Adriaan van Hees
| Naam | Adriaan van Hees |
|---|---|
| Volledige naam | Adriaan Nicolaas Johan van Hees |
| Geboortedatum | 3 mei 1910 |
| Overlijdensdatum | 2 december 1976 |
| Beroep | Acteur, Docent |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Adriaan van Hees (1910-1976) was een Nederlandse acteur. Hij was de zoon van een Haarlemse schouwburgdirecteur. Het lag dus voor de hand dat hij zijn voetsporen zou achterlaten in de theaterwereld. Nadat hij van 1927 tot 1929 de Amsterdamse toneelschool had bezocht , verliet hij deze vanwege de zijns inziens geringe kwaliteit ervan en vertrok naar Duitsland. Daar bezocht hij toneelscholen in Düsseldorf en Berlijn. Hij raakte beïnvloed door het opkomende nationaal-socialisme. Bij terugkomst in Nederland meldde hij zich op 22 mei 1933 aan bij de NSB.
Vanaf 1935 zei hij het beroepstoneel vaarwel om zich helemaal te wijden aan de culturele opbouw binnen de NSB. In 1934 kreeg hij te kampen met een zware depressie, omdat hij van een kennis van zijn ouders had gehoord dat zijn grootvader van moederszijde joods was, waardoor hij volgens de rassenwetten kwartjood was. Hij voelde zich een gespleten persoonlijkheid omdat zijn ¾ arisch bloed in opstand kwam tegen het ¼ joodse, een innerlijke strijd die Van Hees nog meer deed radicaliseren.
In 1949 werd Adriaan van Hees tot vijf jaar met aftrek veroordeeld, nadat eerst zes jaar was geëist. Ter verdediging voerde hij aan dat hij lid van NSB was geworden om een duivel in hemzelf uit te bannen, dat door hem ‘het conflict van de bastaard’ genoemd.
Van 1931 tot 1934 speelde hij bij het Vereenigd Rotterdamsch Hofstad Tooneel bij Cor van der Lugt Melsert. Tot dit gezelschap behoorden ook Piet Rienks en Annie van Duyn. Het niveau bij het gezelschap vond hij van mindere kwaliteit dan wat hij in Berlijn gezien had. Hij vond zichzelf daar ver bovenuit steken en zag zichzelf als de coming man waar het Nederlandse theater jarenlang op had zitten wachten. Hij kreeg ruzie met Van der Lugt en vertrok in maart 1933 weer naar Berlijn.
Hij wilde het peil van het Nederlands toneel grondig hervormen en op een peil brengen zoals dat in Duitsland al bestond. In juli 1933 maakte Adriaan van Hees met De Dietsche Spelers een tournee door de West met het stuk Een huwelijk onder Lodewijk XV. Als acteurs waren aan het gezelschap verbonden: Willem van der Veer, Eduard Verkade en Péronne Hosang. In de seizoenen 1933 - 1935 speelde hij bij Het Masker van Ko Arnoldi rollen in Tross en Toby, Het nieuwe testament van Sacha Guitry, Het adelaarsjong van Edmond Rostand, De wijze kater van Herman Heijermans en Vorstelijke emigranten van Jacques Deval.
In de jaren 1937-1938 speelde hij tijdens een tournee van veertien maanden in Indië bij het gezelschap van Cor Ruys. Hij bleef daar om De Princevlag van dr. W. van Loohuis in te studeren en te spelen in Medan. Zijn verblijf in Indië beschouwde hij aan het eind van de oorlog als de gelukkigste tijd van zijn leven. Voor de oorlog was hij tevens toneelcriticus van Het Nationale Dagblad, waarin hij
steeds probeerde een koppeling te maken tussen de voorstelling en de nationaalsocialistische beginselen. In de Beweging was hij een geliefd declamator van volkse poëzie. Zijn repertoire bestond uit het Wilhelmus, gedeelten uit het werk van Rodenbach, Ferdinand Vercnocke, Wies Moens en René de Clercq.
Theater CV
Adriaan van Hees heeft bijgedragen aan 27 productie(s).
Adriaan van Hees heeft gewerkt in de volgende functies:
- Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Adriaan van Hees heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Film
Van Hees speelde een aantal rollen in enkele vooroorlogse films als Malle gevallen (regie: Jaap Speyer, première 28 september 1934), Het leven is niet zo kwaad (regie: Haro van Peski, première 20 december 1935), Zomerzotheid, een verfilming van het gelijknamige boek van Cissy van Marxveldt uit 1927 (regie: Hans van Meerten, première 1936) en Jonge harten (regie: Charles Huguenot van der Linden/ Heinz Josephson, première 8 mei 1936).
Radio
Het grote publiek kende hem ook van zijn meespelen in de Bonte Avonden die door de radio werden georganiseerd. Per 1 juli 1942 trad hij als regisseur in vaste dienst bij de Nederlandse Omroep bij de afdeling luisterspelen.
Trivia
- Hij was opperhopman van 1940 tot 1942 belast met de zangopleiding binnen de WA.
- In 1940 publiceerde Van Hees Nieuw tooneel voor een nieuw publiek.
Bronnen
- Het Theater Van De Nieuwe Orde Een Onderzoek Naar Het Drama Van Nederlandse Nationaalsocialisten Auteur: Logt, A. van der. ISBN 9789052603131