Wim Kan
Wim Kan. Fotograaf onbekend. Collectie TiN.
| Volledige naam | Willem Cornelis (Wim) Kan |
|---|---|
| Geboortedatum | 15 januari 1911 |
| Geboorteplaats | Scheveningen |
| Overlijdensdatum | 8 september 1983 |
| Overlijdensplaats | Nijmegen |
| Beroep | Cabaretier |
| Trefwoorden | Cabaret |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
De cabaretier Wim Kan (Willem Cornelis) werd op 15 januari 1911 in Scheveningen geboren als zoon van de latere minister Kan van justitie. Na de niet voltooide toneelschool, waar hij werd weggestuurd wegens een niet toegestane figurantenrol bij een toneelgezelschap, speelde hij als acteur van 1931 tot 1935 bij het gezelschap van Cor Ruys. In 1936 richtte hij samen met zijn vrouw Corry Vonk het succesvolle ABC Cabaret op. In de oorlog verbleef het echtpaar in Japanse gevangenkampen en moest Kan meewerken aan de aanleg van de Birma-spoorlijn. Na de oorlog vanaf 1946 hervatten zij tot de opheffing in 1971 de ABC-activiteiten, waarbij Wim Kan na de pauze zijn conferences hield.
Hij ontving in 1954 de Louis Davidsring van Heintje Davids. In 1976 gaf hij deze door aan Herman van Veen. In de jaren vijftig werd Wim Kan zeer populair door zijn Oudejaarsconferences voor de VARA-radio, waarin hij de politiek en politici op de hak nam. Ondanks de grote aandrang die op hem werd uitgeoefend, durfde hij pas in 1973 zijn traditionele Oudejaarsconferences op de televisie te brengen. De laatste verzorgde hij op 31 december 1982. Wim Kan groeide, met Corry aan zijn zijde, uit tot een zeer geliefde nationale figuur, bij leven al een legende. Een bijzonder rolletje speelde Kan in een televisieprogramma (1982) van Van Kooten en de Bie, vermomd als ambtenaar van CRM. Wim Kan overleed op 8 september 1983 in een ziekenhuis in Nijmegen, waar hij enkele dagen eerder was opgenomen wegens oververmoeidheid.
In Almere en Den Haag is een plein naar Wim Kan genoemd, in Beverwijk een laan en in Hengelo, Wageningen en Kudelstaart een straat.
Theater CV
Wim Kan heeft bijgedragen aan 55 productie(s).
Wim Kan heeft gewerkt in de volgende functies:
- BeeldtAf - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Producent - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Wim Kan heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Spiekborden
Wim Kan kon niet de hele voorstelling uit zijn hoofd spelen. Daarom had hij altijd spiekborden aan de rand van het toneel liggen.
Wim Kan tijdens een conference, met spiekborden op de toneelvloer. Foto: Particam Pictures. Collectie TIN.
Spiekbord van Wim Kan. Collectie TIN
Spiekbord van Wim Kan. Collectie TIN.
Spiekbord van Wim Kan. Collectie TIN.
Spiekbord van Wim Kan. Collectie TIN.
Spiekbord van Wim Kan. Collectie TIN.
Spiekbord van Wim Kan. Collectie TIN.
Spiekbord van Wim Kan. Collectie TIN.
Oudejaarsconferences
Wim Kan wordt gezien als de grondlegger van de oudejaarsconferences. Hij begon in 1954 met zijn oudejaarsconference voor de radio, vroeg daarvoor duizend gulden, en wenste dat de conference zonder de toen gebruikelijke censuur werd uitgezonden. In 1956, 1958, 1960, 1963 en 1966 volgden er nog meer, altijd bij de VARA. Het unieke aan zijn conferences was dat hij politici van alle gezindten op de hak nam, ook van zijn eigen zuil. In 1973 hield Kan zijn eerste oudejaarsconference voor de televisie. Het werd een groot succes en hij brak alle kijkcijferrecords. De 8,8 die de kijkers eraan gaven is nog altijd de hoogste waardering. Van de elpee van de oudejaarsconference gingen er zo'n 300.000 over de toonbank. Ook de conferences van 1976 en 1979 werden successen. Zozeer zelfs dat veel mensen zich menen te herinneren dat Kan élk jaar een conference heeft uitgezonden. In 1981 gaf Kan een interview in de 'Alles is anders show' van Aad van den Heuvel. Dit optreden liep uit op een Oudejaarsconference van een half uur.
