Louis Couperus
Louis Couperus (1917)
| Naam | Louis Couperus |
|---|---|
| Citaat | 'Zoo ik iéts ben, ben ik een Hagenaar...' |
| Volledige naam | Louis Marie Anne Couperus |
| Geboortedatum | 10 juni 1863 |
| Geboorteplaats | Den Haag |
| Overlijdensdatum | 16 juli 1923 |
| Overlijdensplaats | De Steeg |
| Beroep | Auteur, Schrijver |
| Discipline | Toneel |
| Website | |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| VIAF |
Biografie
Louis Couperus (1863 – 1923) was een Nederlands schrijver. Hij werd geboren te Den Haag als jongste van elf kinderen. Zijn ouders woonden op de Mauritskade 11 (nu 43), naast de Oranjekazerne. Zijn vader was mr. John Ricus Couperus, gepensioneerd raadsheer in het toenmalige Nederlands-Indië, zijn moeder Jonkvrouwe Catharina Geertruida Reynst. Louis Marie Anne Couperus werd genoemd naar drie zusjes van hem die vóór zijn geboorte gestorven waren. In 1872 vertrok hij met zijn ouders naar Batavia, Nederlands-Indië, waar zij woonden op Landgoed Tjicoppo in Buitenzorg. In 1878 keerde hij naar Nederland terug. Zijn ouders gingen wonen aan de Nassaukade 4 (later gedempt, en omgedoopt tot Nassauplein). In 1881 ging hij voor de akte M.O. Nederlands studeren, waarvoor hij in 1886 slaagde. In 1884 verhuisden zijn ouders naar Surinamestraat 20, waar hij in 1886 'Orchideeën' schreef.
Eline Vere
In 1888 verscheen zijn roman Eline Vere als feuilleton in het dagblad Het Vaderland en was direct een groot succes. Hij had toen al twee dichtbundels gepubliceerd die vrijwel onopgemerkt bleven. Willem Kloos schreef een zeer negatieve recensie waarin hij Couperus aanried zijn heil elders te zoeken dan in de dichtkunst.
Huwelijk en reizen
Na een verblijf in Parijs trouwde hij in 1891 met zijn nicht Elisabeth Baud. Haar grootmoeder en de vader van Couperus waren broer en zus. Kort na zijn huwelijk begon het echtpaar Couperus reizen te maken, die hen naar talrijke landen voerden: Italië, Frankrijk, Duitsland en Engeland, Nederlands-Indië, Spanje en Japan. In Frankrijk vestigde Couperus zich enige tijd als schrijver in Nice. De Eerste Wereldoorlog bracht Couperus noodgedwongen door in Nederland, waar ook Eline Vere als toneelstuk werd opgevoerd.
Terugkeer naar Nederland en overlijden
In 1923 vestigde Louis Couperus zich in De Steeg, nabij Rheden, in een door vrienden en bewonderaars aangeboden huis, waar hij in juli 1923 op zestigjarige leeftijd overleed aan longvliesontsteking en bloedvergiftiging. Kort daarvoor - op 4 juni - was hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij werd onder enorme belangstelling gecremeerd in het Crematorium Velsen te Driehuis. Zijn as werd een jaar later bijgezet op Begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag onder een monument met een afgebroken zuil. De as van zijn vrouw werd daar na haar dood in 1960 ook bijgezet.
Theater CV
Louis Couperus heeft bijgedragen aan 36 productie(s).
Louis Couperus heeft gewerkt in de volgende functies:
- Bewerking - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Bedacht naar - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Persoon - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Louis Couperus heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Waardering
Hoewel de waardering voor het werk van Couperus al tijdens zijn leven begon terug te lopen, en hij na zijn dood zelfs enige tijd in de vergetelheid leek te raken, kwamen met name zijn romans toch steeds opnieuw weer in de belangstelling. Het verschijnen van een aantal biografieën en bewerkingen van zijn boeken voor film en televisie hebben daar zeker aan bijgedragen. Bekende televisiebewerkingen zijn: De kleine zielen (een televisieserie gebaseerd op De boeken der kleine zielen), Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan en De Stille Kracht. Het verschijnen van een uitgebreide biografie door Frédéric Bastet in de tachtiger jaren zorgde ervoor dat Couperus weer volop in de belangstelling kwam te staan en dat zijn persoon voor het eerst voor een breder publiek eer werd aangedaan.
Tijdens zijn leven genoot Couperus een internationale reputatie. Zijn werk werd dan ook veelvuldig vertaald en herdrukt in het buitenland. Hij kwam onder de aandacht van Oscar Wilde, die zeer te spreken was over Footsteps of Fate, de Engelse vertaling van de roman Noodlot.
Op 9 mei 1923 om 3 uur 's middags vond een huldiging plaats ter ere van zijn zestigste verjaardag. In Kunstzaal Kleykamp werd hij tot Ridder in de Orde van de Nederlandsche Leeuw benoemd.
In 1993 werd het Louis Couperus Genootschap opgericht om liefhebbers van het werk van Louis Couperus bijeen te brengen en wetenschappelijk onderzoek naar het leven en het oeuvre van de auteur te stimuleren. Het Genootschap brengt het tijdschrift Arabesken uit.
Surinamestraat 20
Zijn vader liet in 1884 aan de Surinamestraat een huis bouwen, waar later het gezin ging wonen. Hier schreef Couperus zijn debuutroman, Eline Vere, in de achterkamer op de eerste verdieping.
