Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


De burger edelman - Molière

(Aantal:0)
Unknown.png

TitelDe burger edelman
AuteurMolière
ComponistJean-Baptiste Lully
DisciplineBallet, Toneel
Wereldpremière op14 oktober 1670
Wereldpremière teChâteau de Chambord
Bekijk alleop deze pagina!

Synopsis

M. Jourdain, een welgestelde burger, wil zich de levenswijze van de adel eigen maken. Hij besluit een nieuw pak te bestellen, dat beter past bij zijn nieuwe positie en leert gretig alles wat hij kan over wapens, dans, muziek en filosofie, alles wat hij als kersvers edelman niet kan missen. Hij maakt Dorimène het hof, een dame die door haar minnaar, een autoritair graaf, bij hem is ingekwartierd. Deze laatste is vast van plan misbruik te maken van de argeloosheid van M. Jourdain en Dorimène.

Jourdains vrouw en zijn dienstmeisje Nicole drijven eerst de spot met hem, maar worden gaandeweg bezorgd omdat hij zo afgunstig wordt. Ze proberen hem terug met de voetjes op de grond te krijgen door hem te herinneren aan het aanstaande huwelijk van zijn dochter Lucile met Cléonte. Maar Cléonte is niet van adel en Jourdain weigert zijn toestemming te geven voor het huwelijk.

Jourdain droomt ervan tot de adelstand te behoren en Cléonte beslist om het spel mee te spelen. Met de hulp van zijn knecht Covielle geeft Cléonte zich uit voor de zoon van Le Grand Turc. Na een belachelijke Turkse ceremonie, opgezet door Covielle en zijn kornuiten, waarin Jourdain tot "Mamamouchi" uitgeroepen wordt en aldus in de waan verkeert dat hij tot de hoogste regionen van de adelstand is opgeklommen, krijgt hij Jourdains toestemming.

Achtergrond

De burger edelman (oorspronkelijk geschreven in het Frans als Le bourgeois gentilhomme; ook bekend in Nederland als De nieuwbakken edelman of De Parvenu) is oorspronkelijk een balletkomedie bestaande vijf akten (met respectievelijk twee, vijf, zestien, vijf en zes scènes) van Molière met muziek van Jean-Baptiste Lully.
In latere producties werd het ballet element onderschikt gemaakt aan dat van de komedie en voorstellingen werden daardoor eerder gekenmerkt als toneel. Soms is er gebruik gemaakt van andere muziek, of is het werk specifiek als toneelstuk opgevoerd.

Wereldpremière: 14 oktober 1670, Château de Chambord.

Zie verder Wikipedia.

Overzichten

Overzicht van uitvoeringen van dit werk en/of producties die op dit werk zijn gebaseerd, en die in Nederland te zien zijn geweest:

Titel Producent Premièreseizoen Regisseur Premièrelocatie
Burger-edelman (Le bourgeois-gentilhomme) De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) 1896/1897 Paleis voor Volksvlijt, Amsterdam
De burger-edelman NV Het Rotterdamsch Tooneel (1916-1923) 1917/1918 Louis Chrispijn sr. Groote Schouwburg, Rotterdam
De burger - edelman Het Schouwtooneel 1922/1923 Adriaan van der Horst Openluchttheater, Arnhem
De nieuwbakken edelman Het Vlaamsche Volkstooneel 1927/1928 Johan de Meester jr. Groote Schouwburg, Rotterdam
De Burger Edelman Gemeentelijk Theaterbedrijf Amsterdam - Afdeeling Tooneel 1940/1941 Cor van der Lugt Melsert (1882-1969) Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Le bourgeois gentilhomme, Comédie Ballet gevolgd door Ballet des Nations Gemeentelijk Theaterbedrijf Amsterdam 1941/1942 Cor van der Lugt Melsert (1882-1969) Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
De parvenu Stichting Rotterdams Toneel 1956/1957 Ton Lutz Rotterdamsche Schouwburg (1947-1984), Rotterdam
De parvenu of de burger-edelman Toneelgroep Theater 1977/1978 Ion Omesco Stadstheater, Arnhem
Le bourgeois gentilhomme Utrechtse Theater Initiatieven 1983/1984 Aram Adriaanse Op locatie
Bourgeois gentilhomme Het Nationale Toneel 1988/1989 Leonard Frank Koninklijke Schouwburg, 's-Gravenhage
Le bourgeois gentilhomme Thebe 1992/1993 Benjamin Gijzel Op locatie
The Would-be Gentleman AZART 2002/2003 Victor Barrientos Ormazábal Op locatie
De parvenu of De burgerman die hoogerop wou AZART 2003/2004 Victor Barrientos Ormazábal Op locatie
Le bourgeois gentilhomme Holland Festival Oude Muziek Utrecht 2004/2005 Benjamin Lazar Stadsschouwburg, Utrecht