Kan was altijd heel kritisch over zijn eigen werk. Alles moest tiptop in orde zijn. Eerdere opnamen van voorstellingen van hem op 14 januari 1969 en 14 mei 1973 werden nooit op televisie uitgezonden omdat hij er zelf niet tevreden over was (inmiddels zijn fragmenten van deze shows op dvd verkrijgbaar). Ook bij latere oudejaarsconferences was het altijd weer spannend of Kan toestemming zou verlenen voor uitzending van het materiaal.
Kan richtte zich in zijn conferences voornamelijk op de politieke actualiteit. Van "De Grote Drie" was hij absoluut de meest politiek geëngageerde. Hij stond voor het "intellectuele" cabaret. Met zijn imitaties van Joseph Luns, Dries van Agt en Joop den Uyl had Kan de lachers op zijn hand.
Hij kon niet de hele voorstelling uit zijn hoofd spelen. Daarom had hij altijd zijn bekende spiekborden aan de rand van het toneel liggen. Zijn stoeltje en wijnkoeler waren de enige attributen op het toneel. Ru van Veen achter de piano en Corry altijd aan zijn zijde.
In 1982 kreeg Corry Vonk een hersenbloeding. Hierdoor kon Kan zich minder goed op de Oudejaarsconference van dat jaar concentreren, en aan de televisie-uitzending kon minder aandacht worden besteed. Toch werd de registratie als een topper gezien ook al was een andere cabaratier op het andere net. Op diezelfde avond werd De Openbaring van Freek de Jonge uitgezonden. Nog geen jaar later, op 8 september 1983, overleed Wim Kan onverwacht in het St. Radboud ziekenhuis in Nijmegen kort nadat bij hem een tumor was geconstateerd, die onbehandelbaar bleek te zijn. Wim Kan werd gecremeerd in het Crematorium Moscowa aan de Waterbergseweg in Arnhem. De urn met zijn as stond daar enige jaren in het columbarium. Inmiddels is de as op zee verstrooid.
Scènefoto
Wim Kan. z.j. Foto: Particam Pictures/MAI. Collectie TiN.
Video
Wim Kan (Weet je wie ook zeer bekwaam is...) in oudejaarsconference.
Wim Kan en Corry Vonk: slotlied oudejaarsconference.
Rekwisieten
Trommel van Wim Kan. Collectie TiN.
Lijst van oudejaarsconferences
- 1954: Nou je weet wa'k zeggen wil
- 1956: 't Was me het jaartje wel
- 1958: Waardig over de drempel
- 1960: Uithuilen en opnieuw beginnen
- 1963: Twaalf miljoen oliebollen op aardgas
- 1966: Lachend over de loongrens
- 1973: Zuinig over de drempel
- 1976: Waar gaan we in het nieuwe jaar naar toe
- 1979: Wankelend over de drempel
- 1982: We spreken af dat we niets afspreken
Album discografie
- 1962 - Dag Koningin, Dag Prins - 10"LP - PHILIPS - 106 818 R
- 1964 - 12 Miljoen Oliebollen Op Aardgas (Oudejaarsavond 1963) - 10"LP - PHILIPS - 600 389 PR
- 1964 - Uren, Dagen, Maanden, Jaren... - Hoogtepunten Uit Oudejaarsconférences 1954, 1956, 1958, 1960, 1963 - 12"LP - PHILIPS - P 12952 L
- 1967 - Lachend Over De Loongrens (Potje Op 't Vuur, Voor 't Laatste Uur) - 12"LP - PHILIPS - P 12752 L
