Enny de Leeuwe
Portret van Enny de Leeuwe als Pat in Vlammende jeugd door Jaap van Dam. Collectie TiN.
| Naam | Enny de Leeuwe |
|---|---|
| Volledige naam | Engelina de Leeuwe |
| Pseudoniem | Enne Vanleuw, Enny Mols-de Leeuwe, Enny Alff-de Leeuwe |
| Geboortedatum | 27 augustus 1898 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Overlijdensdatum | 21 november 1982 |
| Overlijdensplaats | Utrecht |
| Beroep | Acteur |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Enny (Engelina) de Leeuwe (1898-1982) was een Nederlandse actrice. Zij kwam uit een echte artiestenfamilie. Haar oom, Leo de Leeuwe, was operazanger. Als kind trad zij op bij haar grootvader David Tobias Bamberg, ook wel Papa Bamberg, en assisteerde zij haar oom, de goochelaar Okito, op diens buitenlandse tournees. In de jaren 1913-1914 zat zij op de Toneelschool, waar zij wegens verzuim (zij speelde bij de Hollandia film) werd geschorst. Ze werd door de directeur gedwongen te kiezen tussen school en de praktijk. Ze koos het laatste. [1]
In diezelfde periode maakte zij ook haar toneeldebuut met een klein rolletje bij Royaards. Kort daarop werkte zij als cabaretière onder de naam Enny Vanleuw bij Jean Louis Pisuisse. Haar eerste huwelijk met balletmeester en danser Jacques van Biene werd in december 1919 gesloten en werd door een echtscheiding weer beëindigd in mei 1925.
In 1926 werd door Pierre Mols de Vereenigde Schouwspelers opgericht. Enny vertolkte, tot het gezelschap in 1941 werd opgeheven, alle vrouwelijke hoofdrollen. Ze speelde hier onder andere een aantal rollen in travestie, waaronder in de pantomime ‘De Verloren Zoon’ en speelde ze de titelrol in ‘Mozart’. Ook speelde ze binnen dit gezelschap in de succesvolle voorstelling ‘De Rozenkrans’, die wel meer dan 1250 keer is opgevoerd. [2] Naast uitvoerende was Enny bij de Vereenigde Schouwspelers ook sporadisch verantwoordelijk voor een bewerking en heeft ze de Nederlandse vertaling geschreven voor ‘Optimist moet je zijn’. [3]
Vanaf haar huwelijk met Mols in februari 1928 werkte zij onder de naam Enny Mols-de Leeuwe. Toen zij acht jaar na Mols' dood (1961) in 1969 hertrouwde met Paul van Alff, noemde zij zich weer Enny de Leeuwe.
Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was het klaar met het spelen van ‘De Rozenkrans’. Enny weigerde te tekenen voor de Kultuurkamer, maar trad wel illegaal op 'tussen de schuifdeuren'. [4] Toen dit ook niet meer kon, is ze (tijdelijk) gestopt met werken en richtte ze zich op de studie van de Nederlandse taal.[5] Ze is daarnaast een tijdje ondergedoken geweest, maar niet gepakt. 33 van haar familieleden, waaronder haar moeder, hebben de oorlog niet overleefd.[6]
Na de bevrijding maakte zij enkele jaren deel uit van de hoorspelkern van de NRU, maar ook in los verband heeft zij tot haar dood meegewerkt aan duizenden radio-uitzendingen. Ook het toneel pakte ze later weer op. Ze stond bekend als ‘de vrouw met 1000 stemmen’ en was goed in imitaties. Zo was ze met haar stem onder andere te horen als Blauwe Fee in de Nederlandse nasynchronisatie van Pinokkio.[7] Grote bekendheid genoot zij daarnaast als voordrachtskunstenares (o.m. "Bloemen voor mevrouw Harris" en "De toiletjuffrouw") en in haar jaren bij Johan Kaart maakte zij naam met het vertolken van 7 rollen in "De appels van Eva" van Allan Berthal en 14 rollen in "Parijs 1890" van Cornelia Otis Skinner (het zgn. "Jongejannen"). Ze droeg daarnaast vaak een ‘Falklandje’ voor, geschreven door Herman Heijermans. Hierover had ze regelmatig briefcontact met de weduwe van Herman, Annie Jurgens, waarin zij uitdrukt hoe ze Enny waardeert.[8] Enny stond tot haar 80e jaar op de planken en kon, ook al doordat alleen intimi haar leeftijd kenden, overtuigend vrouwen spelen die veel jonger waren dan zij zelf.
