Canon 1975
Eerste editie van het Festival of Fools
Spektakel in de open lucht; de festivalisering van Nederland.
De jaren zestig waren niet alleen de jaren van het verzet en het engagement; het kon allemaal ook wel wat speelser, zo vond de hippiejeugd. Onder invloed van die hang naar vrolijkheid en relativering kreeg Nederland in 1975 zijn eigen eerste straattheaterfestival: Festival of Fools.
Recht voor zijn raap amusement
Als tegenhanger van het officiële en chique Holland Festival, waar internationale topproducties te zien waren en waar alleen maar hoger opgeleid, goedverdienend en (dus) elitair publiek op afkwam, wilden de organisatoren van dit nieuwe festival plezier bieden aan iedereen die daar behoefte aan had. De naam van het festival liet aan duidelijkheid verder niets te wensen over. Geen ontoegankelijke culturele hoogstandjes dus, maar recht voor zijn raap clownswerk en amusement met hier en daar een serieuze noot. Gedurende drie weken werd Amsterdam inderdaad bevolkt door Fools uit de hele wereld.
- Foto's van Festival of Fools, 1979-1980. Foto's: Bob van Dantzig. Collectie TIN
The Land of Dogtroep
Het zuilenveld van Pyramide op de Punt, België
Woyzeck van Studio K, Hongarije
The Shredded Wheat van The People Show, Groot Brittannië
Op de Dam en in het Vondelpark vertoonden vuurvreters, clowns, dansgroepjes en mimers tot diep in de nacht hun kunsten. Grote gangmakers waren de superfool Jango Edwards en zijn Friends: een rondreizende theatercommune met een Engelse dubbeldekker als uitvalsbasis. Tijdens het festival werd er een Foolsschool geopend waar geïnteresseerden workshops bij de artiesten konden volgen. In de jaren daarna werd de animo voor het festival zo groot, dat het op zoek moest naar meer ruimte. Het verplaatste zich naar het ADM-terrein - een oude scheepswerf - aan het Amsterdamse IJ waar in 1984 de laatste editie plaatsvond.
Terug naar de oorsprong
Met deze optredens in de openlucht keerde het theater in zekere zin terug naar zijn oorsprong. Tot aan de zeventiende eeuw vonden voorstellingen bijna uitsluitend in de openlucht plaats, of het nu om optredens van de plaatselijke Rederijkers ging, of om optredens van groepjes rondtrekkende artiesten. Rond 1650 gingen die groepjes voor het eerst met tenten reizen. Pas rond 1850 telde Nederland zo veel vaste theaterzalen, dat het merendeel van de theatervoorstellingen zich binnen kon gaan afspelen.
Oerol: theater op Terschelling
Het succes van Festival of Fools bracht ook andere gemeenten op een idee. Her en der ontstonden gelijksoortige initiatieven. Sommige daarvan bestaan nu nog steeds: Theaterfestival Boulevard bijvoorbeeld, dat voortgekomen is uit de Boulevard of Broken Dreams, en het reizend festival De Parade. Maar het bekendste openluchtfestival is Oerol geworden. Vanaf 1982 staat het eiland Terschelling ieder jaar tien juni-dagen lang helemaal in het teken van theater. De tienduizenden bezoekers kunnen overal op het eiland voor onverwachte verrassingen komen te staan: fietsende objecten, drijvende voorstellingen en complete opblaaskastelen. Een graag geziene gast op Oerol was de Dogtroep, een gezelschap dat zich al sinds 1975 gespecialiseerd had in buiten optredens die steeds grootschaliger en spectaculairder werden en waarmee wereldwijd succes werd geboekt. Maar behalve spektakel biedt Oerol ook ieder jaar verstilde en poëtische voorstellingen, die zich soms binnen, in een schuur of in een kerk, afspelen.
Drie foto's van het festival-terrein van de Parade, 1999. Foto's: Arjen Veldt. Collectie TIN
Vier foto's van het Oerol Festival
Festivalisering van Nederland
Tegenwoordig lijkt iedere Nederlandse provincie(stad) zijn eigen festival te hebben. Zo zijn er het Noorderzon Festival in Groningen, het Zeeland Nazomerfestival, Cultura Nova in Heerlen, het Limburg Festival, de Karavaan in Haarlem, het Fries Straatfestival, Festival Reuring in Purmerend, Deventer Op Stelten en het World Statues Festival in Arnhem. Vanwege deze enorme toename in het aanbod wordt er wel van de festivalisering van Nederland gesproken. Om publiek hoeven deze festivals niet te strijden. Dat is er genoeg. Maar hoe staat het met de artistieke kwaliteit? Gaat het hier puur om amusement, zonder diepgang, zonder meerwaarde - een veel gehoord commentaar - of is het een volwaardige, maar andere manier van theater maken, die meer publiek trekt omdat er toevallig op straat wordt opgetreden?
