George Tabori

Naam	George Tabori
Volledige naam	George (György) Tabori
Geboortedatum	24 mei 1914
Geboorteplaats	Boedapest
Overlijdensdatum	24 juli 2007
Overlijdensplaats	Berlijn
Beroep	Toneelschrijver
Discipline	Toneel
Externe databases:
	IMDb
	IBDb
	VIAF

Biografie

George Tabori (1914 - 2007) was een van oorsprong Duits-Hongaars, maar Engelstalig romanschrijver, toneelschrijver en dramaturg. Hij was de tweede zoon van een joodse journalist. Na de machtsovername van de nazi's week hij uit en emigreerde in 1936 naar Londen waar hij journalist werd en oorlogscorrespondent voor de British Broadcasting Corporation (BBC). In 1941 werd hij Brits staatsburger. Het merendeel van zijn familie werd uitgemoord in concentratiekamp Auschwitz.

Tabori kwam min of meer toevallig in aanraking met de theaterwereld. In 1947 vertrok hij naar de VS, waar hij scenario's ging schrijven en samenwerkte met Joseph Losey en Alfred Hitchcock, en waar hij onder meer Bertolt Brecht ontmoette. Met Brecht werkte hij aan een Engelse versie van Leben des Galileï. Onder diens invloed begon hij te schrijven voor het theater en werd tevens regisseur.

In 1969 keerde hij terug naar Europa, eerst Londen, daarna Bremen, waar hij een eigen gezelschap stichtte. Vanaf 1978 werkte hij in München, na 1986 in Wenen, waar hij ging samenwerken met de beroemde regisseur Claus Peymann. Pas hier kwam zijn carrière werkelijk tot ontplooiing, en ontstonden zijn beroemdste stukken. In 1992 ontving hij de Georg-Büchner-Preis. In 1999 vertrok hij wederom naar Berlijn.

Theater CV

George Tabori heeft bijgedragen aan 33 productie(s).

George Tabori heeft gewerkt in de volgende functies:

Bewerking - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)

Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan George Tabori heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie	Functie	Producent	Seizoen	Premièredatum	In regie van
Medea	Bewerking	Ro Theater	1982/1983	16 december 1982	George Tabori
Sigmunds Freude	Regie	Holland Festival	1975/1976	11 juni 1976	George Tabori
Untergang der Titanic	Regie	Theatergruppe George Tabori		21 juni 1982	George Tabori
Untergang der Titanic	Regie	Holland Festival	1981/1982	21 juni 1982	George Tabori
Der Voyeur	Regie	Holland Festival	1981/1982	23 juni 1982	George Tabori
Medea	Regie	Ro Theater	1982/1983	16 december 1982	George Tabori
Mein Kampf	Regie	Holland Festival	1987/1988	7 juni 1988	George Tabori
Masada - ein Bericht	Regie	Holland Festival	1989/1990	5 juni 1990	George Tabori
Schuldig geboren	Regie	Holland Festival	1989/1990	7 juni 1990	George Tabori
Lear's schatten	Regie	Holland Festival	1989/1990	9 juni 1990	George Tabori
Erwartung	Regie	Nationale Reisopera	1996/1997	29 maart 1997	George Tabori
Hertog Blauwbaards burcht	Regie	Nationale Reisopera	1996/1997	29 maart 1997	George Tabori
De kannibalen	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Toneelgroep Centrum	1972/1973	16 november 1972	Peter Oosthoek
Sigmunds Freude	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Holland Festival	1975/1976	11 juni 1976	George Tabori
Het 25ste uur	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Toneelgroep Centrum	1976/1977	10 februari 1977	Eddy Habbema
Mijn moeders courage	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Toneelgroep Centrum	1979/1980	26 maart 1980	Ton Lutz
Der Voyeur	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Holland Festival	1981/1982	23 juni 1982	George Tabori
Jubileum	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Toneelgroep Centrum	1983/1984	28 maart 1984	Peter Oosthoek
Mijn moeders courage	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theaterschool	1987/1988	29 maart 1988	Nancy Gould
Mein Kampf	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Holland Festival	1987/1988	7 juni 1988	George Tabori
De telefoon	Auteur (schrijver libretto, scenario)	De Onderneming	1988/1989	3 januari 1989	Eddy Geerlings
Mein Kampf	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Toneelgroep Amsterdam	1988/1989	11 januari 1989	Johan Doesburg
Medea	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theaterwetenschappen RUU	1988/1989	25 januari 1989	Dennis Molendijk
Samspeak, Impromptu zu Beckett, 1990	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Frascati, Amsterdam	1989/1990	5 juni 1990	Robert Kievit
Lear's schatten	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Holland Festival	1989/1990	9 juni 1990	George Tabori
Weisman en Roodgezicht	Auteur (schrijver libretto, scenario)	De Trust	1990/1991	19 maart 1991	Rik Launspach
Mein Kampf	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theater Antigone	1993/1994	29 april 1994	Horst Hawemann
Requiem voor een spion	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Noord Nederlands Toneel	1994/1995	1 oktober 1994	Evert de Jager
Goldberg variaties	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Art & Pro	1994/1995	1 april 1995	Frans Strijards
Nederland 1	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theatergroep Aluin	1994/1995	2 mei 1995	Erik Snel
Fest	Auteur (schrijver libretto, scenario)	't Barre Land	1994/1995	2 mei 1995	Lidwien Roothaan
De jubilarissen	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Stichting De Kist	1994/1995	5 mei 1995	Erik-Ward Geerlings
De ballade van de Wiener Schnitzel	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Balie Produkties	1999/2000	26 maart 2000	Carel Alphenaar
Peepshow	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theaterschool	2000/2001	22 november 2000	Elles Pleijter
Mijn moeders courage	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theaterschool	2001/2002	17 april 2002	Jaïr Stranders
Jubileum	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theatergroep Drang	2002/2003	8 mei 2003	Ton Theo Smit, Pauline Levick
Jubileum	Auteur (schrijver libretto, scenario)		2012/2013	4 mei 2013
Jubileum	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Toneelgroep Maastricht	2012/2013	4 mei 2013
Mein Kampf	Uitvoerende	Holland Festival	1987/1988	7 juni 1988	George Tabori
Masada - ein Bericht	Uitvoerende	Holland Festival	1989/1990	5 juni 1990	George Tabori

