Frank Wedekind
Frank Wedekind.
| Naam | Frank Wedekind |
|---|---|
| Volledige naam | Benjamin Franklin Wedekind |
| Geboortedatum | 1864 |
| Overlijdensdatum | 9 april 1918 |
| Overlijdensplaats | München |
| Beroep | Schrijver |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF | |
| Wikidata |
Biografie
Fran Wedekind (1964-1918) was een Duits toneelschrijver en acteur.
Frank Wedekind verbleef vanaf 1872 in Lenzburg in Zwitserland. Zijn vader, de gynaecoloog Friedrich Wilhelm Wedekind, had besloten met zijn gezin te emigreren uit onvrede met de stichting van het nieuwe verenigde Duitsland. Het gezin woonde op kasteel Lenzberg. Wedekind begon na de problematische middelbare school (die hij uiteindelijk afbrak, waarna hij privéonderwijs kreeg) aan een rechtenstudie, maar brak ook deze af. Zijn vader verbrak daarop het contact met Wedekind, die voortaan ook geen financiële bijdragen van zijn ouders meer zou ontvangen.
Wedekind werkte vervolgens als journalist (onder meer bij de Neue Zürcher Zeitung), als marketingchef bij Maggi en als secretaris. Hij had weinig succes en het kwam tot een toenadering tussen hem en zijn vader. Wedekinds vader stond erop dat hij zijn rechtenstudie zou voortzetten, deze keer in Zürich. Het wilde echter niets worden met zijn studie. In Zürich maakte Wedekind kennis met Gerhart Hauptmann en John Henry Mackay, twee spilfiguren uit de latere Friedrichshagener Kreis. In oktober 1888 stierf Wedekinds vader, wat Wedekind blijkbaar definitief deed afzien van zijn studie. Begin 1889 reisde hij naar Berlijn, waar hij verbleef bij de naturalisten van de Friedrichshagener Kreis. Later dat jaar, 1889, trok hij naar München. De uitbetaling van zijn vaders erfdeel maakte het mogelijk nog iets langer rond te reizen, zodat Wedekind in 1894 enkele maanden in Londen verbleef, waar hij met Georg Brandes in contact kwam. Hij vervolgde zijn reis naar Parijs, waar hij Lou Andrea-Salomé, August en Frieda Strindberg en Albert Langen leerde kennen. Via Berlijn en Zürich belandde Wedekind in 1896 weer terug in München.
In 1896 was Wedekind met Albert Langen en Thomas Theodor Heine een van de oprichters van het satireblad Simplicissimus. Hij werd samen met Heine tot gevangenisstraf veroordeeld wegens majesteitsschennis. Behalve schrijven, trad hij ook op als toneelspeler en werkte mee in het in 1901 opgerichte cabaret Die Elf Scharfrichter. Wedekind was wars van burgerlijke moraal en schijnheiligheid.
Hoewel voorstander van de oorlog, werden met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Wedekinds werken ongewenst verklaard. Het grootste deel van de theaters in Duitsland weigerde onder druk van de publieke opinie voortaan zijn maatschappijkritische werken uit te voeren. Tegelijkertijd werd Wedekind door Walther Rathenau verzocht lid te worden van de "Deutsche Gesellschaft 1914", die de Duitse oorlogspolitiek ondersteunde.
Frank Wedekind trouwde in 1906 met de actrice Tilly Newes. Met haar had hij twee dochters: Pamela en Kadidja.
Theater CV
Frank Wedekind heeft bijgedragen aan 38 productie(s).
