Ton Lutz: Repertoire - Theater

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Logo eenlevenlangtheater2.jpg


Ton Lutz. Foto: F.L. Lemaire/MAI. Collectie TIN.


Eenlevenlangtheater Ton Lutz:

Theater

Hier vindt u een overzicht van alle rollen en regies die Ton Lutz gedurende ruim zestig jaar bij diverse gezelschappen heeft vervuld. Hij heeft zich in de loop der tijd aan verschillende gezelschappen verbonden, eerst als acteur, later als artistiek leider. Hieronder vindt u daarvan een overzicht, ingedeeld per gezelschap. Daarnaast heeft hij ook op freelancebasis als gastacteur en -regisseur aan diverse (vrije) producties gewerkt.

Vereenigde Haagsche Spelers (1941)

Bij de Vereenigde Haagsche Spelers maakte Ton Lutz zijn professionele toneeldebuut in het stuk De Notre Dame van de sloppen van Grégoire Leclos. Daarna speelde hij in nog één ander stuk van het gezelschap. Pierre Balledux was één van de weinige toneelleiders die weigerde over de Kultuurkamer in gesprek te gaan met de bezettende macht. Die principiële daad hield natuurlijk wel de opheffing in van de Vereenigde Haagsche Spelers – en zo werd Ton Lutz’ beginnende toneelcarrière al snel onderbroken.

Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - Vereenigde Haagsche Spelers

N.V. Het Residentie Tooneel (1945-1947)

Paul Steenbergen (op de troon) en Ton Lutz (daarachter) in Açoka, Het Residentie Tooneel, 1946. Foto E. van Wijk. Collectie TIN.

Aan het eind van de jaren dertig ontstond vanuit het Haagse gezelschap Het Hofstad Tooneel de N.V. Het Residentie Tooneel.

De Koninklijke Schouwburg in Den Haag was het thuistheater van het gezelschap. Tijdens de bezettingsjaren ging Het Residentie Tooneel door met spelen – uiteraard met een aangepast repertoire.

Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - N.V. Het Residentie Tooneel

Nederlands Volkstoneel (1947-1948)

Ton Lutz (links) als kapitein Escartefigue in Havenkwartier, Nederlands Volkstoneel, 1947. Foto Particam Pictures/MAI. Collectie TIN.

Na de twee seizoenen in Den Haag bij de N.V. Het Residentie Tooneel was Ton Lutz in 1947 op zoek naar nieuw emplooi. Toen Ferd Sterneberg hem vroeg om bij het Nederlands Volkstoneel te komen spelen aarzelde hij dan ook niet lang. Terugkijkend heeft hij die keuze vooral om een persoonlijke reden gemaakt: "Ik heb het eigenlijk voor Ferd gedaan, omdat ik die man ontzettend dankbaar was voor zijn houding in de oorlog. En altijd als ik kwam was hij aardig. Hij heeft me privé-lessen gegeven, zonder bijbedoelingen. Een hoogstaand mens!"

Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - Nederlands Volkstoneel

Toneelgroep Comedia (1948-1950)

V.l.n.r. Péronne Hosang, Ellen Vogel, Guus Oster en Ton Lutz in Waar is mijn dochter?, Toneelgroep Comedia, 1948. Foto Particam Pictures/MAI. Collectie TIN.

In 1948 sloot Ton Lutz zich aan bij het jonge, ambitieuze gezelschap Comedia van Cor Hermus.

De eerste voorstelling waarin hij zijn opwachting maakte was Waar is mijn dochter?, een komedie van de hand van steractrice Ank van der Moer. Johan de Meester regisseerde dit luchtige niemendalletje dat blijkens de recensies uitliep op een teleurstelling. Toch werd het zeer vakkundig gespeeld, waarbij met name Ellen Vogel opviel.


Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - Toneelgroep Comedia

Nederlandse Comedie (1950-1955), (1962-1965)

Ina van Faassen en Ton Lutz in De Zeewolf, Nederlandse Comedie, 1955. Ton Lutz was ook verantwoordelijk voor de regie van het stuk. Foto: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.

