Johan Smans
| Naam | Johan Smans |
|---|---|
| Pseudoniem | Josmah |
| Geboortedatum | 27 maart 1894 |
| Geboorteplaats | Dongen |
| Overlijdensdatum | 4 februari 1975 |
| Overlijdensplaats | Ekeren |
| Beroep | Goochelaar |
Biografie
Jozef (Johan) Smans (ps. Josmah (1894 - 1975) werd geboren in Dongen, Nederland. Op jonge leeftijd verhuisde hij naar België waar hij de rest van zijn leven zou blijven wonen. Hij kwam al snel in aanraking met goochelarij en magie. Josmah werd een alleskunner op het gebied van goochelamusement. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen hij als kok in het leger werkte, trad hij op in barakken de veldhospitaals. Hij was bedreven in telepathie, telekinese, goochelen, spiritisme en het fakirisme. Wat hem bijzonder maakte was dat hij open was over het hoe en wat van zijn trucs. Hij schroomde niet om de aard van de truc of illusie aan zijn publiek te tonen. Zo maakte hij duidelijk dat het slechts om optisch bedrog en doorzettingsvermogen ging.
Antispiritist
Smans was er fel op tegen dat mensen hun heil zochten bij spiritualisten. Als Josmah liet hij zien dat mensen aan de hand van simpele vragen en algemene uitspraken om de tuin geleid konden worden. Zo toonde hij aan dat spiritisten geen bovenaardse krachten bezaten en dat het ging om trucage en bedrog. Hetzelfde gold voor zijn fakir-act. Begin twintigste eeuw werden aan fakirs nog bijzondere krachten toegeschreven. De bekendste foto van Josmah is een portret met drie naalden door zijn gezicht. Ook hierbij gaf hij aan dat het om illusie ging: hij had namelijk gaten in zijn gezicht waar hij iedere show naalden doorheen boorde. Zo bewees Josmah dat Mirin Dajo, een in zijn tijd bekende fakir in Europa, geen magische krachten bezat. Mirin Dajo had namelijk een truc waarbij hij een naald door zijn hart en longen boorde. Deze stunt beruste echter niet op bovennatuurlijke krachten maar op de natuurlijke kracht van het lichaam om zich weer te herstellen. Overigens is deze fakir aan zijn eigen roekeloosheid ten ondergegaan en overleden.
Fakirisme
Het fakirisme vindt zijn oorsprong in het soefisme, rond de achtste eeuw na Christus. Het soefisme is een stroming binnen de islam waarin een transcendentale godsbeleving wordt nagestreefd. Soefisten zijn opzoek naar een mystieke en liefdevolle vereniging met god. Hartstocht, begeerte en het ego moeten daartoe beteugeld worden. Van oudsher worden aan fakirs magische krachten toegedicht. Fakirs zouden tussen het aardse (het lichamelijke) en god in staan. Zij ‘zoeken’ god door middel van ascese en zelfmutilatie. De ascese zorgt ervoor dat de fakir dingen ziet die voor de gewone sterveling onzichtbaar zijn. Dit buit hij vervolgens uit door te beweren dat hij krachten bezit die de natuurwetten tarten. Zo kan een fakir de zwaartekracht opheffen, een touw laten zweven of zijn lichaam met naalden penetreren, ogenschijnlijk zonder pijn. Dit was dus de illusie die fakirist Josmah ontkrachtte.
Magiërs en goochelaars
Goochelen heeft een geschiedenis die ver terug gaat. Veel oude culturen kenden magiërs, die occulte krachten hadden en in verbinding stonden met de wereld van de goden. Het geloof in het onmogelijke trok mensen aan en gaf magiërs bijna een status van heilige.
Onder invloed van het christendom werden deze magiërs in Europa in de ban gedaan. Priesters noemden de krachten van magiërs duivels en gevaarlijk. Een bekend gevolg hiervan waren de dodelijke heksenjachten. Toch bleven er magiërs en hun wereldse pedanten, de goochelaars, actief. Ze traden nog steeds op in paleizen en huizen van edelen.
In de achttiende eeuw verplaatsten de goochelaars zich meer naar de straten om daar hun kunsten te vertonen. Soms was een act van een goochelaar slechts een afleidingsmanoeuvre om het publiek te bestelen. Dan liep een handlanger door het publiek om de zakken van nietsvermoedende toeschouwers te rollen. De beste en populairste straatkunstenaars kwamen uiteindelijk op theaterpodia terecht waar ze steeds grotere en steeds spectaculairdere trucs en stunts brachten. De bekende Hongaars-Amerikaanse Harry Houdini was de eerste Europese goochelaar die zijn kunsten naar het theater bracht. Dit was tijdens zijn Europese tour in 1900.
Theater CV
Van deze persoon is geen enkele bijdrage aan een theater- of dansproductie geregistreerd op de TheaterEncyclopedieOm dit te verbeteren, vult u op de betreffende pagina('s) over theater- of dansproducties de bijdragen van deze persoon aan..