, waarvan honderden films het resultaat waren. Als ik de leeftijd bereikt heb waarop ik besluit met mijn taak te stoppen, zou ik het reuze leuk vinden als ik een stempel had gedrukt op de televisie in Nederland. En te boek zou staan als iemand die veel heeft bijgedragen, ook aan het toneel. Ik zou in de rij willen worden gezet van een Oscar Carré, René Sleeswijk, John de Crane."
Geciteerd uit: 'Vrij Nederland', 24 december 1988
Laatbloeier
"Ik ben een laatbloeier. Ik werd als kind geweldig verwend. Mijn moeder was geen zuinige vrouw; ze kon helemaal niet met geld omgaan; ze had een gat in haar hand. Verder herinner ik me niet zoveel van vroeger. Ik ben altijd zo ontzettend hevig bezig geweest om me te ontworstelen aan dat ouderlijk milieu."
Geciteerd uit: 'Het Parool', 30 november 1992
Timmermansleerling
"Toen ik als timmermansleerling bij een bedrijf op de Overtoom werkte, moest ik wat wegbrengen met de handkar. Ja, zo lang geleden is dat. Bij het Leidsebosje moest ik afslaan en daarbij sneed ik een automobilist. Die draaide zijn raampje open en riep: "Vuile klootzak! Je zult nooit verder komen met die arbeiderskop!" Die grofheid is me altijd bijgebleven. Ik denk er niet iedere dag aan - ik was veertien - maar het gevoel is nooit veranderd: jullie zullen nog wel zien."
Geciteerd uit: 'De Volkskrant', 2 juni 2000
Alles in de praktijk opdoen
"Ik heb mezelf alles, maar dan ook alles moeten aanleren. En langzaam maar zeker heb ik mij die grote, boze buitenwereld weten in te dringen. Ik heb alleen maar ambachtsschool. Iedere dag nog, voel ik mijn gebrek aan intellectuele opleiding. Ik moet voortdurend vreselijk op mijn tenen lopen. Mijn talenkennis, bijvoorbeeld, is buitengewoon gebrekkig en wat betreft algemene ontwikkeling zie ik me genoodzaakt om alles in de praktijk op te doen. Ik kan nu eenmaal niet anders. En daarom gaat het allemaal ook zo tergend traag bij mij. Het is toch eigenlijk raar dat ik nu pas, op vijftigjarige leeftijd, zo'n bedrijf als het mijne leid; een onderneming van deze omvang en kracht had ik in wezen tien jaar geleden al moeten hebben - zeker, gezien de energie die ik bezit. Maar al hetgeen ik doe, komt voort uit moeizaam vergaarde kennis."
Geciteerd uit: 'Het Parool', 30 november 1992
Parade maken
"Ik hou van parade maken. Wat vroeger op de kermissen vóór de tent gebeurde. Opgewonden aan het publiek vertellen: dit komt er en dat, de sterkste man ter wereld, de vrouw met haar drie borsten! Daar komt toch het hele theater vandaan. De straat. De kermis. We kunnen natuurlijk heel chic doen, en roepen van: o,o,o,o,o, wat zijn wij artistiek - maar het valt allemaal, hoe dan ook, te herleiden tot kermisvermaak en de jaarlijkse feestavond van het bedrijf waar wij werken. En daar ligt ook mijn ideaal. De televisie is de hedendaagse kermis: het bedrijfsavondje. Niet meer. En niet minder. En binnen die sfeer wens ik een sleutelpositie in te nemen."
Geciteerd uit: 'Het Parool', 30 november 1992
Het circus
"De volgende foute beslissing nam ik toen ik veertig werd en een beetje raar ging doen. Ik moest in mijn leven nog iets raars doen. Ik kocht een circus, met paarden, olifanten, tijgers, trapezewerkers en tachtig vrachtwagens. Het was ook ontzettend gezellig in die woonwagens. Ongeveer vier weken lang vond ik het allemaal heel leuk. Daarna dacht ik: Waar ben ik aan begonnen??"