In 2007 werd het huis te koop aangeboden. Op initiatief van de econoom prof. dr. Arnold Heertje is het 'Comité Louis Couperus Huis Surinamestraat' opgericht, met als doel (een deel van) het pand te verwerven en in elk geval de begane grond voor het Louis Couperus Museum te bestemmen. De schrijfster Hella Haasse en Anton Korteweg, voormalig hoofdconservator van het Nederlands Letterkundig Museum in Den Haag, hebben zich bij het actiecomité aangesloten. Inmiddels is de 'Stichting Couperushuis Surinamestraat' in het leven geroepen, die sponsors benadert om het pand te kunnen kopen en verbouwen. Lokale en landelijke bestuurders hebben duidelijk gemaakt dat er op overheidssteun niet behoeft te worden gerekend.
Het huis aan de Surinamestraat 20 bevat nog de marmeren en parketvloeren waarover de gevierde romancier heeft gelopen. Ook de originele plafonds, houten lambriseringen, glas-in-loodramen en een 'authentieke wc' zitten er nog in. Er is tevens nog een 'dienkeuken met originele servieskast'. Het huidige Louis Couperus Museum bevindt zich op Javastraat 17, Den Haag.
Prijzen
- 1889 - D.A. Thiemeprijs voor Eline Vere
- 1914 - Nieuwe Gids-prijs voor Antiek toerisme
- 1923 - Tollensprijs voor zijn hele oeuvre
Bibliografie
- 1884 - Een lent van vaerzen (gedichten)
- 1886 - Orchideeën (gedichten)
- 1889 - Eline Vere
- 1890 - Noodlot
- 1892 - Extaze. Een boek van geluk
- 1892 - Eene illuzie
- 1893 - Majesteit
- 1894 - Reis-impressies
- 1895 - Wereldvrede
- 1895 - Williswinde
- 1896 - Hooge troeven
- 1896 - De verzoeking van den H. Antonius
- 1897 - Metamorfose
- 1898 - Psyche
- 1899 - Fidessa
- 1900 - Langs lijnen van geleidelijkheid
- 1900 - De stille kracht
- 1901 - Babel
- 1901 - De boeken der kleine zielen. De kleine zielen
- 1902 - De boeken der kleine zielen. Het late leven
- 1902 - De boeken der kleine zielen. Zielenschemering
- 1903 - De boeken der kleine zielen. Het heilige weten
- 1902 - Over lichtende drempels
- 1903 - God en goden
- 1904 - Dionyzos
- 1905 - De berg van licht
- 1906 - Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan ...
- 1908 - Aan den weg der vreugde
- 1910 - Van en over mijzelf en anderen. Eerste bundel
- 1914 - Van en over mijzelf en anderen. Tweede bundel
- 1916 - Van en over mijzelf en anderen. Derde bundel
- 1917 - Van en over mijzelf en anderen. Vierde bundel
- 1911 - Antieke verhalen, van goden en keizers, van dichters en hetaeren
- 1911 - Korte arabesken
- 1911 - Antiek toerisme. Roman uit Oud-Egypte
- 1911 - De zwaluwen neêr gestreken ...
- 1912 - Schimmen van schoonheid
- 1912 - Uit blanke steden onder blauwe lucht. Eerste bundel
- 1913 - Uit blanke steden onder blauwe lucht. Tweede bundel
- 1913 - Herakles
- 1915 - Van en over alles en iedereen
- 1915 - De ongelukkige
- 1917 - De komedianten
- 1917 - Jan en Florence
- 1917 - Wreede portretten
- 1918 - Der dingen ziel
- 1918 - Brieven van den nutteloozen toeschouwer
- 1918 - Legende, mythe en fantazie
- 1918 - De verliefde ezel
- 1919 - De ode
- 1919 - Xerxes of de hoogmoed
- 1920 - Iskander. De roman van Alexander den Groote
- 1920 - Lucrezia
- 1921 - Met Louis Couperus in Afrika
- 1922 - Het zwevende schaakbord
- 1923 - Oostwaarts
- 1923 - Proza. Eerste bundel
- 1924 - Proza. Tweede bundel
- 1925 - Proza. Derde bundel
- 1924 - Het snoer der ontferming
- 1925 - Nippon
Over Louis Couperus
Er bestaan vele studies over Louis Couperus. De standaardbiografie is van Frédéric Bastet:
- Louis Couperus, een biografie. Querido, Amsterdam, 2005. ISBN 90-214-5294-4
Een groot prentenboek werd eveneens door Bastet samengesteld:
- De wereld van Louis Couperus. Querido, Amsterdam, 1991. ISBN 90-214-5144-1
Een handzaam overzicht geeft H.T.M. van Vliet in het lemma 'Louis Couperus' in het Kritisch literatuur lexicon, afl. 98, augustus 2005.
Voor Couperus' debuutroman Eline Vere raadplege men het Synthesedeeltje: M. Klein & H. Ruijs. Over Eline Vere van Louis Couperus. Amsterdam: Wetenschappelijke Uitgeverij, 1981
Een analyse van Couperus' denkwereld, gebaseerd op Eline Vere, Noodlot, Psyche, Van oude menschen, Aan de weg der vreugde, Antiek toerisme en vele andere werken, kunt u vinden in: Maarten Klein, Noodlot en wederkeer. De betekenis van de filosofie in het werk van Louis Couperus. Maastricht: Shaker Publishing B.V, 2000.
Een op trefwoorden doorzoekbaar gegevensbestand met meer dan 3600 bibliografische beschrijvingen van secundaire literatuur (artikelen, recensies en studies) over Louis Couperus is te vinden op de website van het Louis Couperus Genootschap.
Externe links
- Louis Couperus Museum - Den Haag
- Louis Couperus Genootschap - Database Secundaire Literatuur
- Nederlandse klassieke literatuur in elektronische edities door Laurens Coster
- Interviews met schrijvers over Louis Couperus
- Werken van Louis Couperus in Project Gutenberg
- werken van Louis Couperus op Librivox Luisterboeken en ebook
Bronnen