Uit TheaterEncyclopedie
(Doorverwezen vanaf Götterdämmerung)
Ga naar: navigatie, zoeken


Unknown.png

TitelGötterdämmerung
Oorspronkelijke titelSiegfrieds Tod
Overige inspiratiebronnenNoordse en Germaanse sagen, zoals de Edda, Hortsage, Sigurd-lied en het Duits-Middeleeuwse Nibelungenlied.
Libretto (met teksten van)Richard Wagner
ComponistRichard Wagner
DisciplineOpera & operette
Wereldpremière op17 augustus 1876
Wereldpremière teBayreuther Festspielhaus
Bekijk alleop deze pagina!

Synopsis

Aan het begin van de opera, nemen de Nornen (dochters van de Aardgodin-oermoeder Erda) heden verleden en toekomst door.

Siegfried laat Brunhilde achter, beschermt door het vuur rond haar rots en met de ring als liefdespand. Hij komt aan bij het Hof van de Gibichungen. Daar wachten hem koning Gunther, diens zuster Gutrune en hun halfbroeder Hagen, die de zoon van Alberich is. Hagen zet een plan op om Siegfried in de val te lokken.

Wotan, in zijn Walhalla, hoopt dat Siegfried de ring terug gaat geven aan de Rijndochters en dat daarmee de vloek wordt opgeheven en de hemelbrand kan worden voorkomen. Brünnhilde, wachtend op de terugkomst van Siegfried, krijgt bezoek van haar walküre zuster Waltraute maar wijst het verzoek om de ring aan de Rijn terug te geven verontwaardigd af.

Het ziet er lang naar uit dat Hagen zal slagen. Het lukt hem om Siegfried aan Gutrune te koppelen met behulp van een toverdrank, die hem tevens zijn liefde voor Brünhilde geheel doet vergeten; Siegfried en Gunther sluiten bloedbroederschap.
Siegfried – dankzij de Tarnhelm in de gedaante van Gunther – verovert Brünnhilde voor Gunther. Hij neemt haar met geweld de ring af en legt het zwaard Nothung tussen hen beiden in.

Alberich bezweert Hagen de ring te bemachtigen. Iedereen keert terug naar het hof van de hof der Gibichungen voor het vieren van de dubbele bruiloft: Gunther zal met Brünnhilde huwen, en Gutrune met Siegfried. Brünnhilde is verbijsterd over het verraad haar door Siegfried aangedaan en reageert geheel ontdaan als ze de ring aan Siegfrieds vinger ziet. Die nam Gunther haar toch af? Gunther ontkent en vermoedt dan ook verraad in het spel. Siegfried zweert dat hij geen verraad heeft gepleegd maar kan niet overtuigen. Terwijl Siegfried en Gutrune feestvieren, smeden Brünnhilde, Hagen en Gunther het verbond om Siegfried de volgende dag bij de jacht om het leven te brengen.

Op de jacht bij de Rijn weet Hagen Siegfried in een onbewaakt moment te doden. Men keert terug naar het Gibichungenhof, alwaar Gutrune zich grote zorgen maakt. Maar het eindwoord is aan Brünnhilde. Zij beveelt de mannen een brandstapel op te richten, waarop de dode Siegfried gelegd wordt. Zij steekt de brandstapel in brand, doet de ring aan haar vinger en springt zelf ook in het vuur, waardoor de ring van de vloek wordt bevrijd. De Rijn stroomt over, de Rijndochters grijpen de ring en sleuren tevens Hagen, die een laatste poging doet om de ring te bemachtigen, met zich mee. In de verte gaat Walhalla ook in vlammen op.

Achtergrond

Götterdämmerung is de titel van een opera van Richard Wagner die wordt opgevoerd op de vierde en laatste dag van Wagners tetralogie Der Ring des Nibelungen, die bestaat uit een vooravond (Das Rheingold) en drie dagen (respectievelijk Die Walküre, Siegfried en Götterdämmerung).

Wereldpremière: 7 augustus 1876, Bayreuther Festspielhaus, Bayreuth

Zie verder wikipedia in het Nederlands of uitgebreider over de ontstaans-, opvoeringsgeschiedenis en achtergronden op wikipedia in het Engels.

Overzichten

Overzicht voorstellingen die op dit werk zijn gebaseerd:

Titel Producent Premièreseizoen Muzikale leiding Premièrelocatie
Götterdämmerung - Richard Wagner Wagnervereeniging 1896/1897 Henri Viotta Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Götterdämmerung - Richard Wagner Wagnervereeniging 1897/1898 Willem de Haan Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Götterdämmerung - Richard Wagner Wagnervereeniging 1901/1902 Henri Viotta Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Götterdämmerung - Richard Wagner Rotterdamsche Meifeesten 1906/1907 Albert Coates Groote Schouwburg, Rotterdam
Götterdämmerung - Richard Wagner Barmen Opera-Gesellschaft 1907/1908 Felix Lederer Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Götterdämmerung - Richard Wagner Wagnervereeniging 1908/1909 Henri Viotta Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Götterdämmerung - Richard Wagner Wagnervereeniging 1917/1918 Henri Viotta Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Götterdämmerung - Richard Wagner Wagnervereeniging 1936/1937 Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Götterdämmerung - Richard Wagner De Nederlandse Operastichting 1966/1967 Richard Kraus RAI Congrescentrum, Amsterdam
Götterdämmerung - Richard Wagner Staatliches Theater Kassel 1987/1988 Theater Rotterdam Schouwburg, Rotterdam
Götterdämmerung - Richard Wagner Holland Festival 1988/1989 Edo de Waart Het Concertgebouw, Amsterdam
Götterdämmerung - Richard Wagner De Nederlandse Opera 1998/1999 Hartmut Haenchen Het Muziektheater, Amsterdam
Götterdämmerung - Richard Wagner Nationale Reisopera 2012/2013 Ed Spanjaard Wilminktheater, Enschede


Verder informatie

In Engeland komt met de titel van deze opera tegen als Twilight of the Gods en in Frankrijk Le Crépuscule des dieux.

Voor specifieke toelichting op alle personages en objecten uit de Ring des Nibelungen van Wagner zie de website