"Het eerste jaar liep het fantastisch. Je begint een circus, je denkt dat je het weet, je koopt allemaal verkeerde spullen: te ouwe wagens, verkeerde tribunes die veel te zwaar waren, allemaal foute investeringen. Toen ik het tweede jaar herinvesteerde, liep het niet meer. Ik hield het nog twee jaar vol, ben uiteindelijk gestopt met groot verlies. Ach, ik zou niet kunnen leven zonder dit soort beslissingen, zonder zakelijke risico's te nemen. Hetgeen ook raar is, want in het casino vind ik 150 gulden al te veel."
Geciteerd uit: 'Algemeen Dagblad', 25 mei 1992
Almaar verder
"Dat vak heeft me ook almaar verder gebracht. Ik heb daardoor immers steeds meer inhoud kunnen geven aan mijn leven. Ik lees betere boeken dan vroeger, kijk tegenwoordig naar goede films, heb mooie kunst bij mij aan de muur hangen. Wanneer je het interieur waarin ik vijftien jaar geleden huisde met mijn huidige inrichting vergelijkt, zie je een duidelijke verbetering, daar kun je niet omheen."
Geciteerd uit: 'Het Parool', 30 november 1992
Grootste kracht
"Ik heb dat ordinaire aan me kleven van de showbusiness; Amsterdam-Oost; de straat; dat volkse. En ik heb ervoor gezorgd, in de nabijheid te verkeren van de grootste theaterkunstenaars die dit land kent - waardoor ik mij ook in kunstzinnig opzicht op niveau heb kunnen vormen. Wanneer ik nu een van mijn presentatoren iets wil bijbrengen, benut ik zowel mijn straatvechtersmentaliteit als dat artistiekerige in me. Ik denk dat die mix mijn grootste kracht vormt. En ik houd daarbij onvoorwaardelijk van alles wat ik maak - van Goede Tijden, Slechte Tijden evenveel als van Cyrano; ik kan me volledig verplaatsen in beide werelden."
Geciteerd uit: 'Het Parool', 30 november 1992
IJdelheid
"IJdelheid is het ergste wat mensen kan overkomen. Dat is het enige gevaar van televisie. Ik was op bezoek bij Adèle Bloemendaal. Bij het horen van het nieuws over de dood van Elvis Presley, zei Adèle: 'De stumperd dacht dat het echt was'. En dat is het... Het betekent helemaal niets. IJdelheid, ik haat het."
Geciteerd uit: 'Gooi en Eemlander', 24 juni 2000
Wantrouwen
"Pas de laatste jaren heb ik een zeker wantrouwen ontwikkeld. Ook dat is zeer laat gekomen. Om precies te zijn: met dat TV10-avontuur. Dat heeft een grote verandering in mij teweeggebracht. Ik ben toen heel anders gaan nadenken over mensen. Voor de eerste maal in mijn loopbaan lukte mij iets niet - en het lukte me écht niet. Tot dat moment had ik ook nooit getwijfeld aan de goede bedoelingen van degenen met wie ik zaken deed. Maar ik kwam erachter, dat, wanneer er zulke grote belangen op het spel staan, de spelregels niet meer door iedereen correct nageleefd worden. Ik was daardoor zo geraakt, zo aangedaan. Ik had een fout gemaakt, mijn bedrijf, waar zoveel mensen werkten, in gevaar gebracht. En mijn vertrouwen was misbruikt."
Geciteerd uit: 'Het Parool', 30 november 1992
Vertrouwen
"Zelf had ik ooit geld nodig toen ik begon, vijftienduizend gulden, maar de AMRO-bank stuurde me gewoon weg. Niet genoeg dekking. De filiaalmanager van ABN keek me echter in de ogen en gaf me een persoonlijke lening. Ik moest alleen beloven hem niet voor gek te zullen zetten. Die man heeft er persoonlijk voor gezorgd dat ik nog steeds bij die bank ben, inclusief de beursgang van Endemol en mijn beleggingsportefeuille."
