Zeur Niet! Zaal 2 - Heerlijk duurt het langst

Klik op onderstaande links om naar één van de zalen te gaan.

Zaal 2 - Heerlijk duurt het langst (1965)

Na 18 jaar is het huwelijk van Marian en Ido uitgeblust. Ido gaat vreemd met zijn secretaresse Emma, waarop Marian het aanlegt met buurman Ton. Ondertussen doet dochter Pink alsof ze zwanger is van een Turkse gastarbeider uit haar vaders meubelfabriek. Zorgen om Pink brengen Marian en Ido weer bij elkaar.

In 1963 gaat bij Annie thuis de telefoon. Theaterproducent John de Crane wil samen met collega’s Piet Meerburg en Willy Hofman een Franse musical in Nederland uitbrengen met Conny Stuart in de hoofdrol. John vraagt Annie de teksten te vertalen. ‘Zolang ik zelf nog zoveel goede ideeën heb, vertaal ik niets. Dag meneer Kramer!’. Volgens de verhalen staat John diezelfde middag voor haar deur. ‘Als u zoveel goede ideeën hebt, waarom schrijft u zelf dan geen musical?’ Dat doet Annie. Ze noemt hem Heerlijk duurt het langst.

Bij een musical hoort een modern geluid - daarvoor wordt componist Harry Bannink aangetrokken. Hij en Annie zijn pioniers: er zijn nog niet eerder grootschalige originele Nederlandse musicals gemaakt. De producties die na My Fair Lady zijn uitgebracht, zijn niet allemaal even succesvol. Daardoor hebben musicals een slecht imago gekregen. ‘Ik hou niet van het woord musical, want dan denkt iedereen dat het mislukt’, schrijft Annie in het programmaboek van Heerlijk duurt het langst. Ze spreekt gekscherend van ‘mjoeziekul’ – kul met muziek. Annies angst blijkt ongegrond: Heerlijk duurt het langst wordt juichend ontvangen en maar liefst 534 keer opgevoerd.

Foto David Hup
Foto David Hup
Foto David Hup
Foto Milco Feijnenbuik

Een échte musical

John de Crane wil dat Heerlijk duurt het langst een échte musical wordt met show en dans, zoals in Amerika. Hij gaat in Engeland op zoek naar een regisseur-choreograaf: iemand die zowel de regie als de dans voor zijn rekening neemt. De ervaren Gordon Marsh, die in Scandinavië musicalklassiekers zoals West Side Story en My Fair Lady heeft geregisseerd, zorgt ervoor dat er een goed tempo in de voorstelling komt en liedjes en scènes vloeiend in elkaar overgaan.

Heerlijk duurt het langst krijgt alle ingrediënten van een musical, zoals een ouverture waarin de melodieën uit de liedjes voorbijkomen en een grootse openingsscène waarin de personages worden voorgesteld. Harry en Annie krijgen opdracht een showstopper te schrijven: een nummer dat een grandioos applaus ontlokt waardoor de show letterlijk tot stilstand komt. Harry heeft een geschikte melodie liggen, Annie zoekt nog naar een passende tekst. Dan dient zich de oplossing aan. ‘Op een nacht, droomde ik’, vertelt Annie, ‘van een man. En die man zei niets anders dan: “Kom Kees, het is maar tijdelijk”. En toen wist ik het ineens’. De showstopper ‘Kom Kees’ is geboren.

Zeur Niet! - de maatschappijkritiek in de voorstelling

Annie schrijft Heerlijk duurt het langst aan de vooravond van de tweede feministische golf. Huisvrouwen beginnen hun positie te bevragen. Marian worstelt met het keurslijf en de dubbele moraal. Terwijl Ido met zijn secretaresse Emma een flatje huurt, krijgt Marian de wind van voren als ze overweegt met buurman Ton te gaan samenwonen. Vanuit de hemel zegt haar conservatieve moeder vermanend: ‘Geen boontjes, dan ook geen sju’. Ze vindt dat Marian blij moet zijn met wat ze heeft. ‘Zeur niet. Zeur nooit’.

Annie laat zich inspireren door wat ze om zich heen ziet, zoals de komst van gastarbeiders die via overheidscampagnes worden geworven. Dochter Pink krijgt een relatie met Ali, een Turkse gastarbeider uit Ido’s meubelfabriek. Annie schetst hem als stereotype: Ali heeft een grote zwarte snor en praat gebrekkig Nederlands. Marian is een beetje bang voor hem. Pink houdt haar ouders en het publiek een spiegel voor: ‘Nou zie je! Omdat die jongen Turks is, deugt-ie niet. Omdat het iemand is uit Ankara en niet uit Utrecht’.