Enny de Leeuwe kreeg de onderscheiding Ridder in de Orde van Oranje-Nassau voor de vele herdenkingsvoordachten bij bijeenkomsten van onder andere De Expoge, joodse verenigingen, het Auswitz-comité en op de dam.[9]
Daarnaast had Enny regelmatig contact met het Koninklijk Huis en trad ze op bij het Kerstfeest in 1979. Zo werd in een van de uitgewisselde brieven vermeld dat Hare Majesteit de Koningin ‘bijzonder blij [was] met Uw optreden’.[10]
Theater CV
Enny de Leeuwe heeft bijgedragen aan 102 productie(s).
Enny de Leeuwe heeft gewerkt in de volgende functies:
- BeeldtAf - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Bewerking - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- IsVervaardigdDoor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Persoon - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Enny de Leeuwe heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Fotografie door Enny de Leeuwe
Er zijn 8 foto's die zijn gemaakt door Enny de Leeuwe beschikbaar op de TheaterEncyclopedie:
Muts gedragen door Enny Mols de Leeuwe 74918
Oogmaskers gedragen door Enny Mols de Leeuwe 74923
Pruiken gedragen door Enny Mols de Leeuwe 74914
Pruiken gedragen door Enny Mols de Leeuwe 74915
Twee brillen in brillenkokers welke bij theaterkostuums werden gedragen van Enny Mols - de Leeuwe 74922
Twee paar handschoenen gedragen door Enny Mols de Leeuwe 74921
Twee paar kousen gedragen door Enny Mols de Leeuwe 74919
Zeven boorden gedragen door Enny Mols de Leeuwe 74920
Kostuumaccessoires
Pruik gedragen door Enny Mols-de Leeuwe. Ontwerp: Enny Mols-de Leeuwe. Collectie TiN.
Pruik gedragen door Enny Mols-de Leeuwe. Ontwerp: Enny Mols-de Leeuwe. Collectie TiN.
Muts gedragen door Enny Mols-de Leeuwe. Ontwerp: Enny Mols-de Leeuwe. Collectie TiN.
Twee paar kousen gedragen door Enny Mols-de Leeuwe. Ontwerp: Enny Mols-de Leeuwe. Collectie TiN.
Vier boorden gedragen door Enny Mols-de Leeuwe. Ontwerp: Enny Mols-de Leeuwe. Collectie TiN.
Twee paar handschoenen gedragen door Enny Mols-de Leeuwe. Ontwerp: Enny Mols-de Leeuwe. Collectie TiN.
Twee brillen in brillenkokers welke bij theaterkostuums werden gedragen van Enny Mols - de Leeuwe. Ontwerp: Enny Mols-de Leeuwe. Collectie TiN.
Oogmaskers gedragen door Enny Mols-de Leeuwe. Ontwerp: Enny Mols-de Leeuwe. Collectie TiN.
Bronnen
- Acteurs- en Kleinkunstenaars-Lexicon van Piet Hein Honig, 1984
- Productiedatabase
- ↑ Het Vaderland. “Enny Mols-de Leeuwe, toneelspeelster.” 1 maart 1952.
- ↑ Het Vaderland. “1250ste Rozenkrans.” 15 maart 1952 (p.1)
- ↑ Algemeen Dagblad. “”Optimist moet je zijn” Première bij Pierre Mols.” 4 oktober 1939 (p.9)
- ↑ "Theater in de oorlog" Vrij Nederland, 21 augustus 1993 (p.40)
- ↑ Het Vaderland. “Enny Mols-de Leeuwe, toneelspeelster.” 1 maart 1952.
- ↑ Ben Dull. “Enny de Leeuwe’s hoofdrol. ‘Vrouw met de duizend stemmetjes’ 80 jaar.” Het Parool. 25 augustus 1978 (p.11)
- ↑ Het Parool. “Disney’s “Pinokkio” komt in Nederlandse versie.” 16 december 1948 (p.2)
- ↑ Handgeschreven brief van Annie Jurgens aan Enny, 3 maart 1971, collectie-, doos- en mapnummer onbekend, De Theatercollectie, IWO-depot, Amsterdam.
- ↑ Dull. “Enny de Leeuwe’s hoofdrol.” Het Parool. 25 augustus 1978 (p.11)
- ↑ Brief van de particulier secretaresse van H.M. De Koningin C.E.B. Röell aan Enny van Alff-de Leeuwe, 25 januari 1979, collectie-, doos- en mapnummer onbekend, De Theatercollectie, IWO-depot, Amsterdam.