Ellen Vogel: Repertoire - Toneel - Nederlandse Comedie
Eenlevenlangtheater Ellen Vogel:
- Homepage Eenlevenlangtheater Ellen Vogel
- Biografie
- Repertoire
- Audio
- Video
- Volgens Ellen Vogel
- Volgens anderen
- Colofon
Nederlandse Comedie
In 1950 speelt Ellen Vogel haar eerste rol bij de Nederlandse Comedie. Ze zal tot 1971 bij het gezelschap blijven spelen. De Nederlandse Comedie was in 1950 vanuit voorloper Comedia opgericht. Het gezelschap staat onder leiding van Han Bentz van den Berg, Johan de Meester en Guus Oster. De acteurs Ank van der Moer, Mary Dresselhuys, Mimi Boesnach, Henk Rigters en nog een aantal jongere spelers - gingen van Comedia mee naar het nieuwe gezelschap. In eerste instantie huisde het gezelschap in Den Haag, maar met ingang van 1953 werd zij de vaste bespeler van de Stadsschouwburg aan het Leidseplein in Amsterdam.
De speelstijl van de Nederlandse Comedie was gestileerder dan die bij Comedia en het repertoire breder en klassieker. Met name Johan de Meester maakte zich er sterk voor het klassieke repertoire, met de nadruk op de eigen Nederlandse klassieken. Mettertijd ontmoette hij steeds meer weerstand. In 1962 verliet hij de Nederlandse Comedie. Tot 1969 handhaafde het gezelschap een belangrijke traditie: elke Nieuwjaarsdag werd Gijsbreght van Aemstel van Vondel gespeeld. Vanaf 1969 werd voor andere stukken gekozen.
Na enkele jaren lichte rollen en gemankeerde meisjes gespeeld te hebben, vroeg Ellen Vogel of zij misschien niet eens een wat steviger rol zou mogen spelen. Twee maanden na haar verzoek kreeg zij de rol van Badeloch in de Gysbrecht aangeboden, een stuk dat traditiegetrouw elk jaar op nieuwjaarsdag door de Nederlandse Comedie in de Stadsschouwburg in Amsterdam gebracht werd. Samen met Ank van der Moer zou zij de rol van Badeloch elk jaar afwisselend spelen.
In 1961 werd Ellen Vogel onderscheiden met de Theo d'Or voor haar rollen in Doña Diana, Kasteel in Zweden en Joseph in Egypten. Ellen Vogel: "Die Doña Diana is nu, na de vijftigste keer, nog steeds een feest voor me. Het amuseert de zaal en het stelt tegelijkertijd hoge eisen aan je vakkundigheid. Ik vind dat je steeds aan je vak moet blijven werken. En het is ook een verademing na de vele zware en zwartgallige rollen die ik heb gespeeld." (Geciteerd uit: onbekend dagblad, 10 januari 1961)
Ellen Vogels zoon Peter Paul Tobi herinnert zich over haar rol als madame Petitpont in De dame van Maxim: "Van alle stukken die ik van haar gezien heb, is een van haar schaarse komische rollen mij het meest bijgebleven. De rol van madame Petitpont in De dame van Maxim van Feydeau. Formidabel was ze daarin, echt hogeschool komedie spelen. Ze was vooral zo grappig omdat ze het oerserieus speelde. Ik heb toen eindeloos tegen haar aangezeurd dat ze meer komische rollen moest doen. Het is er helaas niet van gekomen. Misschien dachten producenten wel dat ze het niet wilde, dat ze het beneden haar stand vond. Dat is de prijs die mijn moeder moest betalen voor haar chique imago."
Ellen Vogel over haar heerlijkse rol bij de Nederlandse Comedie: "Claire in In wankel evenwicht is de heerlijkste rol geweest, die ik ooit gespeeld heb. Ik was erg blij dat ik juist dáárvoor door het Theater Jaarboek ben onderscheiden. Claire is een type mens, waarvoor ik een zwak heb. Die rol làg mij erg goed. Een asociaal wezen, dat tegen alle heilige huisjes trapt, altijd tegen de draad in is en dwars door iedere façade heen kijkt. De drankfles is daarvan het gevolg, niet de oorzaak. Claire is in haar hart te gevoelig, te kwetsbaar. Maar zij redt het toch omdat zij drie goddelijke gaven heeft: intelligentie, humor en zelfspot."
Geciteerd uit: Het Parool, 24 december 1968
In 1971, tevens het jaar waarin Ellen Vogel haar laatste rol bij het gezelschap vertolkte, werd de Nederlandse Comedie mede als gevolg van de Aktie Tomaat opgeheven. Gedurende het 21-jarig bestaan had het gezelschap 170 stukken gebracht. Warm en koud, waarin ook Ellen Vogel speelden, was de laatste voorstelling van de Nederlandse Comedie.
In 21 jaar tijd verleende Ellen Vogel aan zo'n 60 stukken haar medewerking. Hieronder vindt u een overzicht.
Bronnen: website Biografisch Woordenboek Nederland (pagina Ank van der Moer) van het ING en Facetten van vijftig jaar Nederlands toneel (1920-1970) van G.J. de Voogd (red.) (Amsterdam 1970).
Foto's
V.l.n.r. Ellen Vogel in: Freule Julie (1963), Glazen speelgoed (1954), De Drie Zusters (1954). Foto's: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.