Werk

Tabori's werk, of het nu vertalingen, bewerkingen of oorspronkelijke stukken zijn, gaat altijd over de condition humaine. Maar het duurde lang voor hij zijn achtergrond: jodendom en Holocaust, kon verwerken. Het eerste eigen stuk waarmee hij doorbrak was Die Kannibalen (1968). Hier eten zes concentratiekampgevangenen een van hun medegevangenen op. My Mother's Courage (niet toevallige verwijzing naar Brechts Mutter Courage is terug te voeren op de wonderbaarlijke manier waarop zijn moeder aan de gaskamers wist te ontkomen: reeds op transport overtuigde zij een begeleider ervan dat zij haar speciale Rode-Kruispas thuis had laten liggen, en werd keurig teruggebracht.

In Nederland is Tabori bekend sinds de opvoering van Mein Kampf door Toneelgroep Amsterdam (1988). De jonge Adolf Hitler ontmoet hier in een Weens pension Herzl, de joodse verteller, God die zich voorstelt als Lobkowitz en de Dood in de gedaante van een vrouw. De melancholie, de joodse humor (Tabori zei ergens dat de witz zijn meest persoonlijke uitingsvorm was) en de burleske, zijn een vertaling van de paradox dat de onmogelijkheid om te leven tegelijk een uiting is van levenswil.

Toneelstukken

Die Kannibalen (1969)
Sigmunds Freude (1975)
Talk Show (1976)
Mutters Courage (1979)
Jubiläum (1983)
Peepshow (1984)
Schuldig geboren (1987)
Mein Kampf (1987)
Weisman und Rotgesicht (1990)
Der Babylon-Blues (1991)
Goldberg-Variationen (1991)
Requiem für einen Spion (1993)
Die 25. Stunde (1994)
Die Massenmörderin und ihre Freunde (1995)
Die Ballade vom Wiener Schnitzel (1996)
Letzte Nacht im September (1997)
Die Brecht-Akte (1999)

Bronnen

Meedoen met TheaterEncyclopedie!

Inhoud