Kors van Bennekom
| Naam | Kors van Bennekom |
|---|---|
| Volledige naam | Lodewijk van Bennekom |
| Geboortedatum | 13 juli 1933 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Overlijdensdatum | 4 oktober 2016 |
| Overlijdensplaats | Amsterdam |
| Beroep | Fotograaf |
| Website | |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF | |
| RKD |
Biografie
Lodewijk (Kors) van Bennekom heeft als theaterfotograaf een verscheidenheid aan toneelgroepen vastgelegd. Hiertoe behoren onder andere Publiekstheater, Toneelgroep Centrum, De Nederlandse Comedie, Sater, Amsterdams Volkstoneel en Dogtroep. Van 1965 tot 1991 werkte hij voor het blad "8 uur vanavond", de voorloper van de Uitkrant, waarvoor hij veel gezelschappen fotografeerde tijdens hun repetitieperiode. Nog eerder, van 1956 tot 1965, kwam hij regelmatig met het culturele leven van Amsterdam in aanraking door zijn werk als journalistiek fotograaf bij de communistische krant De Waarheid. Tijdens zijn periode bij "8 uur vanavond" is Van Bennekom huisfotograaf van enkele gezelschappen geworden, waardoor hij zich niet alleen op de repetities, maar ook op de daadwerkelijke voorstellingen is gaan richten en scènefoto’s voor publiciteitsdoeleinden is gaan maken. Deze werkzaamheden heeft hij na 1991 nog enkele jaren voortgezet. Van Bennekom heeft zich dus vanuit verschillende hoeken met het theater bezig gehouden en heeft zowel vanuit de pers als vanuit de gezelschappen zelf voorstellingen en repetities gefotografeerd.
Naast theaterfotografie heeft Van Bennekom zich ook bezig gehouden met journalistieke en familiefotografie. Van Bennekom begon als journalistiek fotograaf voor de krant De Waarheid in 1956. Hiervoor fotografeerde hij van alles, waarbij hij zich vooral richtte op gebeurtenissen in Amsterdam. Dit werk was heel veelzijdig, van demonstraties tot straatbeelden tot culturele gebeurtenissen. Van Bennekom heeft zich altijd onderscheiden door niet tussen andere fotografen te gaan staan, maar een eigen standpunt op te zoeken, waardoor hij met originele foto’s kwam. Deze eigenwijze houding in zijn journalistieke werk is bepalend geweest voor de rest van zijn carrière. Zo noemt hij zichzelf een bescheiden man, behalve wanneer hij moet fotograferen, dan laat hij alle regels varen om de juiste foto te krijgen. Verder heeft hij jarenlang zijn gezin vastgelegd, wat resulteerde in beelden waar een grote groep mensen zich mee kan identificeren. Het zwaartepunt van Van Bennekoms theaterwerk ligt bij het Publiekstheater en Toneelgroep Centrum. Vanaf het ontstaan van het Publiekstheater, in 1973, tot het moment dat Hans Croiset het gezelschap verlaat in 1985, is Van Bennekom huisfotograaf. Het Publiekstheater combineerde experiment met klassieke toneelstukken en zette onder andere moderne bewerkingen van klassiekers op de planken. Kors van Bennekoms foto’s pasten hier goed bij vanwege zijn conventionele beeldopbouw gecombineerd met zijn menselijke benadering en journalistieke vermogen om een verhaal in beeld te vatten.
Van Bennekoms theaterfoto’s zijn in twee categorieën te verdelen; voor en achter de schermen. Voor het blad "8 uur vanavond" fotografeerde hij repetities van komende premieres, een kwetsbare periode voor de theatermaker. Maar Van Bennekom benaderde de situatie met een groot respect voor de acteurs ‘die vanuit het niets ‘iets’ maken.’ Deze benadering toont een interesse in de persoon achter de acteur, een interesse in menselijkheid die in al zijn onderwerpen terugkeert. Het blad probeerde een breder publiek te interesseren voor cultuur, een idealistische instelling die Van Bennekom zeer aansprak
Tijdens zijn periode bij "8 uur vanavond" is Van Bennekom zich ook op de voorstelling zelf gaan richten, onder andere bij het Publiekstheater en later bij meer gezelschappen. Dit is begin jaren ’70, wanneer nieuwe ontwikkelingen in het theater ook de theaterfotografie beïnvloeden. Van Bennekom was één van de fotografen die zich op het podium, tussen de spelers begeeft om foto’s te maken. Door middel van strategisch geplaatste op- en afstapjes, kon hij ook weer snel afstand nemen en het toneelbeeld geheel overzien. Hierdoor bestaat zijn fotocollectie uit close-ups, medium en overzicht shots. Dit verandert geleidelijk met de tijd, zoals hij ook aangeeft in een interview in de Parool, 22-08-1984. Hierin vermeldt hij dat er in deze tijd meer aandacht uit gaat naar het decor, waardoor dat ook een belangrijkere rol gaat spelen in zijn foto’s. Het gevolg hiervan is het toenemen van het aantal overzichtfoto’s.