Frank Wedekind heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Frank Wedekind heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Lente | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Het Hofstad Tooneel | 1918/1919 | 15 maart 1919 | Cor van der Lugt Melsert (1882-1969) |
| Loulou | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Het Hofstad Tooneel | 1918/1919 | 27 maart 1919 | |
| Liefdesdrank | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Het Hofstad Tooneel | 9 oktober 1920 | ||
| Muziek | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Het Hofstad Tooneel | 1922/1923 | 11 november 1922 | |
| Muziek | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Comoedia | 1922/1923 | 24 november 1922 | David J. Lobo |
| Franziska | Auteur (schrijver libretto, scenario) | 1926/1927 | 17 mei 1927 | Traugott Müller | |
| Fräulein Julie | Auteur (schrijver libretto, scenario) | 1926/1927 | 19 mei 1927 | ||
| Lente | Auteur (schrijver libretto, scenario) | N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel | 2 oktober 1936 | ||
| Koning Nicolo of Zo is het leven | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nel Oosthout | 1948/1949 | 11 februari 1949 | |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Haagsche Comedie | 1966/1967 | 26 november 1966 | Peter Zadek |
| De heldentenor | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting FACT | 1975/1976 | 6 november 1975 | Paul Vermeulen Windsant |
| Lulu - De aardgeest en de doos van Pandora | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Zuidelijk Toneel Globe | 1975/1976 | 12 maart 1976 | Adrian Brine |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Zuidelijk Toneel Globe | 1976/1977 | 30 oktober 1976 | Ulrich Greiff |
| Lulu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | American Repertory Theater (Boston) | 1981/1982 | 13 augustus 1982 | Lee Breuer |
| Lente ontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterwerkplaats Consigne 8 | 1982/1983 | 11 juni 1983 | Anton van Geffen |
| Lulu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Handke-Weiss Gezelschap | 1984/1985 | 15 juni 1985 | Johnny Kuiper |
| Lenteontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Zaak | 1985/1986 | 4 oktober 1985 | Ger Thijs, Ad van Kempen |
| Lulu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Salon | 1985/1986 | 1 april 1986 | Annemarie Prins |
| Lente ontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterschool | 1985/1986 | 17 juni 1986 | Annemarie Prins, Anne Buurma |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Amsterdam | 1988/1989 | 1 februari 1989 | Alize Zandwijk |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Tijd vzw | 1989/1990 | 22 september 1989 | Lucas Vandervost |
| Lulu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Amsterdam | 1989/1990 | 24 oktober 1989 | Ivo van Hove |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Amai | 1993/1994 | 21 januari 1994 | Jochem Royaards |
| De markies van Keith | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater van het Oosten | 1994/1995 | 7 oktober 1994 | Leonard Frank |
| Lulu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Karina Holla | 1995/1996 | 11 november 1995 | Karina Holla |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Amsterdam | 1996/1997 | 28 september 1996 | Gijs de Lange |
| Lulu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het Nationale Toneel | 1997/1998 | 31 oktober 1997 | Johan Doesburg |
| Franciska | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelhuis | 1998/1999 | 15 december 1998 | Luk Perceval |
| Lulu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterschool | 2000/2001 | 16 oktober 2000 | Marcus Azzini |
| Muziek | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelacademie Maastricht | 2003/2004 | 29 juni 2004 | René Lobo |
| De heldentenor | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelacademie Maastricht | 2003/2004 | 29 juni 2004 | René Lobo |
| De ondraaglijke lichtheid van de liefde | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theatergroep Het Vervolg | 2006/2007 | 18 mei 2007 | Timothy de Gilde |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Bonheur Theaterbedrijf Rotterdam | 2008/2009 | 12 september 2008 | Ruurt de Maesschalck |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Oostpool | 2010/2011 | 7 mei 2011 | Timothy de Gilde |
| Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Toneelschuur Producties | 2012/2013 | 25 april 2013 | Olivier Diepenhorst | |
| Lulu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Oostpool | 2015/2016 | 12 maart 2016 | Marcus Azzini |
| Voorjaarsontwaken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Bam! | 2017/2018 | 19 juni 2018 | Jochem van Rijsingen |
| Mephisto park | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Frascati Producties | 2020/2021 | 15 augustus 2020 | Davy Pieters |
Werk
- Frühlings Erwachen, Drama (1891)
- Der Erdgeist, Drama (1895)
- Marquis von Keith, Drama (1901)
- König Nicolo, Drama (1902)
- Die Büchse der Pandora, Drama (1904)
De drama's Der Erdgeist en Die Büchse der Pandora dienden als voorbeeld voor de opera Lulu van Alban Berg. Het karakter van Lulu inspireerde verschillende draaiboekauteurs, onder meer tot de volgende films:
- Lulu on the Bridge (1998)
- Something Wild (1986)
- Innocence (2004) [1]
- The Fine Art of Love (2005)
Bronnen