Regisseur

Definitie voor de productiepagina's

In de Theaterencyclopedie wordt bij de registratie van de betrokkenen bij de totstandkoming van een voorstelling de term Regie gebruikt voor de persoon, de regisseur, die in artistiek/creatief opzicht bepalend is voor het eindproduct van een voorstelling.
De term wordt ook gebruikt in het geval van een beperktere specifieke verantwoordelijkheid voor onderdelen van voorstelling, zoals voor kinderen, dieren, gevechten, groepen en dergelijke.

Achtergrond

In de podiumkunsten wordt de aanduiding regie vooral gebruikt bij toneel- en operaproducties en vergelijkbare theaterevenementen. In het verleden sprak me ook wel van Enscenering of Mise-en-scène op zijn Frans.
In dansproducties is de in artistiek/creatief opzicht bepalende persoon voor het eindproduct echter de choreograaf, alhoewel ook daar sprake kan zijn van een regisseur die dan eventuele al of niet gedanste onderdelen arrangeert en deze inpast in het geheel.

Voorts wordt de aanduiding regisseur bij diverse andere kunstzinnige producten gebruikt, waaronder bij de film en televisie, hoorspelen, radioprogramma's, videogames etc. Om onderscheid te maken, spreekt men bijvoorbeeld van toneelregisseur, filmregisseur, televisieregisseur, dialoog- of stemregisseur etc.

De rol van de regisseur zoals we die heden ten dage kennen bestond tot het eind van de 19e eeuw nog niet. Tot die tijd waren er wel toneelleiders, maar hun rol beperkte zich meestal tot het goed begeleiden van de opkomsten en afgangen. In de toneelwereld is Konstantin Stanislavski ermee begonnen acteurs te stimuleren hun eigen emoties in hun spel te leggen, waardoor het optreden geloofwaardiger werd. Zijn theorieën zijn van grote invloed geweest op het acteren en regisseren in de 20ste eeuw. Sindsdien zijn regisseurs in eerste instantie spelbegeleiders en is hij/zij tegenwoordig eindverantwoordelijk voor alle artistieke beslissingen bij een voorstelling, zoals de casting, de theatervormgeving en de muziek.

In de operawereld zal het nog tot het midden van 20ste eeuw duren voor ook daar de regisseur een belangrijkere leidende artistieke rol gaat spelen, zoals ruim 50 jaar eerder in de toneelwereld. In de opera-wereld is doorgaans naast de regisseur, de dirigent die de muzikale leiding in handen heeft, evenzeer bepalend voor het eindproduct.

Een alfabetisch overzicht van alle personen die zijn geregistreerd in de Productiedatabase als: regisseur.

Voor nadere omschrijvingen van specifiek verantwoordelijkheden van de diverse soorten regisseurs zie ook Wikipedia: toneelregisseur, filmregisseur, televisieregisseur en stemregisseur.