Geciteerd uit: 'De Volkskrant', 2 juni 2000
Een gelukkig mens
"Weet u waarom ik een gelukkig mens ben? Ik mag in alles een beetje meespelen. 's Morgens ben ik manager van een groot bedrijf, 's avonds zit ik lekker in de studio. Dan sta ik daar ook te prutsen aan een kostuum, aan een pruik, een streepje make-up. En terwijl ik daar sta schieten me tachtig nieuwe ideeën door mijn hoofd. Als iemand zegt: nu hebben we 'm dan ben ik al weg, weer met iets anders bezig. Tenzij ik gepakt wordt door ontroering. Vanmorgen werd de eerste Surprise Show opgenomen. Ik was er bij en heb als een kind staan huilen. Zoals ik eens tijdens een etentje met Connie Palmen zat te huilen. Niet alleen om Ischa, elke zin die Connie uitsprak ging over mijn leven."
Geciteerd uit: 'Elsevier', 18 november 1995
Afknappen en laten vallen
"Vroeger probeerde ik altijd met iedereen een 'lieve' relatie te hebben, om het zo eens te zeggen. Ik was wel driftig, maar maakte zelden heibel. Tot ik ging merken dat sommigen wel heel sterk op mij gingen leunen. Ze dachten: Joop doet het allemaal wel. En Joop doet het ook, maar hij verwacht ook iets van de andere partij. En als mensen het niet goed doen, knap ik helemaal af. Dan sta ik niet meer achter hen, dan laat ik hen vallen. Je moet blij zijn met elkaar, niet alleen zij met mij. Ik denk dus dat ik wat harder ben geworden en dat heeft me een paar goede vrienden gekost. Of laat ik zeggen: mensen van wie ik dácht dat ze een goede vriend waren."
Geciteerd uit: 'Televizier', 3 december 1983
Liefste wens
"Maar als je diep in mijn hart kijkt, zou ik het liefste hoofd amusement of hoofd drama van een omroep zijn. Dan kun je je alleen met het creatieve deel van het vak bezig houden. Je hoeft geen bedrijf meer te leiden. Ik zou graag nieuw talent willen begeleiden, want dat is de laatste tien jaar niet meer uit Hilversum voortgekomen. Toch zou de manier waarop ik nu werk, niet bij de omroep kunnen. Als ik nu bel, hoor ik: hij is er niet, want het is een ATV-dag. Dat kan toch niet?"
Geciteerd uit: 'Algemeen Dagblad', 25 januari 1988
Als een aannemer
"Ik vergelijk mezelf altijd met een aannemer, die zoekt ook een architect om aan het plan artistieke vorm te geven. Maar die aannemer drukt er toch zijn stempel op. Hij zoekt de juiste timmerman, de juiste elektricien, de juiste betonstorter, de juiste schilder. Zo bouw ik ook een produktie in elkaar."
"Mensen schrikken al als ze horen dat een aflevering van een drama-serie vierhonderduizend gulden heeft gekost. Maar laat eens een loodgieter voorrijden als je kraan thuis stuk is. Wat kost dat niet? Nou, ik heb hier 170 goeie, dure, loodgieters rondlopen die de hele dag werken. Tel dat eens bij elkaar op. Dan praat je al over gigantische bedragen."
Geciteerd uit: 'Algemeen Dagblad', 25 januari 1988
Scoren
"Het is een constante vechtpartij om prestaties, om te scoren. Wij zijn vogelvrij! Als je één keer een slechte produktie maakt, dan lachen al die mensen die tegen mij zijn; en er zijn veel mensen tegen mij in de omroep. Wat dacht je? Personeel in vaste dienst, ondernemingsraden. Die zeggen dat Van den Ende het werk weg haalt. Dus ik heb daar geen vrienden. Ik heb alleen met directies van omroepen en met voorzitters goeie contacten. Het is toch ook logisch dat iemand in vaste dienst niet blij is als ik daar een programma kom maken. Dat ziet hij als een bedreiging. Dus als ik een slecht programma maak, hoor ik hier het hoongelach."
Geciteerd uit: 'Algemeen Dagblad', 25 januari 1988
Angst voor armoede
In een interview na zijn afscheid als televisieproducent in juni 2000:
"Ik heb al een prachtig bedrijf opgebouwd. Maar nog steeds heb ik het gevoel dat ik wat te bewijzen heb. Totaal neurotisch gedrag! Ik heb zelfs, ondanks mijn huidige vermogen, nog steeds de angst in armoede te vervallen. Weer terug te moeten naar die armzalige jeugd vol onbetaalde rekeningen. Daarom hang ik niet de playboy uit en koop ik geen boot. Ik voel me nog steeds niet honderd procent veilig."