De Nederlandse Comedie was in 1950 vanuit voorloper Comedia opgericht. Het gezelschap stond onder leiding van Han Bentz van den Berg, Johan de Meester jr. en Guus Oster. De acteurs Ank van der Moer, Mary Dresselhuys, Mimi Boesnach, Henk Rigters en nog een aantal jongere spelers waaronder Ton Lutz - gingen van Comedia mee naar het nieuwe gezelschap. Ton Lutz verbond zich met een tussenperiode van enkele jaren tweemaal aan de Nederlandse Comedie: van 1950-1955 en van 1962-1965.

Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - Nederlandse Comedie

Rotterdams Toneel (1955-1962)

Affiche Suiker, Rotterdams Toneel 1959. Ontwerp onbekend. Collectie TIN.

De reden waarom Lutz het aanbod om naar Rotterdam te komen accepteerde is even simpel als logisch: "Ik dacht: dat is interessant, want dan kom ik eens in een ander milieu terecht. Misschien kan ik daar veel meer ontdekken." Lutz had zijn toneelleven tot dat moment vooral in Den Haag en Amsterdam doorgebracht, in gezelschappen die voort waren gekomen uit de toneeltradities die daar heersten. Toetreding tot de leiding zou inhouden dat Lutz meer kon regisseren, maar ook betrokken zou zijn bij het bepalen van de repertoirekeuze – een aantrekkelijke gedachte. Bij aanvang van het seizoen 1955-1956 nam Lutz zijn plaats naast Jan Teulings en Bob de Lange in. Zijn voormalige klasgenoot op de Toneelschool Hans Tobi trad aan als zakelijk leider.

Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - Rotterdams Toneel

Zuidelijk Toneel Globe (1968-1975)

V.l.n.r. Sacha Bulthuis, Ann Hasekamp en Annet Nieuwenhuijzen in Drie zusters, Zuidelijk Toneel Globe, 1972. Foto Frits Lemaire/MAI. Collectie TIN.

Na enige jaren als freelancer te hebben gewerkt (1965-1968) werd Ton Lutz artistiek leider bij Toneelgroep Ensemble in Eindhoven. "Ik voel dat ik mijn ideeën beter kan verwezenlijken in een geconcentreerde vorm, zoals deze vaste aanstelling, dan verspreid over het hele land en verschillende toneelgroepen." Ton Lutz moest de zuidelijke toneelvoorziening nieuw leven inblazen, dat was de opdracht – en daarbij hoorde een nieuwe naam die in april 1968 wereldkundig werd gemaakt. Het gezelschap zou verder gaan onder de naam Zuidelijk Toneel Globe.

Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - Zuidelijk Toneel Globe

Publiekstheater (1975-1987)

Hans Croiset en Ton Lutz: artistiek leiders van het Publiekstheater, omstreeks 1976. Fotograaf onbekend. Privécollectie.

Hans Croiset, de oprichter van het Publiekstheater, nodigde Ton Lutz uit om regisseur en artistiek leider voor zijn nieuwe gezelschap te worden.

Hans Croiset en Ton Lutz zouden acht jaar lang samen het gezelschap leiden, en Ton Lutz bleef artistiek leider tot zijn pensioen in 1987.

Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - Publiekstheater

Diverse (vrije) producties (1965-1968)

Affiche van Moortje, 1957. Ontwerp: Nicolaas Wijnberg. Collectie TIN.

De jaren 1965-1968 kunnen bestempeld worden als 'de vrije jaren'. Ton Lutz was aan geen enkel gezelschap in vaste dienst verbonden maar werkte freelance als gastregisseur en -acteur. Maar ook als hij wel een verbintenis met een gezelschap was aangegaan, vond hij regelmatig tijd om daarnaast als gastacteur rollen te vervullen of als gastregisseur een stuk te regisseren. Ook na zijn officiële pensionering in 1987 ging hij op die basis door.


Lees meer: Ton Lutz: Repertoire - Theater - Diverse (vrije) producties