V.l.n.r.: Ellen Vogel, Ank van der Moer, en op de voorgrond Han Bentz van den Berg in Elckerlyc, 1953; Ellen Vogel, Mimi Boesnach, Ank van der Moer in De Drie Zusters, 1954; Ton Lutz en Ellen Vogel in Kleine Alice, 1965. Foto's: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.
Links: Ton Lutz en Ellen Vogel in De dood van een rat, 1951. Foto: Lemaire/MAI. Rechts: Ank van der Moer en Ellen Vogel in Via Lissabon, 1952. Foto: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.
Links: Ellen Vogel als Badeloch in Gijsbreght van Aemstel, 1959. Foto: Frits Lemaire/MAI. Rechts: Ellen Vogel, Ko van Dijk en Han Bentz van den Berg in Doña Diana, 1960. Foto: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.
Links: Johan Schmitz als Gijsbreght en Ellen Vogel als Badeloch in Gijsbreght van Aemstel, 1959. Rechts: Jacqueline Royaards-Sandberg en Ellen Vogel in De zwanen van de Theems, 1959. Foto's: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.
Links: V.l.n.r.: Jan Teulings, Philippe la Chapelle, Ellen Vogel en John Gobau in Majoor Barbara, 1952. Foto: Frits Lemaire/MAI. Collectie TIN.
Overzicht rollen bij de Nederlandse Comedie
- 24 september 1950: Isabella in Leer om leer
- 8 december 1950: Madeline Arnolds in Vreemd tussenspel
- 8 maart 1951: Yolan in De dood van een rat
- Athene en koorleidster in Iphigeneia in Taurië
- 1 december 1951: de gravin in De bruiloft van Figaro
- 18 januari 1952: Celia Coplestone in De cocktailparty
- 23 april 1952: Ljoeba, vrouw van Michel in Aanklacht tegen een onbekende
- 30 augustus 1952: Barbara Undershaft in Majoor Barbara
- 15 oktober 1952: Nerissa in De koopman van Venetië
- 16 december 1952: Valerie Barton, zusje van de gedode officier in Via Lissabon
- 4 april 1953: Helène Altenwyl in Een moeilijk mens
- zomer 1953: Kennisse in Elckerlyc
- 4 september 1953: Rosaura in Het leven een droom
- 1 januari 1954: Rey van Amsterdamse maeghden/Rafael in Gijsbreght van Aemstel
- 6 maart 1954: Jeanne in Saint Joan
- 17 april 1954: Laura in Glazen speelgoed
- 14 juni 1954: Rei van Mykeense vrouwen in Elektra
- 28 augustus 1954: Alcmene in Amphitryon
- 2 oktober 1954: Irina in De drie zusters
- 1 januari 1955: Rey van Amsterdamsche maeghden in Gijsbreght van Aemstel
- 29 januari 1955: Lucille in De repetitie of De liefde gestraft
- 1 januari 1957: Badeloch in Gijsbreght van Aemstel
- 23 februari 1957: Mrs. Anne Shankland / Miss Sibyl Railton-Bell in Aparte tafels
- 29 september 1957: Sonja in Oom Wanja
- 1 januari 1958: Badeloch in Gijsbreght van Aemstel
- 25 oktober 1958: Ersilia Drei in De naakten kleden
- 1 januari 1959: Badeloch in Gijsbreght van Aemstel
- 18 april 1959: Anna de Vries Huydecooper in De zwanen van de Theems
- 28 juni 1959: Cassandra in Troilus en Cressida
- 19 december 1959: Winifred Mansfield in Eerste liefde...?!
- 1 januari 1960: Badeloch in Gijsbreght van Aemstel
- 27 mei 1960: Doña Diana in Doña Diana
- 29 oktober 1960: Eleonore in Kasteel in Zweden
- 28 januari 1961: Jempsar in Joseph in Egypten
- 25 november 1961: Titania, koningin der elfen in Een midzomernachtsdroom
- 1 januari 1962:Rafaël en Rey van Amsterdamsche maeghden in Gijsbreght van Aemstel
- 3 maart 1962: Johanna De gevangenen van Altona
- 5 mei 1962: Ursula Maria Torpe in Ga toch naar Torpe
- 20 oktober 1962: Mary Rhodes in De lankmoedige minnaar
- 26 januari 1963: Elena Missiaen-Stewart in De dans van de reiger
- 23 maart 1963: Kassandra in De vrouwen van Troja
- 12 oktober 1963: Freule Julie in Freule Julie
- 21 december 1963: Koningin Marguerite in De koning sterft
- 1 januari 1964: Badeloch in Gijsbreght van Aemstel
- 10 oktober 1964: Antonia in Een afgehouwen hoofd
- 28 november 1964: Maria Stuart in Maria Stuart
- 1 januari 1965: Badeloch in Gijsbreght van Aemstel
- 23 oktober 1965: Mejuffrouw Alice in Kleine Alice
- 12 maart 1966: Hedda Tesman in Hedda Gabler
- 17 september 1966: mevrouw Petypon in De dame uit Maxim
- 26 november 1966: Doña Anna in Don Juan in de hel
- 1 januari 1967: Badeloch in Gijsbreght van Aemstel
- 1 april 1967: Claire in In wankel evenwicht
- 1 januari 1968: Badeloch in Gijsbreght van Aemstel
- 23 maart 1968: Hesione Hushabye in Het huis waar harten breken
- 29 maart 1969: Antoinette Stein in Biografie
- 14 maart 1970: mevrouw Vleermuis in Watzlaf
- 18 september 1970: Claire Zachanassian in Het bezoek van een oude dame
- 27 maart 1971: Leona in Warm en koud