Conny Stuart: Biografie - De musicalster

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Logo eenlevenlangtheater2.jpg

Conny Stuart, 1964. Foto: Paul Huf. Collectie TIN.


Eenlevenlangtheater Conny Stuart:


De musicalster

Conny Stuart in Heerlijk duurt 't langst, 1965. Foto: Maria Austria/MAI. Collectie TIN.

Vanaf 1961 stond al vast dat Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink een musical voor Conny Stuart zouden schrijven. Tussen het moment dat zij door theaterproducent John de Crane gevraagd werd de hoofdrol te gaan spelen en de uiteindelijke première van Heerlijk duurt het langst zou echter nog vier jaar zitten. In die tijd werkte Conny aan diverse losse optredens en projecten.

Zo oogstte zij veel succes met haar grammofoonplaat, met daarop nummers als ‘De hoezenpoes’ en ‘Yvonne de spionne’, en sloot zij zich voor korte tijd aan bij het tekstgerichte en geëngageerde cabaret Tingel Tangel van het echtpaar Marijke en Sieto Hoving. Begin jaren zestig maakte Conny tevens haar toneeldebuut. Bij de groep Ensemble speelde zij mee in drie stukken: het blijspel De duivel hale ze!, Götz’ toneelstuk Ingeborg - waarin zij de rol van Fien de la Mar overnam - en Constantijn Huygens’ zeventiende-eeuwse klucht Trijntje Cornelisdochter. Bij de VARA werkte Conny mee aan het eerste vrouwenprogramma voor de televisie: Vrouwelijkheden. Hierin speelde zij naast Guus Oster in het soap-achtige serietje Vork in de steel, waarin coryfeeën als Mary Dresselhuys en Ank van der Moer als gast optraden.

Conny Stuart met het ensemble van Heerlijk duurt het langst, 1965. Foto: Maria Austria/MAI. Collectie TIN.

Op 2 oktober 1965 vond de première plaats van de musical Heerlijk duurt het langst in het Nieuwe de la Mar Theater. Conny werd bij haar eerste opkomst door het publiek begroet met een minutenlang applaus. "Ik was gekleed door Max Heymans en hij riep verrukt uit, toen ik met groot applaus ontvangen werd: ‘Een applausje voor m’n pakje!’ Het is een legendarische uitspraak geworden." Het vooruitstrevende musicalverhaal over relatieverwikkelingen, doorspekt met klassiek geworden liedjes als ‘Op een mooie pinksterdag’, ‘Kom Kees’ en ‘Het is over’, werd een waanzinnig succes. Het theater was avond aan avond uitverkocht. Elke ochtend stonden de mensen tot om de hoek bij Américain te wachten tot de kassa van het Nieuwe de la Mar Theater open ging.

Conny: "Dat succes is altijd gebleven. Het was het begin van de periode van de Nederlandse musicals. Dat heb ik altijd buitengewoon leuk gevonden. Tegenwoordig zijn het de buitenlandse musicals die in Nederland de toon aangeven. Destijds waren het die van Annie en Harry." In totaal werd Heerlijk duurt het langst 543 geboekt in de Nederlandse theaters en zou de musical, verdeeld over twee seizoenen, zeven maanden aaneengesloten in het Nieuwe de la Mar Theater staan. De musicalhit werd gespeeld door een - volgens Conny - "ideale cast", met onder meer André van den Heuvel, Rob van Houten, Winnifred Bosboom en bovenal Leen Jongewaard die door Conny was aanbevolen voor de rol van kruidenier Kees.

LP-hoes Van chanson tot musical. Bron: website www.fonos.nl.

Heerlijk duurt het langst vormde het begin van een unieke samenwerking tussen Annie M.G. Schmidt en Conny Stuart. Niet alleen op musicalgebied. Zo schreef Annie M.G. Schmidt de tussenteksten voor Conny’s langspeelplaat Van chanson tot musical, met een globaal overzicht van La Stuart’s carrière tot dan toe. Ook sleutelde zij de cabareteske, volledig rond Conny opgezette show Met man en muis in elkaar die door de drukte van de schrijfster echter in te grote haast gemaakt moest worden, en daardoor een hele nare voorbereidingstijd kende. Door het harde werk van regisseur Berend Boudewijn zou Met man en muis uiteindelijk toch nog behoorlijke kritieken krijgen.