Van Bennekom beweegt mee met de dynamiek van de voorstelling en zoekt actief naar de beste manier van weergeven. Dit is een kenmerk van zijn werkwijze die hij ook al in zijn journalistieke werk toepaste. Daarnaast schenkt Van Bennekom veel aandacht aan beweging. Vaak uit zich dat in een beeld met bewegingsonscherpte, andere keren is de beweging geheel verstild. Vooral de bewegingsonscherpte maakt zijn foto’s dynamisch en sprekend, ze leggen de aandacht op het verhaal, de gebeurtenis van de voorstelling en op het feit dat de foto een momentopname van een evenement is. Hierdoor is er een duidelijk verhalend element in zijn foto’s. Foto’s van meer statische voorstellingen tonen Van Bennekoms menselijke benadering van zijn onderwerpen. In deze foto’s worden de onderlinge verhoudingen tussen de karakters benadrukt en voeren emoties de boventoon. Vooral in zijn close-ups en medium shots komen deze emoties duidelijk naar voren.
Van Bennekoms foto’s zijn voornamelijk in zwart/wit gemaakt, alleen als de opdrachtgever er specifiek naar vroeg maakte hij kleurenfoto’s. Over het algemeen hebben zijn foto’s een geleidelijke overgang van zwart naar wit met veel grijstonen, waardoor er herkenbare, realistische foto’s ontstaan. Van Bennekom maakt weinig gebruik van extreme afsnijdingen, maar gebruikt een meer conventionele beeldopbouw waarbij de personages ten voeten uit of vanaf de schouders worden afgebeeld.
Van Bennekom was één van de eerste fotografen die naast Frits Lemaire en Maria Austria heeft gewerkt en de vernieuwende tendensen in de theaterfotografie actief heeft toegepast. Hiermee geven zijn foto’s een blik op de nieuwe vormen van theater die in de jaren zeventig en tachtig zijn opgekomen en vormt zijn oeuvre een belangrijk document van de theatergeschiedenis.
Kors van Bennekom overleed op 4 oktober op 83 jarige leeftijd in zijn woonplaats Amsterdam
Zijn zoon Joris van Bennekom is ook actief als theaterfotograaf.
Theater CV
Kors van Bennekom heeft bijgedragen aan 76 productie(s).
Kors van Bennekom heeft gewerkt in de volgende functies:
- Fotografie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Kors van Bennekom heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Theaterfoto's
Foto's: Kors van Bennekom.
Opdrachtgevers
Kors van Bennekom heeft onder andere gefotografeerd voor:
- Toneelgroep Baal 1967 1981, 1982
- Les Bureaux Plukker 1989
- Carré Toneelproducties 1986
- Toneelgroep Centrum 1976 - 1986
- Stichting Demoon 1984
- Dogtroep 1986 - 1991
- Joop van den Ende Toneelprodukties bv 1988
- Theatergroep De Gebroeders Flint 1992, 1994
- Griftheater 1984
- Holland Festival 1983
- Stichting Hoofdstad Operette 1992
- Jeugdtheater Amsterdam 1977
- Katrijn Theaterproducties B.V. 1985
- Toneelgroep De Kompaan 1983 – 1986
- Lancelot Nederlandse Theaterprodukties BV 1972, 1981, 1982
- Cabaret Lurelei 1975
- Theatergroep Narcis 1983 / 84
- Het Nationale Ballet 1985
- De Nederlandse Comedie 1969 – 1970
- De Nederlandse Opera Stichting 1970 75
- De Neerlands Hoop 1976 - 79
- Theater Persona 1988
- Stichting Werkgroep Poëzie Hardop 1979, 1981, 1983
- Theater Pssstt 1985
- Publiekstheater 1973 – 1984
- Sater 1984
- Toneelgroep Skamander 1985 - 1986
- Stichting Theaterunie 1976
- Het Toneel Speelt 1995 – 1999
- Amsterdams Volkstoneel 1977, 1979 - 1982
- Het Werkteater 1979
Bronnen
- Fotocollectie Theater Instituut Nederland
- Ischa Meijer, Loek Zonneveld. 'Twee planken en een hartstocht - 35 jaar theaterfotografie'. Amsterdam: Thomas Rap, 1993.
- Marjo van der Meulen, 'Fotograaf van boeiend en lastig wereldje’ in Parool 22/08/1984.
- Josephine van Bennekom, ‘Kors van Bennekom’ in Leijerzapf, Ingeborg Th, e.a. Geschiedenis van de Nederlandse fotografie in monografieën en thema-artikelen. 1984: Voetnoot, Amsterdam.
- Iris van Vliet, 'Belicht. Theaterfotografie in Nederland van 1945 tot 2011' Masterscriptie UvA Theaterwetenschap, 2011.