Theo Mann-Bouwmeester: Biografie
Eenlevenlangtheater Theo Mann-Bouwmeester:
- Homepage Eenlevenlangtheater Theo Mann-Bouwmeester
- Biografie
- Repertoire
- Audio
- Video
- Volgens Theo Mann-Bouwmeester
- Volgens anderen
- Colofon
Biografie
Theo Mann-Bouwmeester maakt deel uit van één van de belangrijkste en meest vertakte toneeldynastieën van Nederland. Samen met haar broer Louis behoort zij tot de bekendste personen van deze getalenteerde familie.
Enkele sprekende voorbeelden van aan het toneel verbonden familieleden zijn: Frits Rosenveldt, die haar grootvader was, Louis Bouwmeester: haar broer, Louis Bouwmeester jr.: haar neef, Wiesje Bouwmeester: haar nichtje, Louis Moor: haar halfbroer, Henri de Vries: haar neef, Frits Bouwmeester jr.: haar neef,Theo Frenkel sr.: haar zoon, Theo Frenkel jr.: haar kleinzoon en Lily Bouwmeester: haar achternicht. Er zijn veel meer namen te noemen, maar niet iedereen heeft de tand des tijds overleefd. Theo Mann-Bouwmeester wél.
Van volkskind ontwikkelde zij zich tot de grand dame van het Nederlandse toneel. Als kind werd ze meegetrokken in het zwervend bestaan van haar ouders die rondreizende toneelspelers waren. Ze trouwde toen ze zeventien was en op haar 23ste was ze weduwe, moeder van vier zoons en fulltime toneelspeelster. Het jongste en het oudste zoontje overleden toen ze nog klein waren. Een tweede huwelijk in 1891 met een 25-jarige gewezen huzarenluitenant had een voorspoedige start, maar liep een paar jaar later uit op een echtscheiding. Haar derde huwelijk, gesloten in 1899, was bijzonder gelukkig maar kende een treurig en snel einde door het ziekbed en sterven van haar man in 1904. In 1900 was haar zoon Louis op 31-jarige leeftijd overleden.
Ondanks alle tegenslag in haar privé-leven heeft Theo Mann-Bouwmeester nooit opgegeven. Het toneel was alles voor haar en ze is haar leven lang blij geweest met haar beslissing om tijdens haar eerste huwelijk en de komst van vier kleine kinderen te blijven werken, hetgeen in die tijd hoogst uitzonderlijk was. Zoals haar spel zich in de loop der jaren verbeterde en verfijnde, zo paste zij ook regelmatig haar naam aan. Als zesjarig kind stond zij voor het eerst op de planken, haar allerlaatste rol speelde ze in 1926 op 76-jarige leeftijd. Hieronder kunt u meer lezen over het persoonlijk leven en de carrière van de vrouw naar wie Nederlands oudste toneelprijs is vernoemd: Theo Mann-Bouwmeester.
De ouders
Op 19 april 1850 werd in Zutphen Theodora Antonia Louisa Cornelia Bouwmeester geboren, door haar familie Doortje genoemd. Ze was de dochter van toneelspeler Louis Frederik Johannes Rosenveldt en Louisa Francina Maria Bouwmeester, eveneens toneelspeelster. Vader Louis was zo'n twintig jaar ouder dan moeder Louisa. Theodora was de jongste van vier kinderen: Louis was haar oudste broer (1842-1925), dan volgden zus Louise (1846-1922) en broer Frits (1848-1906). Haar ouders waren niet getrouwd en alle kinderen kregen de achternaam van hun moeder.
Lees meer: Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - De ouders
Doortje Bouwmeester
Doortje Bouwmeester werd in Zutphen geboren tijdens een tournee van haar ouders. Haar moeder kon het zich niet veroorloven het toneelspel te staken om voor haar jongste dochter te zorgen. Omdat zij al een zwakke gezondheid had, zou de zorg van een baby in combinatie met het toneelwerk een te zware belasting zijn. Daarom werd besloten Doortje met een voedster bij haar grootouders van moeders kant in Rotterdam onder te brengen. Daar woonden ook nog enkele zusters van haar moeder. Het kind zag haar moeder zelden.