Eigenlijk was Conny niet eens zo dol op musicals. De reden daarvoor was dat ze een hele voorstelling lang maar één personage te spelen kreeg. Bovendien voelde zij als hoofdrolspeler een enorme verantwoordelijkheid op haar schouders rusten. Toch wist De Crane haar over te halen een rol te spelen in de tweede Schmidt-Bannink musical En nu naar bed, waarin Conny samen met Mary Dresselhuys schitterde. Ook de jonge Frans Halsema en Jenny Arean maakten hun opwachting in En nu naar bed, en de internationaal befaamde én veeleisende Paddy Stone trad op als choreograaf en regisseur.

Samen met Mary Dresselhuys als goede en slechte fee in En nu naar bed, 1971. Foto: Henk Pothoff. Collectie TIN.

Na het lezen van het script van En nu naar bed was Conny direct enthousiast. "Het verhaal en de grappen kwamen op papier al zo goed over. Uiteindelijk is het ook Annies meest geslaagde musical geworden en samen met Foxtrot, waar ik niet aan heb meegewerkt, de meest succesvolle." Hier waren pers en publiek het volledig mee eens. "Kostelijke musical" kopte het Algemeen Handelsblad en De Volkskrant opende met "Geheide Hollandse tophit". Ook Ischa Meijer stak in het Parool de loftrompet af over En nu naar bed - en vooral ook over Conny: "Hulde, hulde en nog er es hulde voor Conny (de Kwade Fee) die een potje theater weggeeft, waar je stil van wordt: on-voor-stel-baar goed, een groots cabaretière en actrice tegelijkertijd, subliem, niet stuk te krijgen."

Ondanks dat het destijds zo lang had geduurd voordat Heerlijk duurt het langst eindelijk klaar was, herinnert Conny zich de periode dat daaraan gewerkt is als blij en enthousiast. Dat enthousiasme is na die eerste musical niet meer teruggekomen. "Ook bij Annie niet, denk ik. Na de eerste musical kwam de tweede, na de tweede de derde, enzovoort. Het werd een hele klus om telkens weer zo’n musical te schrijven." Los van de moeilijkheden die het maken van de musicals met zich meebrachten, brak ook het spelen zelf Conny al snel op. Over de uitputtende speelperiode rond de derde musical Wat een Planeet zei Conny het volgende:

"Hoe ouder je wordt hoe meer je je moet ontzeggen om ‘s avonds die honderd procent te halen. Ik zag mijn vrienden nauwelijks en dat ging ik missen, ik raakte behoorlijk in een isolement. Mijn gevoelens van malaise ebden aanvankelijk weg, maar kwamen korte tijd later in alle hevigheid terug. Ik begon het leven moeizaam te vinden. Ik werd ouder en de dingen die Annie en Harry maakten, werden minder. Voor het eerst zag ik in dat ik alleen maar bezig was met mijn carrière en dat deprimeerde me hevig."

Affiche De dader heeft het gedaan. Collectie TIN.

Na de musical Je moet ermee leren leven en de minder groots opgezette, maar erg succesvolle musical Madam, besloot de inmiddels 76-jarige Conny Stuart haar musicalperiode af te willen sluiten met De dader heeft het gedaan, een zogenoemde ‘detective-musical’ waarin de jonge talenten Hans van der Woude en Carolien van den Berg veel indruk maakten. Dat afscheid van ‘de koningin van de musical’ werd uitbundig gevierd - op de laatste voorstellingsdag in Hoorn op 30 april 1984 - met een bootreis vanuit Amsterdam, een koetstocht in Hoorn, een feestelijk diner en mooie toespraken. Ook ontving Conny op die dag de zilveren legpenning van Amsterdam uit handen van burgemeester Van Thijn.

De biografische teksten zijn grotendeels overgenomen uit het boek 'Uitverkoren. De carrière van Conny Stuart' (2002, Theater Instituut) van Paul Blom.