Jean-Louis Pisuisse
Jean-Louis Pisuisse. Foto: Henri Berssenbrugge.
| Naam | Jean-Louis Pisuisse |
|---|---|
| Geboortedatum | 6 september 1880 |
| Geboorteplaats | Vlissingen |
| Overlijdensdatum | 26 november 1927 |
| Overlijdensplaats | Amsterdam |
| Beroep | Cabaretier |
| Discipline | Amusementsvorm |
| Trefwoorden | Cabaret |
| Externe databases: | |
| VIAF |
Biografie
Jean-Louis Pisuisse (1880 - 1927) was een Nederlandse zanger en cabaretier. Hij geldt als een belangrijk pionier, en voor velen als de grondlegger van de Nederlandse kleinkunst.
Hij bracht zijn jeugd door in Vlissingen en Middelburg, waar hij de HBS doorliep. In 1900 kwam hij door toedoen van zijn oom als journalist bij de Amsterdamsche Courant, drie jaar later was hij correspondent in Londen voor het Algemeen Dagblad. Hij was inmiddels gehuwd met Coba Smit, die hem twee kinderen schonk: Jack en Eline, die beide ook kozen voor een loopbaan in het theater. In 1906 kwam hij terug naar Nederland, waar hij al spoedig met zijn collega Max Blokzijl een "Italiaans" straatmuzikantenduo vormde: Naphtalie de Rosa en Joseph Pardo. Resultaat van dit als grap begonnen project was het succesvolle boekje Avonturen als straatmuzikant met illustraties van Louis Raemaekers en Jan Feith. Via Parijs en Marseille gingen zij in 1908 naar het toenmalige Nederlands Oost-Indië, waar zij cabaret De Kattebel oprichtten (behalve Pisuisse en Blokzijl bestaande uit Mignon de Benville, Mien Vermeulen en Fie Carelsen) en nummers als "Poëzie en proza bij de thee", "Een brief van een ongehuwde moeder aan H.M. Koningin Wilhelmina bij de geboorte van Prinses Juliana", "De Franse gouvernante" en "Minneklachtje" schreven. Zij bereisden in 1911 China en Rusland en traden in 1912 zelfs op voor Koningin Elisabeth van Roemenië. Ze noemden hun chansons levensliederen.
Inmiddels werkte Pisuisse met Fie Carelsen in het Cabaret Artistique, waarin zij internationale duetten zongen; in augustus 1913 volgde een huwelijk. Hij maakte een tournee door Duitsland, maar ging in augustus 1914 als oorlogscorrespondent van het Handelsblad naar België, waar hij brieven schreef "Vanachter het front". Het Cabaret Artistique werd in 1915 nieuw leven ingeblazen, nu met de danseres Meina Irwen en de negerzanger Elmer Spyglass. Op zoek naar nieuw talent ontmoette hij in 1919 Jenny Gilliams, die met haar echtgenoot Fred Elbers en broer en schoonzuster een cabaretgroepje vormde. Zij werd de moeder van zijn dochter Jenny (eigenlijk Jenneke, geb. 1920, schrijfster van boeken over haar vader enFien de la Mar). Begeleid door Jan Hemsing en later Henk Stuurop werkte Pisuisse in de jaren twintig met mensen als Bertus Boks, Rodi Roeters, Marcel Barger, Willy Corsari, Lola Cornero en Antoinette van Dijk. Later kwam daar ook de tenor Tjakko Kuiper bij. Pisuisse vertaalde menig toneelstuk en publiceerde o.m. "De franctireur van Warsage" (1914) en "De schipbreuk van de Berlin" (1907).
Pisuisse besloot de journalistiek vaarwel te zeggen en werd fulltime artiest. Beïnvloed door de cabarets die hij in Parijs had bezocht, richtte hij het eerste volwaardige cabaretgezelschap van Nederland op. In samenwerking met impresario Max van Gelder organiseerde hij vanaf 1912 cabaretvoorstellingen in het Kurhaus in Scheveningen. Hij stelde in deze periode verschillende boeken met liedjes in verschillende talen samen, zoals Chansons internationales en Honderd liederen uit het Fransch, Duitsch en Engelsch repertoire. Na een korte onderbreking tijdens de Eerste Wereldoorlog had hij vanaf 1915 in diverse talen succes met repertoire van bijvoorbeeld Aristide Bruant, van hemzelf of van Dirk Witte. Die laatste schreef een van de bekendste Nederlandse cabaretliedjes voor Pisuisse: Mens, durf te leven.
Links: Bladmuziek De Fransche Gouvernante. Tekst van Jean-Louis Pisuisse; muziek van Max Blokzijl ; repertoire van Jean-Louis Pisuisse. Midden: Bladmuziek De Gangen van het Concertgebouw. Tekst van Jean-Louis Pisuisse en Max Tak, muziek van Max Tak, repertoire van Jean-Louis Pisuisse. Rechts: Bladmuziek van Memento Vivere/Mensch durf te leven, ca. 1925. Tekst van Dirk Witte, muziek van Dirk Witte, repertoire van Jean-Louis Pisuisse.
Pisuisse had een grillig liefdesleven. Hij trouwde achtereenvolgens in 1903 met Jacoba Smit, in 1913 met Fie Carelsen en in 1927 met Jenny Gilliams, een zangeres uit zijn cabaretgezelschap met wie hij al enige jaren een verhouding had. Jenny Gilliams had eerder een affaire met een ander lid van het gezelschap, Tjakko Kuiper, maar brak uiteindelijk met hem. Dat was voor Kuiper kennelijk niet te verteren: op 26 november 1927 schoot hij op het Rembrandtplein in Amsterdam zowel het echtpaar Pisuisse als zichzelf dood. Op 1 december 1927 werden de Pisuisses onder grote belangstelling overgebracht van Amsterdam naar Den Haag, waar zij op de begraafplaats Oud Eik en Duinen werden begraven.
Theater CV
Jean-Louis Pisuisse heeft bijgedragen aan 49 productie(s).
Jean-Louis Pisuisse heeft gewerkt in de volgende functies:
- BeeldtAf - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Co-producent - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Bewerking - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Liedteksten - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Producent - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jean-Louis Pisuisse heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Fotogalerij
Portret van Jean Louis Pisuisse. Fotograaf onbekend.
Portret van Jean Louis Pisuisse. Fotograaf Henri Berssenbrugge.
Portret van Jean Louis Pisuisse. Fotograaf Henri Berssenbrugge.
Jan Hemsing, Jenny Gilliams, Jean-Louis Pisuisse, Paul Collin het Ensemble van Pisuisse in Kopenhagen, 1922. Fotograaf onbekend.
V.l.n.r. Voorstelling van Ensemble Jean-Louis Pisuisse. Met o.a. Fie Carelsen en Jean-Louis Pisuisse, 1915. Fotograaf onbekend.
Externe links
Bronnen
- Productiedatabase
- Acteurs- en Kleinkunstenaars-Lexicon van Piet Hein Honig, 1984
- Wikipedia