Musical
In musical komen de disciplines spel, zang en dans samen. De van oorsprong in Amerika ontstane kunstvorm is in Nederland sinds de jaren zestig van de vorige eeuw uitgegroeid tot een van de populairste theatervormen.
Achtergrond
Musical is een term die gebruikt wordt voor een vorm van muziektheater waarin zang en dans een grote rol spelen. De naam is een afkorting van "musical comedy". De theatervorm is halverwege de negentiende eeuw ontstaan vanuit het Amerikaanse vaudevilletheater. In de jaren vijftig werden de eerste Amerikaanse musicals in Nederland opgevoerd, waaronder Porgy and Bess. Deze voorstelling was van oorsprong eigenlijk een opera, wat aangeeft dat de genres musical, opera en operette niet altijd goed uit elkaar te houden zijn en soms in elkaar overlopen. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor De Jantjes - Herman Bouber, dat in 1920 oorspronkelijk begon als Volkstoneel, maar in de jaren negentig voor het eerst het stempel 'musical' kreeg.
De musical My Fair Lady, in 1960 voor het eerst in Nederland te zien, wordt veelal beschouwd als hét beginpunt van 'de musical' in Nederland. Deze voorstelling, met Wim Sonneveld als Henri Higgins, was twee seizoenen lang in Nederland te zien.
Hoewel er voor die tijd al enige aanzetten waren voor oorspronkelijk Nederlands gemaakte musicals, onder meer door Sonneveld zelf, worden de voorstellingen van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink veelal bestempeld als de eerste oorspronkelijk Nederlandse musicals, bijvoorbeeld Heerlijk duurt het langst (1965).
Met de musical Cats (1987) vond een verandering plaats binnen de musical in Nederland. Het was voor het eerst dat een van origine buitenlandse musical in Nederlandse vertaling precies op dezelfde manier werd opgevoerd als op West End (Londen) en Broadway (New York). Het inspireerde Joop van den Ende om musicals te gaan produceren. In de jaren daarna bracht hij vele buitenlandse musicals in eigen vertaling naar Nederland, waaronder Cabaret, Les Misérables en The Phantom of the Opera.
Het betekende een professionalisering van het genre. Vandaag de dag biedt de Nederlandse musical een mix van buitenlandse en oorspronkelijk Nederlandse voorstellingen, en behoort het genre tot een van de best bezochte theatervormen van Nederland.
Musicalrepertoire
Het musicalaanbod in de Nederlandse theaters is een combinatie van oorspronkelijk Nederlands materiaal, en voorstellingen die afkomstig zijn uit andere landen. Soms maken producenten in Nederland een eigen versie; in andere gevallen wordt een voorstelling over de hele wereld op exact dezelfde manier gespeeld.
Verschillende musicals - zowel 'import' als oorspronkelijk Nederlands - zijn meerdere keren in de Nederlandse theaters te zien geweest. Van veel voorkomende voorstellingen wordt in de Theaterencyclopedie een werkpagina aangemaakt.
Kijk op de pagina Musicalrepertoire voor de overzichtslijst van musicalwerken met een eigen pagina.
Overzicht musicalvoorstellingen
Hieronder een chronologisch (de meest recent geregistreerde voorstellingen eerst) overzicht van de voorstelling die in Nederland onder de noemer Musical in première zijn gebracht, voor zover geregistreerd in de Productiedatabase
Of zie een alfabetische overzicht op titel van deze Musical voorstellingen