Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Alfred Schnittke (1934 – 1998) was een Russische componist en pianist van de Volga-Duitse nationaliteit.

Alfred Schnittke was de zoon van een uit Frankfurt am Main afkomstige Duits-Joodse vader en een Volga-Duitse moeder. Hij werd geboren in Engels, de toenmalige hoofdstad van de Volga-Duitse Republiek. Zijn muzikale opleiding begon hij in 1946 in Wenen, waar zijn vader als journalist en vertaler werkzaam was, en zette deze vanaf 1948 voort aan het Conservatorium van Moskou, waar hij later ook les zou geven. Vanaf de jaren zeventig wijdde hij zich volledig aan het componeren.

Schnittke's componeerstijl was aanvankelijk avant-gardistisch en sterk beïnvloed door uit het Westen overgewaaide compositietechnieken als serialisme en aleatoriek. Zoals velen van zijn generatie zou Schnittke deze stijl op den duur als onbevredigend gaan ervaren. Als reactie ontwikkelde hij daarom in de vroege jaren zeventig een nieuwe stijl, die door hemzelf polystylisme werd genoemd. Deze stijl, die beïnvloed was door het werk van componisten als Charles Ives, Luciano Berio en edia.org/wiki/Bernd_Alois_Zimmermann Bernd Alois Zimmermann, maar ook bijvoorbeeld Gustav Mahler, wordt gekenmerkt door het al dan niet op parodistische wijze combineren van verschillende muzikale stijlen uit verschillende muzikale tijdvakken; sommigen zien hierin een muzikale uiting van het postmodernisme.

Van overheidswege werd het Schnittke doorgaans zeer moeilijk gemaakt. Hoewel de sovjetoverheid in de jaren zestig en zeventig minder streng was jegens kunstenaars dan onder Stalin het geval was geweest, werden als "avant-gardistisch" of "westers" geboekstaafde werken toch met de nodige argwaan bekeken. Uitvoeringen van zijn werk werden daarom dikwijls gedwarsboomd, en in de praktijk was Schnittke gedwongen met het schrijven van filmmuziek in zijn levensonderhoud te voorzien. In 1990 vestigde Schnittke zich met zijn familie in Hamburg.

Vanaf 1985 worstelde Schnittke met een zeer zwakke gezondheid; hij overleefde drie zware hartinfarcten en was meermalen klinisch dood. Niettemin bleef zijn productiviteit tot zijn dood in 1998 groot.

Mede dankzij de inspanningen van de violist Gidon Kremer is Schnittke uitgegroeid tot een van de meest uitgevoerde componisten van de tweede helft van de twintigste eeuw. Zijn grote oeuvre omvat symfonieën, soloconcerten (piano, viool, altviool, cello), concerti grossi, andere orkestwerken, kamermuziek (inclusief een zeer succesvol pianokwintet), balletten, koorwerken (waaronder een Requiem) en opera's (waaronder Life with an Idiot, dat in 1992 in Amsterdam in première ging).


Alfred Schnittke heeft bijgedragen aan 51 productie(s).

