Rainer Werner Fassbinder
| Naam | Rainer Werner Fassbinder |
|---|---|
| Geboortedatum | 31 mei 1945 |
| Geboorteplaats | Bad Wörishofen, Beieren |
| Overlijdensdatum | 10 juni 1982 |
| Overlijdensplaats | München |
| Beroep | Regisseur |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF | |
| RKD | |
| Wikidata |
Biografie
Fassbinder werd enkele weken na het einde van de Tweede Wereldoorlog geboren in Bad Worishofen, een klein dorpje in de buurt van München. Zijn vader was arts en zijn moeder was een mislukte actrice die zich bezig hield met het huishouden.
Na de echtscheiding van zijn ouders groeide hij als enig kind bij zijn moeder op. Hij was al jong geïnteresseerd in film maar werd afgewezen bij de filmacademie. Hierop besloot Fassbinder bij het toneel te gaan werken. In 1962 liep hij van huis weg om zich in München te vestigen. Na een korte tijd bij talloze verschillende theatergroepen te hebben gewerkt, kwam hij bij het Aktion-theater. Dit was een theatergroep die iedere avond een nieuw toneelstuk maakte dat ze altijd baseerden op een nieuwsbericht eerder die dag. De theatergroep stond bekend als zeer links en maatschappijkritisch.
Als lid van het Aktion theater raakte Fassbinder al snel bevriend met acteurs als Hanna Schygulla, Irm Hermann, Godfried Jonn en Armin Meyer. Deze mensen zouden later in al zijn films terugkeren.
Vanaf 1968 begon Fassbinder te experimenteren met film en hij maakte een aantal korte films met de acteurs van het Aktion theater in de hoofdrollen. De samenwerking beviel zo goed dat Fassbinder in 1969 de speelfilm Liebe ist Kalter als dem Tod kon maken. Deze film was geen groot succes maar zorgde er wel voor dat Fassbinder in contact kwam met een aantal filmproducenten. In 1970 brak hij groots door met zijn derde speelfilm, het alom bejubelde Katzelmacher. Deze film won een prijs op een festival, maar Fassbinder weigerde de prijs in ontvangst te nemen omdat de festivaldirecteur tijdens de Tweede Wereldoorlog propagandafilms had gemaakt en dus een Nazi was. De weigering leverde Fassbinder veel publiciteit op.
Kort hierna richtte Fassbinder zijn eigen filmmaatschappij op, waarna hij niet alleen in snel tempo zijn eigen films en toneelstukken ging maken, maar ook de films van anderen mogelijk maakte.
Fassbinder had altijd al gedroomd van een carrière in Hollywood, maar door zijn moeilijke persoonlijkheid, zijn extreme manier van werken en zijn artistieke eigenzinnigheid was het onmogelijk om dit te realiseren. Toch kwam Fassbinder er in 1978 dichtbij, toen een Amerikaanse productiemaatschappij bereid was om geld te steken in een Engelstalige productie. Despair, opgenomen in Duitsland met een volledig Engelstalige cast, was met een budget van 6 miljoen dollar even duur als alle andere films die Fassbinder tot dan toe had gemaakt. Een groot deel van dit budget ging naar het honorarium van Dirk Bogarde, Fassbinders favoriete acteur en een grote ster op dat moment. Despair was geen succes en meteen hierna liet Fassbinder zijn internationale ambities varen.
In 1979 maakte Fassbinder Die Ehe der Maria Braun. Deze film werd door filmdistributeur Warner Brothers gekocht en internationaal uitgebracht. De film was een megasucces en kreeg een Oscar-nominatie voor beste buitenlandse film. Fassbinder voelde zich met deze film voor het eerst door het publiek echt geaccepteerd. Volgens hem was een publieksacceptatie voor een regisseur het hoogst haalbare.
Na het succes van Die Ehe der Maria Braun begon Fassbinder meteen te werken aan zijn magnum opus, de televisieserie Berlin Alexanderplatz naar de roman Berlin Alexanderplatz van Alfred Döblin. Deze televisieserie van 14 afleveringen van ieder een 80 minuten was Fassbinders meest ambitieuze project ooit. Maandenlang was hij aan het schrijven, filmen en monteren terwijl de crewleden om hem heen uitgeput raakten. Fassbinder was zo gedreven om zijn serie op tijd af te krijgen, dat hij besloot cocaïne en peppillen te gebruiken om langer door te kunnen werken.
Berlin Alexanderplatz werd in het voorjaar van 1980 op televisie uitgezonden en groeide uit tot een mijlpaal in de Duitse televisiegeschiedenis. Fassbinder heeft waarschijnlijk nooit iets gemerkt van de jubelende kritieken en hoge kijkcijfers, want hij was toen al lang weer bezig aan twee speelfilms die tegelijk in dezelfde studio en met dezelfde acteurs werden opgenomen. De eerste film was Lol], een remake van Der blaue Engel (1930) van Josef von Sternberg, en de tweede film was Lili Marleen, een drama over een zangeres tijdens de Tweede Wereldoorlog. Beide films kwamen in 1981 in de bioscoop. Meteen hierna vertrok Fassbinder om Der Sehnsucht der Veronika Voss te maken. Dit in zwart/wit gefilmde melodrama vertelde het waar gebeurde verhaal van een gevallen actrice die zelfmoord pleegde. Fassbinder maakte van Veronika Voss een tragedie over de ondergang en de wedergeboorte van de Duitse film. Kort na deze film begon Fassbinder te werken aan Querelle, een statische, surrealistische film over homoseksualiteit. Fassbinder was bezig met de montage van Querelle toen hij naar Berlijn vertrok, om daar de[Zilveren Beer in ontvangst te nemen voor Veronika Voss. Na de ontvangst van de prijs ging hij naar zijn hotelkamer om daar te beginnen aan het scenario voor een nieuwe film. De volgende dag werd Fassbinder dood gevonden achter zijn typemachine met zijn neus op het scenario. Hij was gestorven aan een overdosis: een combinatie van cocaïne, peppillen en alcohol werd hem fataal.
