Yoka van Brummelen
| Naam | Yoka van Brummelen |
|---|---|
| Geboortedatum | 1945 |
| Geboorteplaats | Leeuwarden |
| Beroep | Danser, Choreograaf, Regisseur, Docent, Schrijver, Activist |
| Discipline | Dans, Toneel, Muziektheater |
| Trefwoorden | Moderne dans, Toneel, Muziektheater |
| Externe databases: | |
| VIAF | |
| Wikidata |
Biografie
Yoka van Brummelen volgde balletlessen aan de Leeuwarder Muziekschool, maar wilde naar de Toneelschool. In Amsterdam volgde ze tussen 1962 en 1964 lessen bij de vooropleiding van Het Nationale Ballet en aan de Balletacademie Nel Roos. Na een kortstondig verblijf op de Arnhemse Toneelschool, waar ze kennismaakte met de moderne Graham-techniek, bezocht ze, terug in Amsterdam, de School voor de Nederlandse Mime, waar Pauline de Groot les gaf. Ze werd in 1965 de eerste leerling en vaste danser van de nog op te richten Dansgroep Pauline de Groot. Daar danste ze vanaf 1966 in zeventien choreografieën.
Ze ontwikkelde zich verder internationaal in Spanje (1970-1972) en in New York (1975-1977) met een studiebeurs van het toenmalige Ministerie van CRM. In 1979 kreeg ze een beurs om aan de University of Surrey de Gulbenkian International Dance Course for Professional Choreographers and Composers te volgen, onder leiding van Glen Tetley.
Ze stond op de danspolitieke barricades voor betere dansvoorwaarden voor de eigentijdse danssector en beijverde een volwaardige dansvakopleiding moderne dans aan de Theaterschool in Amsterdam. Ze maakte als choreograaf eigen dansproducties. Als directeur van Dansgezelschap Reflex in Groningen (1986-1990) tilde ze de zogenaamde ‘moderne dans’ naar een evenwaardig bestaansniveau als het traditionele ballet. Ze werd onderscheiden met de Groninger Cultuurbokaal.
Yvonne Beljaars schreef een recensie in het Utrechts Nieuwsblad, 28 september 1991 met een portret van Yoka van Brummelen over haar stand van zaken op dat moment:
- Choreografe zet Amsterdam op stelten met Qatsi. Yoka van Brummelen boordevol plannen
- Als dame met de hoed is ze een vertrouwde verschijning in de moderne-danswereld.
- Het grijsvilten hoofddeksel geeft haar iets manhaftigs. Zij heeft dan ook heel wat krachttoeren uitgehaald in haar 25 jarige loopbaan als danseres, docente, choreografe, beeldend kunstenares, actievoerster en directeur. Het was een tijdje stil na haar plotselinge vertrek bij dansgezelschap Reflex, maar nu roert plannenmaakster van Brummelen weer de trom. In het beleidsplan ‘Amsterdam op Stelten’ kondigde zij in mei het nieuwe moderne-repetoiregezelschap Augustus met maar liefst 30 dansers aan. Zij zal de directeur worden. Onder de naam Yoka van Brummelen & Companen gaf ze deze week in Theater Bellevue in Amsterdam een ander kijkje in haar toekomstbol: zij gaat weer choreograferen. De triologie Qatsi is een gedurfde en niet onverdienstelijke start. De geboren Friezin hoort bij de eerste moderne dansgeneratie.
- Ze danste in de groep van Pauline de Groot. Ze gaf les, acteerde in film en theater en studeerde beeldende kunst. Naast de artistieke kant van het vak heeft het organisatorische en financiële kader van de moderne dans altijd haar belangstelling gehad. Zo stond ze in 1978 met haar collega’s op de barricade op het Binnenhof om de overheid ervan te overtuigen dat ze poen nodig hadden. Dus schreef ze in 1983 een oproep voor het verenigen van de kleine Nederlandse Dansgroepen; weerbaarheid tegen diezelfde overheid vond ze noodzaak.
- Haar betrokkenheid gold ook de opleiding tot moderne danser die in haar ogen verbetering behoefde. Geen wonder dat een wijze commissie, op zoek naar een nieuwe leiding voor de ziekelijke Noord-Nederlandse Dansgroep op haar stuitte. Vrij baan en het directeurschap, dus artistieke én zakelijke leiding, eiste ze. Met pijn in het hart verliet ze Amsterdam, maar voortvarend nam ze de taak op zich. In vier jaar tijd bouwde ze onder de naam Reflex een dansgroep op die op nationaal niveau meetelde. Zij verstond de kunst de juiste docenten (onder hen de beroemde Amerikaanse Nina Wiener), balletmeesters en dansers in haar burcht uit te nodigen en de lokale en provinciale geldschieters naar haar hand te zetten. In het fantastische nieuwe onderkomen voor haar groep kon ze niet aarden. Dus vertrok ze na vier boeiende ‘tropenjaren’ in de wetenschap dat ze een stabiel gezelschap achterliet. In het Noorden had ze de boel op poten gezet.
- Nu zet ze Amsterdam op stelten. De lancering van haar nieuwste plan wordt haar niet in dank afgenomen door haar vakzusters. Van Brummelen werkt onverschrokken door en weet andermaal de juiste mensen om zich heen te verzamelen. Voor Qatsi, een eenmalige ongesubsidieerde gebeurtenis, zijn dat een zestal pittige dansers en twaalf aantrekkelijke figuranten. Van het gehijg en ahha van de stemmencompositie word je bijna gestoord, maar die muziekkeuze is wel gedurfd. Aan het ruimtegebruik, de scènische opbouw en het bewegingsidioom van choreografe Van Brummelen heb ik meer plezier beleefd.
Theater CV
Yoka van Brummelen heeft bijgedragen aan 6 productie(s).
Yoka van Brummelen heeft gewerkt in de volgende functies:
- Choreografie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Decor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Licht - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Yoka van Brummelen heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Fotogalerij
Yoka van Brummelen
Overig
Yoka van Brummelen schreef biografieën/memoires biografie over:
- de Nederlandse danseres Lili Green, getiteld: Lili Green, (1885-1977) ISBN10 - 9064034176, ISBN13 - 9789064034176
- de Nederlandse danseres Masha Stom, getiteld: Prima ballerina : een portret en spiegel. ISBN10 - 9064036500, ISBN13 - 9789064036507
Bronnen