Alfred Schnittke heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Alfred Schnittke heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In choreografie van
Zonder titel Auteur (schrijver libretto, scenario) Eurythmeum Stuttgart 1989/1990 10 november 1989 Else Klink
Soap Digest Muziek Het Nationale Ballet 1981/1982 23 september 1981 Leon Koning
Left Over Muziek Nederlands Dans Theater 1989/1990 30 april 1990 Martin Müller
Razbliuto of een serieuze studie in hedendaagse verwarring Muziek Dansvoorziening van het zuiden Raz 1990/1991 22 november 1990 Hans Tuerlings
De ovale dame Muziek Stichting Dansers Collectief 1990/1991 7 december 1990 Lilian Bruinsma, Leonora Carrington
Outfit Muziek Stichting Danslab 1990/1991 8 december 1990 Feri de Geus
Voor wie nooit slaapt Muziek Het Concern 1990/1991 21 maart 1991 Arnold Goores, Helga Langen
Een dans tot slot Muziek Maria Voortman 1990/1991 1 mei 1991 Maria Voortman
Les retours de Nimavelle Muziek Festival Beweging in het Klein 1990/1991 29 mei 1991 Clo Lestrade
Agyptisches Totenbuch, aus Kapitel XXXVII, XXXIX und LXIV Muziek Eurythmeum Stuttgart 1990/1991 2 juni 1991 Else Klink
Agyptisches Totenbuch, aus Kapitel XXXVII, XXXIX und LXIV Muziek Eurythmeum Stuttgart 2 juni 1991 Else Klink
Tij Muziek De Rotterdamse Dansgroep 1991/1992 25 september 1991 Käthy Gosschalk
Une femme chaque nuit voyage en grand secret Muziek Holland Dance Festival 1991/1992 9 november 1991 Régis Obadia, Joëlle Bouvier
Feverish Processions Muziek Maria Voortman 1991/1992 5 januari 1992 Roberto de Jonge, Maria Voortman
Borderline Rendezvous Muziek Cloud Chamber I.D.T. 1992/1993 9 april 1992 Ron Bunzl
Life with An Idiot Muziek De Nederlandse Opera 1991/1992 13 april 1992
Erts Muziek Rosas VZW 1992/1993 19 februari 1993 Anne Teresa de Keersmaeker
Alcool Muziek Stichting Bilski Algemeen 1992/1993 28 april 1993 Désirée Delauney
Wachten op wat Muziek Introdans 1992/1993 28 mei 1993 John Wisman
Quest for Rest Muziek Voortman / De Jonge 1993/1994 9 december 1993 Roberto de Jonge, Maria Voortman
The Wind is A Knife Muziek 1993/1994 27 juni 1994 Colin Connor
Eurythmie Muziek Nederlands Eurythmie Ensemble 1994/1995 27 september 1994 Werner Barfod, Carina Schmid
Blue Field Muziek Het Nationale Ballet 1994/1995 23 februari 1995 Ted Brandsen
Wolvenjong Muziek Dansend Hart 1994/1995 26 april 1995 Wies Merkx
Het labyrint Muziek Theater Het Klein 1994/1995 29 april 1995
L'effraction du silence Muziek Centre National de Danse Contemporaine l' Esquisse 1994/1995 15 juli 1995 Régis Obadia, Joëlle Bouvier
Blue Heron Muziek White Oak Dance Project 1995/1996 4 oktober 1995 Joachim Schlömer
'?' Muziek Nederlands Dans Theater 1995/1996 19 oktober 1995 Patrick Delcroix
Leven met een idioot Muziek Kameropera Moskou 1995/1996 3 maart 1996
La tête contre les fleurs Muziek Groupe Emile Dubois 1995/1996 29 april 1996 Jean Claude Gallotta
Screendiggers Muziek Voortman / De Jonge 1996/1997 6 september 1996 Roberto de Jonge, Maria Voortman
Bonte was Muziek Ensemble Leporello 1996/1997 14 december 1996
The Passions of Others Muziek Molteni Tanzt 1996/1997 26 juli 1997 Philipp Egli
Moving Target Muziek Charleroi / Danses 1997/1998 28 september 1997 Frédéric Flamand, Douglas Becker
Silent Night, Still We Dream Muziek Vlaanderen, Koninklijk Ballet van 3 april 1998 Danny Rosseel
Silent Night, Still We Dream Muziek Koninklijk Ballet van Vlaanderen 1997/1998 3 april 1998 Danny Rosseel
Sati (Mindfulness) Muziek Nederlands Dans Theater I 1997/1998 11 april 1998 Nancy Euverink
Alla valse Muziek Euregio Dans 1999/2000 28 oktober 1999 Bruno Jacquin
Cordées Muziek Euregio Dans 1999/2000 28 december 1999 Bruno Jacquin
Trium virat Muziek Stichting Achilles 1999/2000 10 februari 2000 Jean-Louis Barning, Marc van Loon
The Emperor's Dream Muziek Koninklijk Ballet van Vlaanderen 1999/2000 14 maart 2000 Marc Bogaerts
Creatie 2004 Muziek ZOO / Thomas Hauert 2003/2004 13 juli 2004 Thomas Hauert
Faust Muziek Artery 2004/2005 8 september 2004
De buddha van Ceylon Muziek Balie Produkties 2004/2005 3 juni 2005
Waternymph Muziek Dance Universe 2004/2005 26 juni 2005 Teck Voon Ng
Duo Muziek Goetheanum Bühne Dornach 2005/2006 21 september 2005
See Blue Through Muziek Introdans 2005/2006 19 maart 2006 Didy Veldman
Moving Rooms Muziek Het Nationale Ballet 2007/2008 14 juni 2008 Krzysztof Pastor
The Observer Pattern Muziek Het Nationale Ballet 2007/2008 19 juni 2008 Peter Leung
Breder dan klassiek met Wende Muziek Amsterdam Sinfonietta 2009/2010 6 januari 2010 Annabelle Lopez Ochoa
Leven met een idioot Muziek Het Muziektheater Amsterdam 2011/2012 23 september 2011


Composities

voor orkest

Symfonieën
  • Symfonie nr. 0
  • Symfonie nr. 1 (1969-72)
  • Symfonie nr. 2 "St. Florian" (1979)
  • Symfonie nr. 3 (1981)
  • Symfonie nr. 4 (1984)
  • Symfonie nr. 5 Concerto Grosso No. 4(1988)
  • Symfonie nr. 6 (1992)
  • Symfonie nr. 7 (1993)
  • Symfonie nr. 8 (1994)

Andere orkestrale werken

  • Pianissimo (1968)
  • In memoriam... (1977-78) (orkestrale versie van het pianoquintet)
  • Passacaglia (1979-80)
  • Gogol Suite [Suite uit 'The Census List'] (1980)
  • Ritual (1984-85)
  • (K)ein Sommernachtstraum (1985)
  • Symfonische prelude (1994)
  • For Liverpool (1994)