Theater CV
Rainer Werner Fassbinder heeft bijgedragen aan 34 productie(s).
Rainer Werner Fassbinder heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Persoon - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Rainer Werner Fassbinder heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Werk
Fassbinder werd het meest bekend met zijn films waarin hij een kritisch beeld schetste van het moderne Duitsland. Deze films zijn vaak op ongebruikelijke wijze gefilmd en hebben controversiële verhaallijnen waarmee ze gedurfde en baanbrekende eigentijdse thema's en onderwerpen aansnijden. Hoewel hij nooit echt een groot commercieel succes heeft weten te bereiken werden zijn films aanbeden door critici en cultfans. Vandaag de dag zijn zijn films vooral als tijdsdocument zeer interessant.
Fassbinder is niet alleen vanwege de kwaliteit van zijn films bekend, hij staat namelijk bekend als meest productieve filmmaker aller tijden. In zijn carrière die slechts 14 jaar duurde, maakte hij maar liefst 42 speelfilms, een televiserie van 38 delen, en 4 korte films, schreef hij 26 toneelstukken, en verleende hij zijn medewerking aan talloze films en toneelstukken van anderen. Van de meeste van zijn films deed Fassbinder zelf de regie, het scenario, de productie, de montage, het decor- en kostuumontwerp, en hij speelde er ook vaak zelf in mee.
In schril contrast met zijn ongeëvenaarde en zeer disciplinaire werkmethodes stond zijn enorm chaotische privéleven. Fassbinder was openlijk biseksueel en haalde met zijn extreme liefdesleven regelmatige de voorpagina's van roddelbladen. Hij was verslaafd aan cocaïne, drank en softdrugs en hij maakte ruzie met vrijwel iedereen in de film- en toneelwereld. Hij deed regelmatig ongenuanceerde en zeer gewaagde uitspraken over politieke en maatschappelijke onderwerpen. Ook zijn vroegtijdige dood is omstreden: niemand weet of hij door zelfmoord, een ongeluk, of moord om het leven kwam. Feit is wel dat hij op 37-jarige leeftijd overleed na een overdosis cocaïne, drank en slaappillen.
De soorten films van Fassbinder
Fassbinder was ervan overtuigd dat hij zoveel mogelijk films moest maken om de kijker van zijn mening te overtuigen. Hij motiveerde dit aldus: Als de kijker een film te zien krijgt waarin een bepaald standpunt verkondigd wordt heeft dat nog niet zoveel invloed op hem, ziet hij 10 films waarin dat standpunt voorkomt dan verandert hij langzamerhand van mening. Ik zie mijn oeuvre als een huis: een aantal films zijn de deuren, een aantal de ramen, weer andere zijn de muren.
Zodoende maakte Fassbinder veel films. Fassbinder wist zijn enorme productiviteit te bereiken door zijn budgetten zo laag mogelijk te houden, zoveel mogelijk zelf te doen en door steeds met dezelfde acteurs te werken. Ook leken zijn films qua stijl en thematiek veel op elkaar waardoor geldschieters makkelijker investeerden omdat ze er van tevoren vertrouwen in hadden dat een film die veel leek op de vorige, opnieuw een succes zou zijn.
De films van Fassbinder zijn ruwweg in vier groepen te verdelen:
- De melodrama's
Vooral in de jaren '70 maakte Fassbinder een hele reeks sociale en psychologische drama's waarin de inhoud realistisch was terwijl de vormgeving vaak kitscherig en sentimenteel was. Deze drama's gingen over onderwerpen die toen actueel waren.
- De historische drama's
Fassbinder's epische films hebben altijd een vrouwelijk personage in de hoofdrol. De films behandelen elk een bepaalde episode uit de Duitse geschiedenis en vertellen over de invloed die een politieke of maatschappelijke verandering kan hebben op het privéleven van een persoon.
- De satires
Dit zijn veelal maatschappijkritische drama's met vaak veel zwarte of satirische humor erin. De films zijn over het algemeen opgenomen op een toneel-esque manier: ze spelen zich vaak binnenshuis af en vaak maar op één locatie. In deze films wordt veel gebruikgemaakt van lange totaalshots.
- De genreoefeningen
In het begin van zijn loopbaan oefende Fassbinder vooral met goedkoop gemaakte experimentele films waarmee hij een bepaald genre parodieerde of juist gebruikte. Deze zogeheten pastiches speelden altijd met de conventies van het genre waarop ze geïnspireerd waren. Op deze manier maakte Fassbinder met Liebe is Kalter als dem Tod (1968) een hommage aan het film noir genre en met Whitey (1971) een parodie op het spaghettiwestern genre.
Enkele films
- Zie Wikipedia
Zijn bekendste toneelstuk is Der Müll, die Stadt und der Tod. Toen dit in 1987 in Nederland zou worden opgevoerd als Het vuil, de stad en de dood, werd hiertegen hevig geprotesteerd door onder anderen Freek de Jonge en Jules Croiset.