Stichting Dansproduktie
V.l.n.r.: Roy Jongeling, Ad Schuring, Beppie Blankert, Bianca van Dillen, Henk van der Meulen, Caroline Dokter, Karin Post, Ruth Meyer, Albert Jan van der Stel en Pauline Daniëls. Foto: Bob van Dantzig. Collectie TIN.
| Naam | Stichting Dansproduktie |
|---|---|
| Opgericht | 1977 |
| Opgeheven | 1992 |
| Genre | Dans |
| Trefwoorden | Moderne dans |
Ontstaan stichting Dansproduktie
In 1977 wordt onder de naam “Dansproduktie” een stichting opgericht om de choreografie Vermiljoen van Bianca van Dillen te kunnen realiseren en organisatorisch in te bedden. Gemeente Amsterdam gaf opdracht tot de choreografie en met deze erkenning van buitenaf leek de tijd rijp voor het oprichten van een stichting. Vermiljoen werd gedanst door Truus Bronkhorst, Margie Smit, Patrice Kennedy, Toska ten Kate, Pauline Daniëls en Bianca van Dillen.
Na deze productie wordt vanuit een artistieke verbondenheid besloten om het eerste echte collectieve stuk Lopen (1979) te creëren, waarvoor vanuit de stichting projectsubsidie aangevraagd en toegekend werd. Gezamenlijk waren de dansers en choreografen Truus Bronkhorst, Margie Smit, Patrice Kennedy, Pauline Daniels en Bianca van Dillen en de pianist Henk van der Meulen verantwoordelijk voor het befaamde Lopen, waaraan een urenlange wandeling met publiek in de buitenlucht door de vijf danseressen vooraf ging. Het collectief was een feit en anderhalf decennium lang was ‘Dansproduktie’ één van de toonaangevende dansgezelschappen in Nederland.
Het oorspronkelijke doel van de Stichting was om een permanent organisatorisch kader te bieden; men beoogde professionele dansers en choreografen bij voorkeur in groepen van beperkte omvang te laten samenwerken ten behoeve van hun artistieke en danstechnische ontwikkeling. Vanuit artistiek oogpunt stelde de Stichting zich ten doel bestaande theatervormen te herzien en nieuwe vormen te exploreren, alles in de Stichting Dansproduktie werd in een wisselende samenstelling geleid door een kerngroep, die een collectieve overlegstructuur kende waarbij beleidsmatig producties geïnitieerd werden. In de kerngroep waren zowel artistieke, zakelijke als productionele functies vertegenwoordigd. De kerngroep werd gevormd door dansers en choreografen Beppie Blankert, Truus Bronkhorst, Margie Smit, Patrice Kennedy en Bianca van Dillen, componist Henk van der Meulen, productieleider Ineke Molenaar en zakelijk leider Daniëlle Mol. Om de kerngroep heen werden dansers, choreografen, beeldend kunstenaars, musici, componisten, acteurs, regisseurs en grafische ontwerpers gecontracteerd, die samen het artistiek team vormden dat de productie verwezenlijkte. Deze vaak grote artistieke teams vergden een krachtige en doortastende aanpak van de productieleiders, waarvan G.J. Smeenk een sprankelend voorbeeld was. Bianca van Dillen heeft het over 'het stapelen van expertises of specialismen' als ze spreekt over deze collectieve werkvorm. Eenieder kan zijn talent kwijt in het gezelschap en die talenten werden niet zonder succes door Dansproduktie ingezet. Het collectieve werken werd tot dan toe nog niet veel gedaan, behalve in de mime (bijvoorbeeld Bewth) en het theater (bijvoorbeeld Werktheater), waar ook verschillende samenwerkingsvormen geëxploreerd werden.
In 1980 krijgt het collectief de mogelijkheid nog een professionaliseringsstap te maken, doordat het, na diverse projectsubsidies, structurele overheidssubsidie ontvangt. Een tweede stap is de benoeming van Van Dillen als artistiek leider van het gezelschap, een rol die zij tot het einde van Dansproduktie in 1992 vervult. Met het aantreden van Bianca van Dillen als artistiek leider verdween de collectieve organisatievorm, maar werden er naast choreografieën op individuele basis gemaakt door gastchoreografen, zoals de wereldberoemde choreograaf Hans van Manen en leden van het gezelschap ook nog collectieve choreografieën gemaakt, zoals Vertigo waarmee Holland Festival in 1985 geopend werd met een live TV uitzending.
De invloed van het beleid van Bianca van Dillen op de ontwikkeling van de Nederlandse moderne dans wordt door velen als zeer groot beschouwd, waardoor de Stichting Dansproduktie een eminente plaats wist in te nemen binnen de Nederlandse theaterdans. Stichting Dansproduktie was één van de eerste Nederlandse dansgroepen die zich uitsluitend op het creëren van moderne dans (i.h.b. Cunningham danstechniek ) toelegde. Van de dansers werd naast een hoog danstechnisch niveau ook een sterke theatrale persoonlijkheid gevraagd. Het beleid was bovendien nadrukkelijk gericht op de samenwerking met kunstenaars uit diverse disciplines: zangers, musici, gastdocenten en gastchoreografen, repetitoren, grafici en filmers. In 15 jaar heeft het gezelschap 70 producties gemaakt en uitgebracht en maakte het vele nationale en internationale tournees door Europa, de Verenigde Staten, Canada en Israël.