Dit is één van de canonteksten. Voor meer informatie zie: Canon van het Theater in Nederland
In 1975 geboren
| Sorteernaam | Geboortedatum | Overlijdensdatum | |
|---|---|---|---|
| Bojana Cvejic | 1975 | ||
| Theunis Zijlstra | Zijlstra, Theunis | 1975 | |
| Thomas Pekny | Pekny, Thomas | 1975 | |
| Moritz Junge | Junge, Moritz | 1975 | |
| Gabriel Ken Yoeng Wong | Ken Yoeng Wong, Gabriel | 1975 | |
| Yutaka Takei | Takei, Yutaka | 1975 | |
| Boy Jonkergouw | Jonkergouw, Boy | 1975 | |
| Luc Goedertier | Goedertier, Luc | 1975 | |
| Koenraad Dedobbeleer | Dedobbeleer, Koenraad | 1975 | |
| Gideon Kiers | Kiers, Gideon | 1975 | |
| The Sex Pistols | Sex Pistols, The | 1975 | |
| Maurice Bogaert | Bogaert, Maurice | 1975 | |
| Nicolas Delamotte Legrand | Delamotte Legrand, Nicolas | 1975 | |
| This Heat | This Heat | 1975 | |
| Jan Taminiau | Taminiau, Jan | 1975 | |
| Peter van Roermund | Roermund, Peter van | 1975 | |
| Nathalie Bruys | Bruys, Nathalie | 1975 | |
| Ilya Ziblat-Shay | Ziblat-Shay, Ilya | 1975 | |
| Litó Walkey | Walkey Litó | 1975 | |
| Karen Roise Kielland | Roise Kielland, Karen | 1975 | |
| ... meer resultaten | |||
In 1975 overleden
| Sorteernaam | Geboortedatum | Overlijdensdatum | |
|---|---|---|---|
| The Shoes | Shoes, The | 1963 | 1975 |
| Jürg Stockar | Stockar, Jürg | 1915 | 1975 |
| Claude Fester | Fester, Claude | 19332 | 1975 |
| Charles Weidman | Weidman, Charles | 22 juli 1901 | 1975 |
| Neumann | Neumann | 22 mei 1897 | 3 januari 1975 |
| Pierre Fresnay | Fresnay, Pierre | 4 april 1897 | 9 januari 1975 |
| Maria Austria | Austria, Maria | 19 maart 1915 | 10 januari 1975 |
| Wijnand Nunnius de Bruijn | Bruijn, Wijnand Nunnius de | 28 april 1908 | 13 januari 1975 |
| Chester Kallman | Kallman, Chester | 7 januari 1921 | 18 januari 1975 |
| Benny Vreden | Vreden, Benny | 17 februari 1913 | 25 januari 1975 |
| Yvonne Georgi | Georgi, Yvonne | 29 oktober 1903 | 25 januari 1975 |
| Boris Blacher | Blacher, Boris | 6 januari 1903 | 30 januari 1975 |
| Ferry Stubbe | Stubbe, Ferry | 24 maart 1907 | 30 januari 1975 |
| Oum Kalsoum | Kalsoum, Oum | 4 mei 1904 | 3 februari 1975 |
| Johan Smans | Smans, Johan | 27 maart 1894 | 4 februari 1975 |
| P.G. Wodehouse | Wodehouse, P.G. | 15 oktober 1881 | 14 februari 1975 |
| Hendrika David | David, Hendrika | 13 februari 1888 | 14 februari 1975 |
| Heintje Davids | Davids, Heintje | 13 februari 1888 | 14 februari 1975 |
| Luigi Dallapiccola | Dallapiccola, Luigi | 3 februari 1904 | 19 februari 1975 |
| Floor Middag | Middag, Floor | 15 januari 1908 | 19 februari 1975 |
| ... meer resultaten | |||
In 1975 in première