Melkweg Theater, Amsterdam
De Melkweg, 2004.
| Naam | Melkweg Theater, Amsterdam |
|---|---|
| Opgericht | 1970 |
| Plaats | Amsterdam |
| Type | Theaterzaal |
| Thema | Popmuziek |
| Bouwjaar | 1890 |
| Openingsvoorstelling | 1970 |
| Directeur | Laura Vogelsang |
| Wikidata ID (Q-nummer) | Q60481 |
| Website |
| Info | Waarde |
|---|---|
| Afbeelding | Melkweg en Rabozaal.jpg |
| Postcode: | 1017 PH |
| Openingsdatum: | Niet beschikbaar |
| Op de kaart: | Ga naar kaart... |
| Wikimedia Commons: | Galerie (Wikimedia Commons) |
| Gelegen in: | Amsterdam (Q9899) |
Bekijk deze en meer informatie op de website van Wikidata, of lees de pagina Melkweg (Amsterdam) op Wikipedia.
Informatie
Melkweg Theater, of kortweg De Melkweg, is een cultureel centrum in Amsterdam dat zich bezighoudt met popcultuur in de ruimste zin van het woord: theater, films, concerten, muziek, clubnachten, exposities en multidisciplinaire evenementen.[1] De Melkweg is sinds 1970 gevestigd in een voormalige suikerfabriek (later melkfabriek), die tevens het enige overgebleven fabrieksgebouw aan de Amsterdamse grachtengordel is.[2] In dit historische gebouw vindt men nu twee concertzalen, een multidisciplinaire zaal, een expositieruimte en een filmzaal.[3] Deze ruimtes kunnen zowel onafhankelijk als gecombineerd gebruikt worden. Jaarlijks trekt het centrum in totaal meer dan 540.000 bezoekers.[4] De Melkweg produceert zelf ook diverse voorstellingen. Zie daarvoor de bladzijde Melkweg Theater.
Geschiedenis
Het gebouw werd in 1890 opgeleverd, waarschijnlijk door architecten G.B. en A. Salm onder de leiding van bouwkundig ingenieur I.C. Spakler jr.[5] Het functioneerde destijds als suikerpakhuis en was een uitbreiding op de raffinaderij de Granaatappel aan de overkant van de straat.[6] Doordat de stad in de jaren erna snel uitbreidde, stond de fabriek opeens midden in de stad en was de locatie minder geschikt.[7] De eigenaars besloten daarom in 1920 het complex te verlaten.[8] Het pand werd verkocht aan de Onderlinge Vereeniging van Veehouders tot verkoop van zuivere koemelk (OVvV) die het pand gebruikten als melkfabriek.[9] Met alle ontwikkelingen in de melkindustrie werd het later aantrekkelijker om de melkfabriek buiten het centrum te situeren.[10] In 1969 verliet OVvV daarom de fabriek en kwam het pand leeg te staan.[11]
Op 17 juli 1970 gingen de deuren van de Melkweg open met een cultureel programma.[12] In de daaropvolgende maanden werd de oude fabriek gebruikt door Amsterdamse en buitenlandse theatermakers als een alternatief podium en ontmoetingscentrum. Een van hen was de groep Dokumentair Aktueel Theater, die in september hun projecten uitvoerde in het gebouw.[13] Door het succes van het eerste jaar ontstond er in 1971 weer een zomerproject in de fabriek.[14] Het was tot op dat moment niet mogelijk om het gebouw na september te gebruiken, door gebrek aan verwarming.[15] Dit veranderde in 1972 toen er bij een verbouwing centrale verwarming aangelegd werd. Vanaf 17 november datzelfde jaar werd het culturele centrum geopend.[16]
