Help:Betrokkenen bij realisatie

Terug naar het help-overzicht.

Deze pagina geeft uitleg over de gebruikte definities en betekenis van termen in het onderdeel Betrokkenen bij Realisatie van het Formulier:Productie. Het betreffen de definities zoals deze worden gehanteerd bij de invoer van producties in de premièredatabase van de Theatercollectie. Dit kan verschillen van de algemeen geldende definities van de termen. Meer informatie over de termen in het algemeen vindt u - indien aanwezig - door te klikken op de blauwe woorden bij de betreffende definitie.

Het kan voorkomen dat bij een bepaalde functie het onderscheid in sub-functies ontbreekt. Bijvoorbeeld: als er, naast de regisseur, ook sprake is van een regieassistent, dan wordt dit onderscheid op de Theaterencyclopedie niet weergegeven; beiden worden als 'regisseur' aangeduid. In de premièredatabase van de Theatercollectie is dit onderscheid wel aangemerkt. Wilt u de precieze rol van iemand binnen de productie weten, dan kunt u contact opnemen met de Theatercollectie of de redactie van de Theaterencyclopedie.

Auteurs en makers - Onderdeel 1

Auteur: De auteur is de schrijver van de theatertekst of het libretto van de productie. Het kan voorkomen dat onder 'auteur' ook een schrijver/dichter van een ander werk is ingevuld, als het gaat om door hen geschreven teksten die min of meer letterlijk terugkomen in de productie. Ook diegenen die verantwoordelijk zijn voor het idee of het concept worden hier genoemd. Zie ook Eigenschap:IsGeschrevenDoor.

Bewerking: De bewerker betreft degene die verantwoordelijk is voor de tekstuele of choreografische bewerking van een bestaande tekst of choreografie. Veelal is de bewerking gebaseerd op een andere, al bestaande theatertekst/choreografie. (Delen van) de originele tekst/dans zijn vaak in de bewerking terug te herkennen. Zie ook Eigenschap:InBewerkingVan.

Vertaling: De vertaler betreft degene die verantwoordelijk is voor de tekstuele vertaling van een tekst uit een andere taal naar (meestal) het Nederlands of het Fries. Zie ook Eigenschap:InVertalingVan.

Liedteksten: De liedtekstschrijver betreft degene die verantwoordelijk is voor de tekst van de liedjes in een niet-doorgecomponeerde productie. Op het moment dat een productie wel doorgecomponeerd is, en dus alleen bestaat uit liedjes, kan de liedtekstschrijver ook als auteur zijn ingevuld. Zie ook Eigenschap:MetLiedtekstenVan.

Naar ... van: Dit begrip wordt gebruikt om de auteur aan te duiden van hetgeen waarop een productie gebaseerd is. Dit betreft veelal een inspiratiebron buiten het theater, zoals een boek of een film. Welke bron het is, staat vooralsnog alleen in de Productiedatabase en is niet zichtbaar in de Theaterencyclopedie. Soms staat het op de Theaterencyclopedie wel onder 'Context' vermeld. Zie ook Eigenschap:IsBedachtNaar.

Samenstelling: De samensteller betreft degene die verantwoordelijk is voor diegene die de diverse losse onderdelen van een productie gemonteerd heeft en tot één geheel heeft gemaakt, indien dit gegeven niet duidelijk wordt uit de auteur, regisseur, choreograaf of componist. Dit komt veelal voor bij variété- en revueproducties, eindexamenproducties en theaterconcerten, waarbij werk van verschillende auteurs wordt samengebracht. Zie ook Eigenschap:IsSamengesteldDoor.

Muziek: Muziek wordt gebruikt om de componist aan te duiden die verantwoordelijk is voor de muziek die in de productie te horen is. Bij operaproducties betreft dit veelal de primair auteursrechtelijke persoon van de productie. Het kan zowel de componist betreffen van de specifiek voor deze productie geschreven muziek, als de componist van al eerder uitgebrachte muziek die in de productie is verwerkt. In sommige gevallen is de uitvoerende musicus/zanger of muziekensemble ingevoerd, die via een geluidsdrager te horen is in de productie. Zie ook Eigenschap:MetMuziekVan.

Arrangementen: De arrangeur betreft degene die verantwoordelijk is voor de bewerking van al bestaande muziek, om het passend te maken voor het gebruik in de productie. Arrangementen kunnen ook hergebruikt worden van eerdere producties. Zie ook Eigenschap:IsGearrangeerdDoor.

Auteurs en makers - Onderdeel 2

Regie: De regisseur is degene die in artistiek en creatief opzicht bepalend is voor de productie als eindproduct. In de Theaterencyclopedie kan regie ook worden gebruikt voor co-regie, kinderregissie of de eindregie. Zie ook Eigenschap:InRegieVan.

Dramaturgie: De dramaturg is degene die de inhoudelijke lijn van de productie in de gaten houdt. Dit kan in verschillende hoedanigheden gebeuren, en hangt ook af van de wensen en behoeftes van de regisseur. De term wordt zowel voor bureaudramaturgen als productiedramaturgen gebruikt. Zie ook Eigenschap:MetDramaturgieVan.