Lees meer: Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - Doortje Bouwmeester
Dora of Theodora Bouwmeester
Dora Bouwmeester tekende haar eerste echte contract als toneelspeelster in september 1866 bij het gezelschap van haar broer 'Louis Bouwmeester & Co.'. Het repertoire van het gezelschap bestond uit zowel vrolijke kluchten en blijspelen als drama's. Eerst bespeelde het gezelschap de Amsterdamse zaal Diligentia, maar omdat dat niet genoeg opleverde, werd er als snel weer besloten om rond te gaan reizen. "Alles ging per diligence van Van Gend & Loos. Ons speelrepertoire bestond in: 'Lekain in duplo', 'De Scheepsjongen' en 'De Bedelaarster'. Dat drietal speelden we zoowat den heelen winter door en we maakten toen beste zaken."
Lees meer: Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - Dora of Theodora Bouwmeester
Dora Frenkel
Op 31 juli 1867 trouwde de zeventienjarige toneelspeelster Dora Bouwmeester met de negen jaar oudere orkestmeester Maurits Frenkel. Zijn ouders verlieten Amsterdam om bij het verse bruidspaar in de buurt te komen wonen en Frenkel zelf werd dirigent in Rotterdam en gaf muziekcursussen. Dora bleef aan het toneel "en dat was voor mij een der hoofdzaken". Het runnen van een eigen gezin was wel even wennen voor Dora, voor wie altijd gezorgd werd. "Onze kleine huishouding, mijn kleine rollen, repeteeren, spelen, voor costumes zorgen (want het waren in dien tijd meestal costuumstukken die we te spelen kregen en wij actrices moesten altijd zelf voor die kleeren zorgen!), dit alles maakte mij het leven niet zoo heel gemakkelijk."
Lees meer: Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - Dora Frenkel
Theo Frenkel
Wanneer Theodora Frenkel in 1873 een contract aangaat bij het Amsterdamse gezelschap Boas, Judels en Bouwmeester is ze 23 jaar oud, weduwe, moeder van twee jonge zoontjes, is haar oudste zoon reeds overleden en is ze zwanger van nummer vier, die enkele maanden na zijn geboorte later dat jaar eveneens zal sterven.
Maar ondanks alle tegenslag liet ze de moed niet zakken. Het nieuwe contract ziet ze als de start van een échte, professionele toneelcarrière.
Lees meer: Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - Theo Frenkel
Theo Mann-Bouwmeester
Op 1 juni 1899 trad Theo Mann-Bouwmeester, inmiddels 49 jaar oud, voor de derde maal in het huwelijk. De bruidegom was de componist en dirigent Godfried Hendrik Mann. Net als Theo was hij gescheiden, en net als zij leidde hij, buiten de voorstellingen om, een rustig en vrij eenzaam leven. Ze leerden elkaar kennen toen De Koninklijke Vereeniging het Nederlandsch Tooneel Oedipus op het repertoire nam. Het stuk zou worden uitgevoerd onder begeleiding van een groot orkest, gedirigeerd door Godfried Mann. "Door de vele repetities, uitvoeringen en reizen was hij voortdurend in onze omgeving en spoedig werd mij duidelijk, dat hij in 't bijzonder mijn gezelschap zocht."
Lees meer: Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - Theo Mann-Bouwmeester
Het laatste tijdperk
Na het overlijden van haar laatste echtgenoot, Godfried Mann, stort Theo zich als altijd op haar werk. Behalve haar werk bij de Koninklijke Vereeniging Het Neederlandsch Tooneel, geeft ze ook lessen aan particulieren en heeft ze de zorg voor haar twee kleinzoons Theo Jr. en Phil Frenkel. Bij de Koninklijke Vereeniging stelt ze zich soepel en flexibel op. Steeds vaker gaan de grote sterrenrollen aan haar voorbij, en hoewel haar dat aan haar hart gaat, is Theo ook nuchter en realistisch, ze heeft intussen een leeftijd bereikt waarop bepaalde rollen beter door een nieuwe, jonge lichting vertolkt kunnen worden.
Lees meer: Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - Het laatste tijdperk
Persoonlijk archief
Hier vindt u enkele documenten en foto's uit het persoonlijk archief van Theo Mann-Bouwmeester. De brieven onderaan deze lijst betreffen de perikelen rond de weigering van De Koninklijke Vereeniging Het Neederlandsch Tooneel om de steractrice, die 35 jaar onafgebroken aan het gezelschap was verbonden, op 70-jarige leeftijd een pensioen te doen toekomen.
Lees meer: Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - Persoonlijk archief