Binnen enkele jaren zette de Melkweg zich op de kaart als een belangrijk en vernieuwend centrum voor kunst en cultuur. Vele kunstdisciplines kwamen hier samen onder één dak; er was zowel muziek, film, theater als beweging. Naast een podium en werkruimte waren er regelmatig workshops en waren er eet- en drinkgelegenheden.[17] In 1970 ontstond in de Melkweg La MaMa Amsterdam: een samenwerking tussen leden van La Mama New York en lokale theatermakers.[18] De Melkweg introduceerde veel nieuwe kunstenaars in Nederland, waaronder Eiko & Koma en Matchbox Purveyors.[19] Dat internationale repertoire was een grote trekpleister. Het centrum bleef groeien en in 1974 telde het ongeveer 50 medewerkers tellen en 500 dagelijkse bezoekers, waarvan een aanzienlijk deel buitenlanders waren.[20] Naast internationale belangstelling, trok de Melkweg ook een nieuw, jong publiek met een gemiddelde leeftijd van 25 jaar.[21] In de jaren 70 en 80 werd er regelmatig een Vrouwenfestival georganiseerd.[22] Dit festival was volgens de organisatoren een mogelijkheid voor het uitwisselen van ideeën, informatie en ervaringen tussen vrouwen onderling.[23] Theater werd daarbij gezien als “[h]et meest geschikte medium om situaties, conflicten en gevoelens duidelijk te maken”.[24]
De volgende vijf decennia kende de Melkweg een grote ontwikkeling. Het groeide van ‘kosmies centrum’ naar een multidisciplinair podium gericht op alle soorten popcultuur.[25] Met de komst van het nieuwe millennium werden er plannen gesmeed voor een verbouwing van het pand met de toevoeging van een nieuwe multifunctionele theater- en muziekzaal.[26] In samenwerking met de Stadsschouwburg Amsterdam werd deze nieuwe zaal, De Rabozaal, in 2009 gerealiseerd.[27] De Rabozaal werd ingepast tussen de Melkweg en de naastgelegen Stadsschouwburg. De rest van de Melkweg werd ook verbouwd. Hieronder vielen een vergroting van The Max, Oude Zaal, Media room, Theater, Cinema, en een vernieuwing van het entreegebied en de laad- en losruimtes.[28] In 2022 werd de Upstairs voornamelijk gebruikt voor theater. De zaal heeft een capaciteit van 150 zittend publiek, of 250 staand.[29]
Premieres
Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen, die in dit theater in première zijn gegaan:
- het alfabetisch overzicht van deze voorstellingen
Bronnen
- ↑ “OVER ONS,” Melkweg, geraadpleegd 7 april 2022.
- ↑ “OVER ONS,” Melkweg.
- ↑ Ibid.
- ↑ Ibid.
- ↑ ARCAM & Charlotte Labrie, “Stadsgezichten: De Melkweg,” Het Parool, 8 juni 2012, link.
- ↑ ARCAM & Charlotte Labrie, “Stadsgezichten: De Melkweg.”
- ↑ Ibid.
- ↑ Ibid.
- ↑ Ibid.
- ↑ Ibid.
- ↑ Ibid.
- ↑ “50 JAAR MELKWEG,” Melkweg, geraadpleegd 7 april 2022, link.
- ↑ Rom Boonstra, “Theater De Melkweg bevordert creativiteit,” NRC Handelsblad, 27 maart 1974, geraadpleegd op Delpher 7 april 2022, link.
- ↑ “50 JAAR MELKWEG,” Melkweg.
- ↑ Rom Boonstra, “Theater de Melkweg bevordert creativiteit.”
- ↑ Ibid.
- ↑ Ibid.
- ↑ “Amsterdam krijgt zijn „La Mama"-theater,” Limburgsch dagblad, 18 augustus 1970, geraadpleegd op Delpher 7 april 2022, link.
- ↑ Rom Boonstra, “Theater de Melkweg bevordert creativiteit.”
- ↑ Ibid.
- ↑ Ibid.
- ↑ Malou Miedema, “De vijftig meest legendarische Melkweg shows,” 3voor12, geraadpleegd 7 april 2022, link.
- ↑ “MANNEN DEELS WELKOM Melkweg middelpunt van vrouwenfeest,” De Volkskrant, 12 september 1979, geraadpleegd op Delpher 7 april 2022, link.
- ↑ “MANNEN DEELS WELKOM Melkweg middelpunt van vrouwenfeest”, De Volkskrant.
- ↑ “OVER ONS,” Melkweg, geraadpleegd 7 april 2022, link.
- ↑ “Uitbreiding Melkweg en Stadsschouwburg door Jonkman Klinkhamer,” De Architect, geraadpleegd 7 april 2022, link.
- ↑ ITA, “Rabozaal,” ita.nl, geraadpleegd 7 april 2022, link.
- ↑ TenBrasWestinga, “Melkweg,” tenbraswestinga, geraadpleegd 7 april 2022, link.
- ↑ “UPSTAIRS,” Melkweg, geraadpleegd 7 april 2022, link.