Choreografie: De choreograaf is degene die verantwoordelijk is voor de choreografie van de productie. Bij dansproducties betreft dit veelal de primair auteursrechtelijke persoon van de productie. Bij deze term wordt ook de persoon ingevuld die met zijn/haar choreografisch werk heeft bijgedragen aan de betreffende productie, maar niet de primair auteursrechtelijke persoon is. Zie ook Eigenschap:InChoreografieVan.

Mimografie: De mimograaf is degene die verantwoordelijk is voor de mimografie van de productie. Bij mimeproducties betreft dit veelal de primair auteursrechtelijke persoon van de productie. Zie ook Eigenschap:InMimografieVan.

Instudering: Met instudering wordt de persoon aangeduid die verantwoordelijk is voor het instuderen van een al bestaande regie, choreografie of een muzikale versie van de primair auteursrechtelijke originele makers/scheppers van die uitvoering. Hieronder valt ook de repetitor. Zie ook Eigenschap:MetInstuderingDoor.

Muzikale leiding: De muzikale leiding ligt in handen van degene die het muzikale eindresultaat bepaalt van een productie, in samenhang met alle andere creatieve elementen en uitvoerenden van een productie. Vanwege de dunne scheidslijn tussen dirigent en 'Muzikale leiding', en het veranderde gebruik van de begrippen door de jaren heen, kan het voorkomen dat een persoon als 'dirigent' is aangeduid, terwijl hij/zij verantwoordelijk was voor de muzikale leiding, of vice versa. Zie ook Eigenschap:MetMuzikaleLeidingDoor.

Begeleiding: De begeleider betreft iemand die coaching of advies geeft aan andere betrokkenen binnen het maakproces van de productie. Zie ook Eigenschap:WerdBegeleidDoor.

Productie: Met productie wordt in principe de productieleider van de voorstelling genoemd. Diegene is verantwoordelijk voor de voorbereiding, facilitering en aansturing van de organisatie van de voorstelling, en kan in meer of mindere mate ook een budgetverantwoordelijkheid hebben. De precieze invulling van deze functie is in de loop der jaren sterk veranderd. Het kan ook voorkomen dat onder productie de uitvoerend producent is ingevuld. Vanaf seizoen 2024/2025 wordt deze functie niet meer geregistreerd. Zie ook Eigenschap:IsGeproduceerdDoor.

Auteurs en makers - Onderdeel 3

Voor alle begrippen binnen dit blok geldt dat het zowel de ontwerpers als de uitvoerenden van het ontwerp kunnen betreffen.

Decor: Het begrip decor wordt veelal gebruikt voor de decorontwerper, zijn/haar assistenten en/of degene die het ontwerp hebben uitgevoerd. Echter: ook degene die verantwoordelijk is voor het ontwerp of de uitvoering van de scenografie of andere vormen die aan het totaalbeeld hebben bijgedragen kunnen onder dit begrip vallen. Zie ook Eigenschap:MetDecor(ontwerp)Van.

Kostuums: Het begrip kostuums wordt veelal gebruikt voor de kostuumontwerper, zijn/haar assistenten en/of degene die het ontwerp hebben uitgevoerd. Zie ook Eigenschap:MetKostuum(ontwerp)Van.

Grime en kapwerk: Het begrip grime en kapwerk wordt gebruikt voor alle personen die betrokken zijn bij het realiseren van de kapsels en persoonlijke individuele opmaak van de uitvoerenden. Zie ook Eigenschap:MetGrimeKapwerkVan.

Grime: De grimeur is degene die verantwoordelijk is voor het grimeontwerp, of de uitvoering daarvan. Zie ook Eigenschap:MetGrime(ontwerp)Van.

Kapwerk: Het begrip kapwerk wordt veelal gebruikt voor de ontwerper en/of uitvoerder van de kapsels en pruiken van de uitvoerenden. Zie ook Eigenschap:MetKapwerkVan.

Maskers: Het begrip maskers wordt veelal gebruikt voor de masker-ontwerper en/of uitvoerder van het ontwerp. Zie ook Eigenschap:MetMaskersVan.

Poppen: Het begrip poppen wordt veelal gebruikt voor de pop-ontwerper en/of uitvoerder van het ontwerp. Zie ook Eigenschap:MetPoppenVan.

Licht: Het begrip licht wordt veelal gebruikt voor de lichtontwerper, zijn/haar assistenten en/of degene die het ontwerp hebben uitgevoerd. Zie ook Eigenschap:MetLicht(ontwerp)Van.

Geluid: Het begrip geluid wordt veelal gebruikt voor de geluidsontwerper, zijn/haar assistenten en/of degene die het ontwerp hebben uitgevoerd. Ook de makers van soundscapes worden hieronder vermeld. Zie ook Eigenschap:MetGeluidDoor.

Audiovisueelontwerp: De audiovisueel ontwerper is degene die verantwoordelijk is voor het ontwerp van multi-mediale middelen, zoals videoprojecties, en daarmee mede het dramaturgische toneelbeeld bepaalt. Zie ook Eigenschap:MetAudiovisueelOntwerpVan.