Geciteerd uit: 'De Volkskrant', 2 juni 2000
Sterren
"Met het succes wat de Ster al gehad heeft, breng je nieuw succes. Succes brengt succes. Het publiek komt tenslotte voor de Ster en het voordeel van Sterren in je pakket is dat iedere Ster zijn eigen publiek heeft. (...) Sterren zijn Sterren omdat ze goed zijn, talent hebben."
Geciteerd uit: 'De Volkskrant', 3 december 1977
"Ik heb iets met mijn artiesten dat verder gaat dan het vak. Ik leef met Ron, Hennie, Jos en vele anderen als in een familie. Het liefst speel ik vader én moeder. Ik wil voor mijn mensen zorgen, soms tot in het privé-leven. Wat hun raakt, raakt mij."
Geciteerd uit: 'Elsevier', 18 november 1995
Verschillende Jopen
"Ik vind zelf dat er een aantal Jopen bestaan. Er is een Joop die altijd maar plannen maakt. Plannen, plannen, plannen. Na mijn vakantie weet iedereen in dit bedrijf dat ik terugkom met een blocnote die is volgeschreven met business-opzetjes, ideeën en suggesties. Dat houdt niet op, daar word je gestoord van. Er is ook een Joop die alleen maar mooie, artistieke dingen wil doen - om zijn schuldgevoel voor het commerciële af te kopen. En dan is er ook nog de Joop die vadert. Die mensen wil omarmen, voor mensen wil zorgen."
Geciteerd uit: 'Nieuwe Revue' in 'Het Parool', 17 maart 2000
Over hard zijn
"Ik ben niet zo hard, echt niet. Wat is nou hard? Ik kan een aantal producenten aanwijzen die veel harder zijn dan ik. Alleen, ik heb een karaktertrek en als je dat als hard ziet, heb je misschien wel gelijk. Ik kan alleen bewondering hebben voor mensen die goed zijn. Daar wil ik bij wijze van spreken de koffer voor dragen. Maar als mensen niet goed zijn, knap ik op mensen af."
Geciteerd uit: 'De Volkskrant', 4 juni 1983
Verschrikkelijk boos
"Waar ik mij het meeste aan erger, is het misbruik van de sociale voorzieningen, daar kan ik mij verschrikkelijk boos over maken. En laat men niet zeggen dat het allemaal reuze meevalt. Ik durf te stellen, dat 25 procent van de zieken, werklozen en afgekeurden fraude plegen. Dat cijfer is gewoon de optelsom van het aantal mensen waarvoor ik werk heb, maar die me gewoon ronduit zeggen: nou nee, ik vind het toch prettiger om in de WW te gaan. Van dat soort dingen kan ik verschrikkelijk moedeloos worden als ik zie hoe hard ik er voor moet werken."
Geciteerd uit: Onbekende krant, 24 december 1977.
Henny Huisman
"Je mag over me schrijven wat je wilt. Maakt me niet uit. Maar één ding: schrijf niet dat Henny Huisman fake is. Henny is hartstikke echt." Joop van den Ende pakt zijn portemonnee en haalt een munt tevoorschijn. "Dit muntje heb ik van Henny Huisman gekregen. Hij heeft het laten zegenen door de paus en daarbij een wens gedaan. Welke dat is vertel ik niet, want dat is privé. Maar Henny weet dat het mijn allergrootste wens is. Dát is Henny Huisman."
Geciteerd uit: 'De Volkskrant', 24 december 1988.
Katholieke opvoeding
Joop van den Ende werd op 23 februari 1942 geboren als nakomertje in een katholiek arbeidersgezin.
"Die katholieke invloed is er altijd geweest. Het is de laatste tien jaar wat sterker geworden. Ik denk dat het te maken heeft met ouder worden. Heb een tijd gehad dat ik er vanaf wilde, maar je bent katholiek opgevoed en je raakt het nooit meer kwijt. Als je daarmee goed omgaat, heb je er alleen maar voordeel van."
Geciteerd uit: 'De Volkskrant', 24 december 1988.