Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Jürgen Partenheimer and Cees Nooteboom.jpg


Cees Nooteboom (rechts) en Jürgen Partenheimer, Bad Homburg in 2005.

NaamCees Nooteboom
Volledige naamCornelis Johannes Jacobus Maria Nooteboom
Geboortedatum31 juli 1933
Geboorteplaats 's-Gravenhage
BeroepAuteur
DisciplineToneel
 Website
Externe databases:
DBNL
IMDb
VIAF

Cees Nooteboom (1933) is een Nederlands schrijver van voornamelijk romans, poëzie en reisverslagen. De geboren Hagenaar Nooteboom werd op school vaak als 'lastpak' weggestuurd, en zou op niet minder dan vier middelbare scholen hebben schoolgegaan. Hij ging onder andere naar school in een franciscaner klooster in Venray en een augustijner gymnasium in Eindhoven, maar hij maakte zijn middelbare school af aan een avondgymnasium te Utrecht.

Hij begon met werken in 1951 bij een bank in Hilversum, maar zwierf vanaf 1953 door Europa, nadat hij door het leger werd afgekeurd voor zijn dienst omdat hij 'te mager' zou zijn. Tijdens zijn reis schreef hij het eerste hoofdstuk van zijn debuutroman Philip en de anderen. In Parijs leerde hij de fotograaf Philip Mechanicus kennen, met wie hij naar Cannes trok en vandaar naar Nederland. In 1955 kwam zijn debuut Philip en de anderen uit waarvoor hij de Anne Frank-prijs ontving. De naam Philip was een verwijzing naar Mechanicus. In 1956 volgde de dichtbundel De doden zoeken een huis en schreef hij zijn eerste grote journalistieke reportage voor Het Parool over de Hongaarse opstand, waarvoor hem een reisbeurs werd toegekend. Aan het eind van de jaren vijftig begon hij reisverhalen te schrijven voor Elsevier. Dit zou zijn genre blijven.

In 1957 trouwde hij voor het eerst, met Fanny Lichtveld. Maar later scheidde hij en ging hij een relatie aan met de zangeres Liesbeth List, voor wie hij ook een aantal teksten schreef, van 1965 tot 1979.

Na De ridder is gestorven (1963) schreef hij bijna twintig jaar geen roman. Vanaf 1961 was hij redacteur bij de Volkskrant, maar in 1967 werd hij reisredacteur bij het tijdschrift Avenue.

Zijn bekendste boek is Rituelen (1980). Het werd in 1981 bekroond met de Ferdinand Bordewijk Prijs, en werd in 1989 verfilmd onder regie van Herbert Curiël, met in de hoofdrollen Derek de Lint en Thom Hoffman.

Nootebooms werk is vertaald in het Duits, het Engels, het Spaans, het Frans, het Turks, het Hongaars en vele andere talen. Vooral in het Duitse taalgebied is Nooteboom een echte bestseller-auteur, waar de vertaling soms nog sneller verkrijgbaar is dan het Nederlandse origineel in Nederland.

In 1992 ontving Nooteboom de Constantijn Huygens-prijs. Op 10 december 2003 werd bekend dat hem de P.C. Hooft-prijs 2004 was toegekend. De prijs werd hem op 21 mei 2004 uitgereikt.

Op 24 juli 2005 trad hij op in het programma Zomergasten (televisieprogramma) bij de VPRO. Op 4 september 2006 werd hem een eredoctoraat verleend door de Radboud Universiteit in Nijmegen. Bij deze gelegenheid sprak hij de Radboudrede uit. Op 13 november 2008 werd hem een eredoctoraat verleend door de Freie Universität Berlin.

Op 4 juni 2009 werd hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend. Deze driejaarlijkse prijs werd hem op 18 november 2009 door de Belgische koning Albert overhandigd.[1]


Cees Nooteboom heeft bijgedragen aan 14 productie(s).

Cees Nooteboom heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Cees Nooteboom heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Twaalf gezworenen Vertaling De Nederlandse Comedie 1958/1959 21 februari 1959 Henk Rigters
Engel kijk terug Vertaling De Nederlandse Comedie 1959/1960 17 oktober 1959 Johan de Meester jr.
De gijzelaar Vertaling De Nederlandse Comedie 1959/1960 28 november 1959 Han Bentz van den Berg
Twaalf gezworenen Vertaling Koninklijke Vlaamse Schouwburg 1960/1961 22 november 1960 Gella Allaert
De duivelshaan Vertaling Toneelgroep Centrum 1961/1962 17 november 1961 Egbert van Paridon
De gijzelaar Vertaling Nederlands Kamertoneel Antwerpen 1965/1966 24 september 1965 Adrian Brine
Dutchman Vertaling Stichting Incidenteel Theater Experiment 1966/1967 23 oktober 1966 John van de Rest
De twaalf gezworenen Vertaling Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1971/1972 6 mei 1972 Guus Oster
De twaalf gezworenen Vertaling Toneelgroep Amsterdam 1987/1988 1 maart 1988 Lidwien Roothaan
Het mondeling verraad Vertaling Toneelgroep Amsterdam 1991/1992 13 december 1991 Gerardjan Rijnders
De zwanen van de Theems Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nederlandse Comedie 1958/1959 18 april 1959 Han Bentz van den Berg
Paso Doble Auteur (schrijver libretto, scenario) Ramses Shaffy 1979/1980 22 november 1979 Lodewijk de Boer
Luc Boyer voor het blok 6 Auteur (schrijver libretto, scenario) Luc Boyer 1989/1990 11 juni 1990 Paul Binnerts
Gyges en Kandaules Auteur (schrijver libretto, scenario) Het Gezelschap van de Zee 1996/1997 19 december 1996 Agaath Witteman

Kenmerken in zijn romans

  • Hij maakt vaak gebruik van raamvertellingen, die soms nog eens gesplitst zijn in onderdelen. De onderdelen waarin hij zijn romans verdeelt, zijn meestal ook in een verschillende stijl geschreven. Naar het einde toe laat hij de scheiding tussen kern- en kaderverha(a)l(en) vervagen, zelfs indien deze zich in een andere tijd en/of plaats afspelen. Personages die eventueel in voorgaande onderdelen zijn gestorven laat hij dan voortleven in nakomelingen. zodat het toch nog mogelijk is alle onderdelen tot een geheel te doen versmelten.
  • Hij probeert de sfeer in zijn boeken te creëren door het verwerken van de toenmalige actualiteit en gedachtestromingen uit de tijd en plaats waarin het verhaal zich afspeelt.
  • Zijn hoofdpersonages zijn vaak complex of chaotisch.
  • Complexe liefde: de (hoofd)personages in zijn boeken beleven liefde en/of seksualeit meestal niet op "normale" wijze, (door driehoeksverhoudingen, kleine onderlinge sociale afhankelijkheid, groepsverkrachting zonder trauma's, ... ).
  • Hij laat andere culturen in zijn boeken aan bod komen.

Prijzen

Zie voor een opsomming van hem toegekende prijzen: Wikipedia

Bibliografie

Zie voor een uitgebreide bibliografie: Wikipedia

Externe links

Bronnen


  1. Nooteboom krijgt zijn dierbaarste prijs, de Volkskrant, 19 nov 2009