- 1969 - Wim Kan Op Oudejaarsavond 1954-1956-1958-1960-1963-1966 - 2 12"LP's - PHILIPS - C72 BG 223
- 1970 - Een Uur-tje Komische Humor - 12"LP - WESTSIDE - 6802 590
- 1974 - Oudejaarsavond 1973 - 12"LP - POLYDOR - 2419 047
- 1976 - 't Koffertje Van Wim Kan - 2 12"LP's + 1 BOEK - DE BEZIGE BIJ - 9023452151
- 1976 - 40 Jaar Wim Kan Met Corry Aan Zijn Zijde | Historische Geluidsdocumentatie 1936-1976 - 2 12"LP's - DE BEZIGE BIJ - 6810 990/91
- 1976 - Oudejaarsavond 1976 - 12"LP - VARAGRAM - EZ 46
- 1977 - Cabaret - Vandaag Gisteren Morgen 12 - Wim Kan - 12"LP - PHILIPS - 9286 798
- 1979 - Oudejaarsavond 1979 - 12"LP - VARAGRAM - EZ 39
- 1983 - Oudejaarsavond 1982 - 12"LP - VARAGRAM - ES 156
- 1986 - Gisteren - Historische Theateropnamen Van Wim Kan - 12"LP - PHILIPS - 830 229 1
Single discografie
- 1957 - Oudejaarsconference 1956: Oliebollen + 't Was Me Het Jaartje Wel / Adie D'ailly - 78rpm10"single - PHILIPS - P 17701 H
- 1957 - 't Was Me 't Jaartje Wel - 7"EP - PHILIPS - 422 122 PE
- 1959 - Waardig Over De Drempel - Oudejaarsavond 1958 - 7"EP - PHILIPS - 422 317 PE
- 1961 - Uithuilen En Opnieuw Beginnen - Oudejaarsavond 1960 - 7"EP - PHILIPS - 433 026 PE
- 1962 - Kan T-Tekeningen Bij De Oudejaarsavond - December 1962 - 7"FD - SONOPRESSE - SHOL 191
- 1963 - Kanference / Kanference - 7"EP - CCGC - PR 400
- 1966 - 'k Stond D'r Bij En Ik Keek D'r Naar / Met Me Vlaggetje Me Hoedje En Me Toeter - 7"EP - CCGC - PR 800
- 1967 - Jelle Sal Wel Sien / Lijmen, Jan - 7"single - PHILIPS - JF 333 663
- 1971 - Zou Het Erg Zijn Lieve Opa... Als Japan Gewonnen Had? (Wim Kan En Corry Vonk) / Er Leven Haast Geen Mensen Meer (Railroadliedje 1971) - 7"single - IMPERIAL - 5C 006 24452
- 1972 - Wim Kan Alleen, Met Corry Aan Zijn Zijde En Ru Van Veen Aan Zijn Vleugel: Flitsen Uit Hun Succesprogramma / Een Vaderhart - 7"single - CNR - 141 194
Trivia
- Op 15 augustus 1986 werd op het Leidseplein te Amsterdam een beeld van Wim Kan en Corry Vonk onthuld, ter herinnering aan de oprichting van het ABC-cabaret, 50 jaar eerder. Begin 1997 moest het beeld wijken voor een herinrichting van het Leidseplein; na tien maanden werd het in december 1997 op voorspraak van Wim Ibo herplaatst op het Gevers Deynootplein in Kans geboorteplaats Scheveningen.
- Ook het fameuze draaibare tuinhuisje in Kudelstaart waarin Kan veel van zijn teksten schreef is verplaatst; het staat nu bij het Koningstheater in 's-Hertogenbosch. In Kudelstaart, waar de Kans lang hebben gewoond, is een straat naar Kan genoemd: de Wim Kandreef. Hun woonhuis is inmiddels gesloopt en op de plek van het afgebroken huis is een nieuw huis gebouwd.
- Wim Kan eindigde in 2005 op nr. 96 in de verkiezing van de grootste Nederlander.
Bronnen
- Acteurs- en Kleinkunstenaars-Lexicon van Piet Hein Honig, 1984
- Productiedatabase
- Wikipedia