Canon 1707
Kloris, Roosje en een Nieuwjaarswens met zang en dans
De Bruiloft van Kloris en Roosje wordt voor het eerst in combinatie met de Gijsbreght opgevoerd; de voorloper van de oudejaarsconference.
De Bruiloft van Kloris en Roosje
Tot diep in de negentiende eeuw was het gebruikelijk om een treurspel te laten volgen door een opgewekt nastuk. Dit om te voorkomen dat de toeschouwer al te droevig gestemd de zaal zou verlaten. In 1707 werd de Gijsbreght, die al sinds 1638 steeds rond de jaarwisseling werd opgevoerd, voor het eerst gevolgd door De bruiloft van Kloris en Roosje. Dit kluchtige niemendalletje van Dirk Buysero en Jacob van Rijndorp was al snel razend populair, ook vanwege alle zang- en dansnummers (goed te zien op de tekening van Cornelis Troost).
Een totaalpakket
De combinatie tekst, zang en dans was niets uitzonderlijks in het Nederlands theater van de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw. Een avondje schouwburg betekende vaak een totaalpakket: een muzikale opening, een treurspel en een gedanst nastuk bijvoorbeeld. Veel acteurs die bij de schouwburg onder contract stonden waren ook bekwame musici of dansers. Vanaf 1655 mochten er overigens ook vrouwen worden gecontracteerd. De eerste was Ariana Nozeman.
Kluchtige volksdansen en deftige balletten
Precieze gegevens zijn schaars, maar gaandeweg de zeventiende en achttiende eeuw werd de dans steeds belangrijker in de Amsterdamse schouwburg. Al in 1681 werd er voor het eerst een dansmeester aangesteld. Hoe de dansstukken er in de periode tot 1800 hebben uitgezien, is ook niet bekend. Er zijn alleen maar wat titels overgeleverd. Grofweg moet het om twee soorten zijn gegaan: aan de ene kant kluchtige, op de volksdans gebaseerde dansstukken en aan de andere kant deftige, allegorische balletten die waarschijnlijk nogal wat overeenkomsten vertoonden met het uit Frankrijk afkomstige hofballet. De dansen die in De bruiloft van Kloris en Roosje te zien waren, waren van de eerste soort.
Voorloper van de oudejaarsconference
De combinatie Gijsbreght - De bruiloft van Kloris en Roosje zou stand houden tot 1968. Vast onderdeel van De bruiloft van Kloris en Roosje was de Nieuwjaarswens, uitgesproken door de ouders van de bruidegom (Thomasvaer en Pieternel). Daarin werd eerst op luchtige wijze teruggeblikt op de gebeurtenissen van het afgelopen jaar. Tot slot werd het aanwezige publiek, maar ook het gemeentebestuur en de directie van de schouwburg, een gelukkig en voorspoedig Nieuwjaar toegewenst.
In 1954 dook die luchtige terugblik op het afgelopen jaar, die aan de eigenlijke Nieuwjaarswens vooraf ging, ineens ook in een hele andere vorm op. De cabaretier Wim Kan was door de VARA gevraagd om het jaar op de radio uit te luiden met een terugblik op alle politieke verwikkelingen. Dat deed hij met verve. Aanvankelijk dreigde de VARA een aantal gepeperde uitspraken te schrappen, maar uiteindelijk werd de opname integraal uitgezonden. De reacties waren zo juichend, dat Kan besloot ermee door te gaan. Hij zou ongeveer om de drie jaar met een nieuwe oudejaarsconference komen.
Kan, De Jonge en Van 't Hek
In 1973 liet Wim Kan zich overhalen om met zijn conference van dat jaar op de televisie te verschijnen. Het succes was ongekend. In de jaren zeventig zat Nederland aan de buis gekluisterd als Kan, gezeten op een hoge stoel, en spiekend op grote kartonnen borden met steekwoorden, de politici de oren waste. Kans laatste tv-optreden was op 31 december 1982, maar een paar uur later was duidelijk dat zijn tijd voorbij was. Kans conference verbleekte bij dat wat Freek de Jonge diezelfde avond in een razend tempo en messcherp op het andere net liet zien. In de jaren tachtig zou De Jonge de koning van de oudejaarsconference zijn. Vanaf 1989 sloot ook Youp van ’t Hek het jaar een aantal keer uiterst succesvol af. Op dat moment was de erfenis van Thomasvaer en van Wim Kan echter al versplinterd. Iedere zichzelf respecterende cabaretier leek zich aan de oudejaarsconference te willen wagen. Er waren jaren dat er op televisie wel drie te zien waren. De oudejaarsconference is dan ook geen fenomeen meer waar heel Nederland reikhalzend naar uitkijkt.
Dit is één van de canonteksten. Voor meer informatie zie: Canon van het Theater in Nederland
In 1707 geboren
| Sorteernaam | Geboortedatum | Overlijdensdatum | |
|---|---|---|---|
| Hendrina Duim | Duim, Hendrina | 1707 | 1730 |
| Carlo Goldoni | Goldoni, Carlo | 25 februari 1707 | 6 januari 1793 |
In 1707 overleden
| Sorteernaam | Geboortedatum | Overlijdensdatum | |
|---|---|---|---|
| Diego Joseph de Salazar | Salazar, Diego Joseph de | 1659 | 1707 |
| Exquemelin | Exquemelin | 1645 | 1707 |
| George Farquhar | Farquhar, George | 1677 | 29 april 1707 |
| Dietrich Buxtehude | Buxtehude, Dietrich | 1637 | 9 mei 1707 |
| Jacobus Franse | Franse, Jacobus | 8 september 1707 | |
| Christiaan van Heule | Heule, Christiaan van | 1644 | 26 oktober 1707 |
In 1707 in première