Rolverdeling en uitvoerenden - Onderdeel 1

Uitvoerende(n): Met Uitvoerende(n) worden de acteurs, dansers, voordrachtskunstenaars en zangers bedoeld die de gemaakte productie uiteindelijk uitbeelden voor het publiek. Zie ook Eigenschap:IsUitgevoerdDoor. Dit veld invullen zorgt voor de koppeling met de persoonspagina's.

Rolverdeling

Om de uitvoerenden zichtbaar op de productiepagina te krijgen, moet het veld 'Rolverdeling' worden ingevuld. Achter elke uitvoerende kan tussen haakjes de vertolkte rol worden ingevuld.

De rolbenamingen worden in principe overgenomen zoals in programmaboekjes staan vermeld. Voor oudere producties kan dit betekenen dat er verouderde termen worden gebruikt bij rolaanduidingen; termen die vandaag de dag niet meer gangbaar zijn en als shockerend kunnen worden beschouwd. Omdat de Theaterencyclopedie de theatergeschiedenis vastlegt zoals deze is geweest, laten we deze termen staan, maar met een standaard waarschuwing boven alle rolverdelingen.

Uitvoerenden - Onderdeel 2

Onderstaande termen betreffen sub-termen van 'Uitvoerende(n)'. Deze termen worden tegenwoordig niet meer ingevoerd, maar komen vanuit het verleden nog wel voor op de Theaterencyclopedie. Tot ongeveer 2021 werden de sub-termen gebruikt om onderscheid te maken tussen de uitvoeringsvormen indien deze multi-disciplinair waren. Tegenwoordig worden alle uitvoerenden onder 'Uitvoerende(n)' ingevuld.

Uitvoerende spel: Met uitvoerende spel worden acteurs bedoeld die de gemaakte productie uiteindelijk spelen voor het publiek. Tegenwoordig wordt deze term niet meer ingevuld; alle uitvoerenden plaatsen we onder 'Uitvoerende(n)'. Zie ook Eigenschap:IsGespeeldDoor.

Uitvoerende dans: Met uitvoerende dans worden dansers bedoeld die de gemaakte productie uiteindelijk dansen voor het publiek. Tegenwoordig wordt deze term niet meer ingevuld; alle uitvoerenden plaatsen we onder 'Uitvoerende(n)'. Zie ook Eigenschap:IsGedanstDoor.

Uitvoerende mime: Met uitvoerende mime worden mimespelers bedoeld die de gemaakte productie uiteindelijk mimen voor het publiek. Tegenwoordig wordt deze term niet meer ingevuld; alle uitvoerenden plaatsen we onder 'Uitvoerende(n)'. Zie ook Eigenschap:IsGemimedDoor.

Uitvoerende stem: Met uitvoerende stem worden personen bedoeld die de gemaakte productie uiteindelijk vertellen voor het publiek. Tegenwoordig wordt deze term niet meer ingevuld; alle uitvoerenden plaatsen we onder 'Uitvoerende(n)'. Zie ook Eigenschap:IsVerteldDoor.

Uitvoerende poppenspel: Met uitvoerende poppenspel worden poppenspelers bedoeld die de gemaakte productie uiteindelijk spelen voor het publiek. Tegenwoordig wordt deze term niet meer ingevuld; alle uitvoerenden plaatsen we onder 'Uitvoerende(n)'. Zie ook Eigenschap:MetPoppengespeeldDoor.

Uitvoerende zang: Met uitvoerende zang worden zangers bedoeld die de gemaakte productie uiteindelijk zingen voor het publiek. Tegenwoordig wordt deze term niet meer ingevuld. De uitvoerende zang plaatsen we onder uitvoering muziek, met uitzondering van muziektheater- en operaproducties: dan plaatsen we ze onder 'Uitvoerende(n)'. Zie ook Eigenschap:IsGezongenDoor.

Presentatie: Met presentatie wordt degene bedoeld die de gemaakte productie uiteindelijk presenteert voor het publiek. Denk hierbij aan de spreekstalmeester bij circusproducties. Zie ook Eigenschap:IsGepresenteerdDoor.

Uitvoerenden - Onderdeel 3

Dirigent: De dirigent is degene die tijdens de voorstelling leiding geeft aan de zangers en muzikanten. Vanwege de dunne scheidslijn tussen 'dirigent' en Muzikale leiding, en het veranderde gebruik van de begrippen door de jaren heen, kan het voorkomen dat een persoon als 'dirigent' is aangeduid, terwijl hij/zij verantwoordelijk was voor de muzikale leiding, of vice versa. Zie ook Eigenschap:WerdGedirigeerdDoor.

Muzikale uitvoering: Onder Uitvoering muziek worden de muzikanten verstaan die verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van de muziek die in de productie te horen is. Zie ook Eigenschap:MetMuzikaleUitvoeringDoor.

Vastlegging - Onderdeel 1

Fotografie: De theaterfotograaf is verantwoordelijk voor de vastlegging van de productie door middel van foto's. Sinds het seizoen 2002/2003 wordt deze functie niet meer opgenomen. Zie ook Eigenschap:WerdGefotografeerdDoor.

Meedoen met TheaterEncyclopedie!