Muziek
Mede door het muzikaal leiderschap van Henk van der Meulen is er veel muziek speciaal voor Dansproduktie gecomponeerd. Stichting Dansproduktie heeft met name aan (Nederlandse) componisten de mogelijkheid geboden om oorspronkelijk werk voor dans te schrijven. Muzikale opdrachten zijn onder andere verleend aan Harry de Wit, Louis Andriessen, Paul Termos, Guus Janssen, Jan Willem van Mook, Loek Dikker en Henk van der Meulen.
Danstechniek ontwikkelen
Voorafgaand aan elke repetitie en voorstelling trainden de dansers van het collectief, iets wat tegenwoordig als vanzelfsprekend wordt gezien. In de jaren 70 van de vorige eeuw was dit echter voor moderne dansers helemaal niet zo vanzelfsprekend. Alleen academische dansers verbonden aan een groot gezelschap trainden dagelijks. Nadat er aan het begin van de jaren zestig een punt van consolidatie was bereikt bij de grote gesubsidieerde dansgezelschappen zoals het Scapino Ballet, het Nederlands Dans Theater en Het Nationale Ballet, verschoof de aandacht naar de ontwikkelingen in de moderne- en postmoderne dans. De inspiratie voor deze vakmatige toewijding in de vorm van dagelijkse training, is te vinden in de jaarlijkse bezoeken van Pauline Daniels en Bianca van Dillen aan New York, hét danscentrum van de wereld. Daniels en Van Dillen volgden afzonderlijk moderne danstrainingen bij verschillende studio’s van freelance choreografen in de dans metropool, zoals bij die van Merce Cunningham, Jennifer Muller en Viola Farber. De noodzaak aan professionele danstraining nam toe en Stichting Dansproduktie faciliteerde dagelijkse moderne danstechnieklessen. De lessen werden openbaar maar niet gratis en genoten een goede reputatie onder freelance dansers, dansstudenten en bezoekende buitenlandse dansers. Ook internationaal werden ze erkend als vernieuwend met een hoog danstechnisch niveau. Vele internationale gastdocenten introduceerden bij Dansproduktie nieuwe moderne danstechnieken, zoals Viola Farber (VS) Mathew Hawkins (GB).
Locatie en relatie met publiek
De voorstellingen van Stichting Dansproduktie vonden plaats in vlakke vloer theaters, met amfitheater opstelling zoals het Grand Theatre in Groningen, de [[Toneelschuur, Haarlem|Toneelschuur in Haarlem, het Lak Theater in Leiden en de Lantaren in Rotterdam. In Amsterdam werd er meestal in series van twee weken gespeeld in alle zalen van het Shaffy-theater (Felix Merites), Mickery theater, of Theater Frascati. Al deze locaties maakten contact met het publiek, zowel voor, tijdens en na de voorstelling goed mogelijk. Die interactie met publiek en collega-kunstenaars is kenmerkend voor de tijd en een reactie op de grote instituten die het publiek veel meer op afstand hielden.
Voorstellingen
Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die onder deze naam als producent, al of niet in samenwerking met andere producenten, in première zijn gebracht, voor zover geregistreerd in de productiedatabase
- Het alfabetisch overzicht van deze voorstellingen
Producties
Stichting Dansproductie heeft vele bijzondere producties voortgebracht. Een paar worden in onderstaande genoemd.
- Profiel (1983/84): een programma met een aantal solovoorstellingen door en voor Pauline Daniels met medewerking van choreografen Hans van Manen en Helga Langen, componist en muzikant Harry de Wit en regisseur/acteur Tom Jansen.
- Mariënbad (1985): een literaire choreografie i.s.m. de acteurs van Het Onafhankelijk Toneel met o.a. dansers/choreografen Ton Lutgerink en Amy Gale, acteurs Dirk Groeneveld en Daniël Nieman en de dansers van Dansproduktie met o.a. Arnold Goores, Beppie Blankert, Matthijs Wils en Bianca van Dillen.
- Dubbelspoor (1986): een dansvoorstelling in een decor van spiegels, licht en filmbeelden met een magisch optisch effect. Componist Louis Andriessen maakte voor choreograaf Beppie Blankert, die Dubbelspoor samen met Caroline Dokter danste, klavecimbel muziek.
- Hexa (1984): gechoreografeerd door Bianca van Dillen op door Henk van der Meulen gecomponeerde muziek, die een partituur omvatte voor een orkest en elke voorstelling live gespeeld en gezongen werd. Drie dansparen werden omsloten door een met air brush techniek gespoten decordoek van Tommy van der Haspel.
Het archief van Stichting Dansproduktie, waarin zich het werk van vele dansers, choreografen, fotografen, componisten, ontwerpers en andere kunstenaars bevindt, wordt onder meer beheerd door de Stichting Stamina. Veel van dit werk is gedigitaliseerd, wat mede mogelijk gemaakt werd door Stichting Dioraphte. Dankzij een substantiële bijdrage is het archief veilig gesteld voor de toekomst en toegankelijker voor de oorspronkelijke auteurs, studenten, professionals en andere geïnteresseerden.
- Tekst: Stichting Stamina en delen van oorspronkelijke tekst van Monique Kienhuis.
Bronnen
- Monique Kienhuis, Inventaris van het archief van Stichting Dansproduktie 1977 - 1994, Inventarisreeks Archieven nr. 66, Theater Instituut Nederland 1996
- Productiedatabase