Concerten

Concerti Grossi

  • Concerto Grosso nr. 1, voor twee violen, klavecimbel, piano en strijkers (1976-77)
  • Concerto Grosso nr. 2, voor viool, cello en orkest (1981-82)
  • Concerto Grosso nr. 3, voor twee violen, klavecimbel en strijkers (1985)
  • Concerto Grosso nr. 4 voor viool, hobo, klavecimbel en orkest (1988)
  • Concerto Grosso nr. 5, voor viool, piano and orkest (1991)
  • Concerto Grosso nr. 6, voor piano, viool en strijkers (1993)

Vioolconcerten

  • Concert nr. 1 voor viool en orkest (1957, rev. 1963)
  • Concert nr. 2 voor viool en kamerorkest (1966)
  • Concert nr. 3 voor viool en kamerorkest (1978)
  • Concert nr. 4 voor viool en orkest (1984)

Pianoconcerten

  • Concert voor piano en orkest (1960)
  • Muziek voor piano en kamerorkest (1964)
  • Concert voor piano en strijkers (1979)
  • Concert voor piano (vierhandig) en kamerorkest (1988)

Celloconcerten

  • Concert nr. 1 voor cello en orkest (1986)
  • Concert nr. 2 voor cello en orkest (1990)

Andere instrumenten

  • Dubbelconcert voor hobo, harp en strijkers (1971)
  • Concert voor altviool en orkest (1985)
  • Monoloog voor altviool en strijkers (1989)
  • Trippelconcert voor viool, altviool, cello en strijkers (1994)

Koormuziek

  • Stemmen uit de natuur (1972)
  • Requiem (1972-75)
  • Minnezang, voor 52 stemmen (1981)
  • Seid Nüchtern und Wachet... [Faust Cantata] (1983)
  • Drie heilige hymnen (1983-84)
  • Concert voor gemengd koor (1984-85)
  • Psalms (1988)

Oratorium

  • Nagasaki

Kamermuziek

  • Sonate nr. 1 voor viool en piano (1963; georkestreerd in 1968)
  • Dialoog voor cello en 7 instrumenten (1965)
  • Strijkkwartet nr. 1 (1966)
  • Serenade voor viool, klarinet, bas, piano en slagwerk (1968)
  • Sonate nr. 2 voor viool en piano "Quasi una Sonata" (1968; georkesteerd in 1987)
  • Canon in memoriam Igor Stravinsky, voor strijkkwartet (1971)
  • Suite ‘oude stijl’, voor viool en piano of klavecimbel (1972)
  • Gradulationsrondo, voor viool en piano (1973)
  • Hymnen I-IV, voor cello en ensemble (1974-79)
  • Prelude in memoriam Dmitri Sjostakowitsj, voor twee violen (1975)
  • Kwintet voor piano en strijkers (1972-76)
  • "Stille Nacht", arr. voor viool en piano (1978)
  • Sonate voor cello en piano nr. 1 (1978)
  • Stille muziek voor viool en cello (1979)
  • Strijkkwartet nr. 2 (1981)
  • Septet (1981-82)
  • Voor Paganini, voor viool (1982)
  • Strijkkwartet nr. 3 (1983)
  • Trio voor strijkers (1985, gearrangeerd als pianotrio in 1992)
  • Strijkkwartet nr. 4 (1989)
  • Madrigaal in memoriam Oleg Kagan, voor viool of cello (1990)
  • Musica Nostalgica, voor cello en piano (1992)
  • Sonate voor cello en piano nr. 2(1994)
  • Sonate nr. 3 voor viool en piano (1994)
  • Epiloog uit zijn ballet Peer Gynt, gearrangeerd voor cello, piano en tape.

Solo instrument

  • Pianosonate nr. 1 (1987)
  • Vijf Aforismen, voor piano (1990)
  • Pianosonate nr. 2 (1990)
  • Pianosonate nr. 3 (1992)

Opera’s

  • Life with an Idiot, opera in twee bedrijven, libretto van Viktor Yerofeyev (1991)
  • Historia von D. Johann Fausten, opera in drie bedrijven en een epiloog, libretto van Jörg Morgener (Jurjen Köchel) en Alfred Schnittke (1991-1994)
  • Gesualdo, opera in 7 tableaus, een proloog en een epiloog, libretto van Richard Bletschacher (1993)

Balletten

  • Labyrinths, ballet in vijf bedrijven, libretto van Vladimir Vasilyev. (1971)
  • Sketches, ballet in een bedrijf “Choerographic fantasia” van Andrei Petrov naar thema’s van Nikolai Gogol. (1985)
  • Peer Gynt, ballet in drie bedrijven van John Neumeier gebaseerd op Henrik Ibsen’s toneelstuk (1988)

Film

Filmmuziek

  • Verhaal van een Onbekende Acteur
  • Commissaris

Bronnen