Affiche
Conny Stuart. Foto: Maria Austria.
Conny Stuart e.a.. Foto: Maria Austria.
Leen Jongewaard e.a. Foto: Maria Austria.

Conny Stuart: ster van de Schmidt/Bannink-musicals

Annie schrijft de rollen van haar personages altijd op de specifieke kwaliteiten van de acteurs. Door de jaren heen laat ze zich inspireren door onder andere Leen Jongewaard, Frans Halsema, Jenny Arean, Willem Nijholt, Trudy Labij, Gerrie van der Klei, Carolien van den Berg, Hans van der Woude en Ferd Hugas. Haar belangrijkste muze is Conny Stuart. Volgens Annie kan Conny zelfs het telefoonboek leuk voordragen. Heerlijk duurt het langst is haar op het lijf geschreven. De cabaretière groeit uit tot icoon van de Schmidt/Bannink-musicals, ze speelt in vijf van de zeven.

Het bekendst is Conny misschien wel van ‘Het is over’ uit Heerlijk duurt het langst. In die solo laat Marian Ido trots maar met pijn in het hart gaan. Het kost Harry drie maanden om de liedtekst op muziek te zetten, wat hij beschrijft als ‘een lange lijdensweg’. Als hij zijn compositie voorspeelt, rollen de tranen bij Annie en Conny over de wangen. En niet alleen bij hen. Tijdens de theateruitvoeringen klinkt steevast het geluid van beugeltassen, als vrouwen hun zakdoek pakken.

Foto David Hup
Foto David Hup

Verhalen bij objecten

Bij verschillende objecten in deze zaal hoort een specifiek verhaal.

Het Engelse script van Heerlijk duurt het langst / Pleasure pays off. Annie vertaalt het script van Heerlijk duurt het langst naar het Engels, zodat de Canadese regisseur-choreograaf Gordon Marsh mee kan lezen. Mogelijk gebruikt John de Crane dit script ook om Heerlijk duurt het langst in het buitenland te promoten. Producenten uit Scandinavië, Duitsland en Engeland tonen interesse, maar de pogingen om Pleasure pays off aldaar te produceren, lopen tot Annies teleurstelling op niets uit.
Brief van John de Crane aan Annie M.G. Schmidt over de zoektocht naar een regisseur-choreograaf. John de Crane en zijn coproducent Piet Meerburg gaan in Londen op zoek naar een regisseur-choreograaf; in Nederland bestaan zo iemand nog niet. In een brief aan Annie schrijft John enthousiast over het werk van Paddy Stone. Helaas is die niet direct beschikbaar. Later grijpt John alsnog zijn kans; Paddy zal na Heerlijk duurt het langst alle volgende musicals van Annie en Harry op zich nemen.
Bandopnamen van Annie M.G. Schmidt. Annie spreekt zelf de stem van Marians moeder in op band, die tijdens de voorstelling wordt afgespeeld. Door technische problemen klinkt soms de verkeerde tekst. ‘Ik geloof dat mijn moeder in de war is’, zegt Conny Stuart dan maar. Bij de herneming van Heerlijk duurt het langst in 1998 spreekt Conny de tekst van moeder in en is zij het die Marian opdraagt niet te zeuren. De ingesproken banden door Annie M.G. Schmidt zijn op deze pagina te beluisteren.
Audiofragment van scène over de anticonceptiepil. De introductie van de anticonceptiepil in 1962 brengt de seksuele revolutie in een stroomversnelling. Annie reageert erop met een provocerende scène waarin Ido zijn zorgen uit over de losse seksuele moraal. Marian reageert gevat en komt juist ruimdenkend over, maar handelt niet zo. Het gebruik van de pil is alleen de ‘foute vrouw’ Emma toegestaan, met wie Ido zijn affaire heeft.

Video-interview

Jan Beutener was gevraagd om de voorstelling vorm te geven, en Gislebert Thierens werd als company manager gevraagd om het tweede seizoen mee te werken aan de voorstelling. Regisseur Paul van Ewijk, producent Hans Cornelissen en actrice Lone van Roosendaal maakten in 2015 een nieuwe versie van het stuk, en vertellen wat het zo'n sterke musical maakt.

Audio

Via de website van de Theatercollectie is de registratie van de voorstelling te beluisteren.
Conny Stuart zingt 'Het is over'

Meedoen met TheaterEncyclopedie!