Jan Arends
| Naam | Jan Arends |
|---|---|
| Volledige naam | Jan (Johannes Cornelis) Arends |
| Geboortedatum | 13 februari 1925 |
| Geboorteplaats | 's-Gravenhage |
| Overlijdensdatum | 21 januari 1974 |
| Overlijdensplaats | Amsterdam |
| Beroep | Schrijver, Dichter |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Jan Arends (1925 – 1974) was een Nederlands schrijver, dichter, en literair vertaler. Arends werd in 1972 op slag beroemd door de verhalenbundel Keefman, een onbarmhartige beschrijving van het leven van een man die voortdurend botst met de buitenwereld en behandelende psychiaters. In zekere zin was dit een beschrijving van zijn eigen leven; zeker zeven jaren bracht hij door in klinieken om zich er te laten behandelen voor zijn alcoholverslaving en voor zijn onrustige geest.
Die onrustige geest openbaarde zich vaak in querulanten-gedrag. Arends voelde zich door collega-schrijvers niet serieus genomen en liet dat op hoge toon merken. Ooit liet hij zich ontvallen dat hij eigenlijk recht had op de Nobelprijs. Zijn opstelling maakte hem tot een markante (zie: eufemisme) figuur in de literaire wereld. Dit imago werd nog eens versterkt door de openhartige wijze waarop hij verslag deed van zijn belevenissen als huisknecht voor welgestelde dames (door Arends als 'wijven' aangeduid). Hij putte er seksuele voldoening uit om door deze 'wijven' te worden gecommandeerd. Wanneer zijn werkgeefster na verloop van tijd medelijden voor Arends ging opvatten, nam hij ontslag.
Arends debuteerde in 1955 in het blad [Maatstaf met het verhaal Lente/Herfst, tien jaar later gevolgd door Gedichten, welke bundel werd samengesteld voor Remco Campert. In 1974 verscheen zijn verhalenbundel Ik had een strohoed en een wandelstok.
Op de dag dat zijn nieuwe bundel Lunchpauzegedichten verscheen, maakte hij een dodelijke sprong uit het aan de binnentuin gelegen raam van zijn Amsterdamse flat op de vijfde etage aan het Roelof Hartplein[1]. Hij schreef al eerder de zin "te pletter vallen is een goede dood".
Voor zijn kleine oeuvre zou hij in 1973 de Multatuliprijs krijgen. Toen Arends het raam uitsprong was het juryrapport nog niet gereed. Aangezien het doel van de prijs was 'het stimuleren van de scheppende kunst' , zag men af van een postume uitreiking.
In 1997 maakte regisseuse Jelle Nesna een docudrama van 50 minuten over het leven en werk van Arends, waarbij hij delen van zijn leven liet vertolken door acteurs. De rol van Arends werd hierin gestalte gegeven door Jeroen Willems. De film werd uitgezonden door de Nederlandse Programma Stichting en VPRO in het kader van Het uur van de wolf.
In 2003 verscheen de biografie Angst voor de winter van Nico Keuning.
Theater CV
Jan Arends heeft bijgedragen aan 22 productie(s).
Jan Arends heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jan Arends heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Keefman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Centrum | 1975/1976 | 31 oktober 1975 | Peter Oosthoek |
| Het is maandag | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Werkgroep Poëzie Hardop | 1977/1978 | 3 oktober 1977 | |
| Helemaal goed komt het nooit | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Werkgroep Poëzie Hardop | 1977/1978 | 30 april 1978 | Ad van Kempen |
| Portretten | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Werkgroep Poëzie Hardop | 1978/1979 | 3 februari 1979 | Marnix Kappers |
| Zwart gras | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater Kikker | 1984/1985 | 25 januari 1985 | Dick van Gendt |
| Goedemorgen, middernacht | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Danstheater Nan Romijn, Romijn | 11 september 1986 | Robert Broekhuis | |
| Goedemorgen, middernacht | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Danstheater Nan Romijn | 1986/1987 | 11 september 1986 | Robert Broekhuis |
| Scarman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Bridge Productions Amsterdam | 1987/1988 | 17 december 1987 | |
| Keefman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Max Sietsema | 1988/1989 | 27 januari 1989 | Annemarie Prins |
| Scarman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Keith Adrian | 1988/1989 | 7 april 1989 | |
| Het liegen in ontbinding | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Kaaitheater | 1992/1993 | 12 februari 1993 | Guy Cassiers |
| Keefman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | THeks | 1992/1993 | 18 maart 1993 | Sandra Broekmans |
| Keefman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theatergroep Zeenzucht | 1996/1997 | 17 april 1997 | Erik Koningsberger |
| Ik had een strohoed en een wandelstok | Auteur (schrijver libretto, scenario) | David Vos | 1997/1998 | 18 september 1997 | Eva Bauknecht |
| Keefman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Ro Theater | 1999/2000 | 16 oktober 1999 | Alize Zandwijk |
| Uur U | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater van de Verloren Tijd | 2003/2004 | 25 april 2004 | Sjon Brands |
| Keefman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Noord Nederlands Toneel | 2009/2010 | 5 november 2009 | |
| Smeer of de weldoener des vaderlands | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Balie Produkties | 2009/2010 | 12 februari 2010 | Carel Alphenaar |
| Pocoloco | Auteur (schrijver libretto, scenario) | 't Barre Land | 2010/2011 | 26 februari 2011 | |
| Stoffige stukken | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nineties Productions | 2021/2022 | 15 april 2022 | Anne Maike Mertens |
| Keefman | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Alles Voor De Kunsten | 2022/2023 | 15 oktober 2022 | |
| Stem van de ruimte | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Wordbites | 2023/2024 | 5 juli 2024 |
Bibliografie
- 1955 - Lente/Herfst (verhaal, maatstafdeeltje; 14), 's-Gravenhage : Bakker
- 1965 - Gedichten (poëzie), Amsterdam : De Bezige Bij
- 1972 - Keefman (verhalen), Amsterdam : De Bezige Bij
- 1974 - Lunchpauzegedichten (poëzie), Amsterdam : De Bezige Bij
- 1974 - Ik had een strohoed en een wandelstok (verhalen), Amsterdam : De Bezige Bij
- 1975 - Nagelaten gedichten (poëzie, postuum), Amsterdam : De Bezige Bij
- 1982 - Twee verhalen van Jan Arends. Stichting "De Roos"
- 1984 - Verzameld werk (verhalen, poëzie, postuum. Bevat ook alle verspreide en ongepubliceerde gedichten.)
Externe link
Bronnen
- ↑ Maria Barnas in het NRC Handelsblad, 10 april 2009