Ton Lutz: Biografie
Eenlevenlangtheater Ton Lutz:
- Homepage Eenlevenlangtheater Ton Lutz
- Biografie
- Repertoire
- Audio
- Video
- Volgens Ton Lutz
- Volgens anderen
- Colofon
Biografie Ton Lutz
Hier vindt u een overzicht van werk en leven van Ton Lutz, ingedeeld in hoofdstukken.
Jeugd
Ton Lutz werd geboren als Toon Lutz, en hij was het eerste kind van Lucas Jacobus Adrianus Lutz en Johanna (Anna) Margaretha Lutz-van Ginkel – hij werd op de dag af negen maanden na hun bruiloft geboren. En zoals het een goed katholiek echtpaar betaamt zouden zij het niet bij die ene zoon laten. Na de eerstgeborene kwamen in het gezin nog zeven kinderen ter wereld: drie meisjes – Lya, An en José – en vier jongens – Kees, Luc, Charles en Pieter.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - Jeugd
De jonge reporter
De crisis van de jaren dertig drukte zwaar op het dagelijks bestaan en nadat hij zijn mulo-opleiding had afgerond, brak voor Toon de tijd aan om een financiële bijdrage te leveren aan het levensonderhoud van het gezin Lutz. Hij ging op zoek naar een baantje.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - De jonge reporter, of: Toon wordt Ton
Toneeldebuut in oorlogstijd
Toen Duitsland op 10 mei 1940 Nederland binnenviel, bevond Ton Lutz zich in Gorcum. Tijdens die verwarrende en ingrijpende meidagen raakte hij gewond – een granaatscherf maakte dat hij bijna zijn pink kwijtraakte. Die hing er los bij, maar een Chinese dokter wist de schade keurig te herstellen, al kon hij zijn pink nooit meer helemaal recht krijgen.
Na de capitulatie van Nederland moest dienstplichtig soldaat Lutz zich – zoals zovele anderen – melden om als krijgsgevangene naar Duitsland te worden afgevoerd. Hij meldde zich niet en tot zijn grote verbazing en geluk werd hij niet opgehaald.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - Toneeldebuut in oorlogstijd
De Amsterdamse Toneelschool
Ton Lutz deed in 1941 toelatingsexamen aan de Toneelschool aan de Marnixstraat 150 te Amsterdam. Hij had de opdracht gekregen om iets uit een rei van Vondel te doen en deed daarbij een gedicht uit Gemengde berichten van Eric van der Steen. Lutz was die dag een van de laatste kandidaten en door de reacties tijdens zijn optreden had hij het gevoel dat zijn kans om te worden aangenomen zeer reëel was.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - De Amsterdamse Toneelschool
Een toneelstudent in de onderduik
Aan Ton Lutz’ toneelopleiding aan de Amsterdamse Toneelschool kwam in 1944 plotseling een einde. Hij was al eerder eventjes van school en uit Amsterdam weg geweest, omdat een politiebeambte die vroeger in Delft met een van zijn broers bevriend was geweest, hem waarschuwde dat hij op de nominatie stond om gearresteerd te worden. Jaren later hoorde Lutz dat het destijds om een deserteur met dezelfde naam was gegaan, maar op dat moment was de dreiging dermate groot dat het hem in Amsterdam te heet onder de voeten werd en hij een tijdje onderdook.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - Een toneelstudent in de onderduik
Professioneel aan het toneel
Na de bevrijding speelde het Residentie Tooneel in de zomer van 1945 in de Stadsdoelen te Delft een reprise van Toontje heeft een paard getekend. Richard Flink maakte onderdeel uit van de ijzersterke cast, die verder onder andere bestond uit geliefde spelers als Fie Carelsen, Paul Steenbergen en Mimi Boesnach. Flink was niet alleen een befaamd acteur maar ook een bekend regisseur en hij gaf les aan de Amsterdamse Toneelschool – onder andere aan de klas van Ton Lutz.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - Professioneel aan het toneel
Een geboren docent
"Ik streef naar perfectie in m’n werk, naar perfectie in de zegging, in de vormgeving. Op dat gebied ben ik misschien nog meer een schoolmeester dan een kunstenaar," vertelde Lutz lang geleden al in een interview en gaf daarmee blijk van een grote zelfkennis.
Goed beschouwd maakte het docentschap een buitengewoon belangrijk onderdeel uit van het (toneel)wezen van Lutz – sterker nog: het zou zelfs kunnen dat daarin de essentie van zijn toneelkunstenaarschap lag.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - Een geboren docent
Persoonlijk leven
Aan het einde van de oorlog zat toneelstudent Ton Lutz enige tijd ondergedoken in Groningen bij de familie Kranenborg. Hij werd verliefd op de dochter des huizes, Ina. Zij studeerde piano aan het conservatorium en tijdens de oorlog gaven Lutz en zij een aantal clandestiene voordrachtsavonden: hij droeg verzetspoëzie voor en zij voorzag het programma van pianomuziek. Na de bevrijding van het noorden hebben zij dat ‘verzetsprogramma’, zoals Lutz het retrospectief noemt, voorgedragen in de schouwburg van Groningen.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - Persoonlijk leven
Eren en geëerd worden
Onder grote belangstelling van familie, vrienden en collega's werd op 14 februari 1986 het schilderij van Ton Lutz onthuld en opgenomen in de ‘Galerij der Groten’ van de Stadsschouwburg. Het was een olieverf op doek van de hand van Herman Gordijn die de geportretteerde op een treffende manier wist weer te geven.
Lees meer: Ton Lutz: Biografie - Eren en geëerd worden