Ramses Shaffy: Volgens anderen

Ramses Shaffy, begin jaren zestig. Foto: Godfried de Groot. Collectie TIN.

Eenlevenlangtheater Ramses Shaffy:

Citaten van anderen over Ramses Shaffy

Vakgenoten, vrienden en vriendinnen uit zijn naaste omgeving hebben zich in de loop der tijd in de media uitgelaten over hun visie op Ramses Shaffy's vakmanschap, kwaliteiten en zijn betekenis voor hun eigen leven. Hun uitspraken bieden een aanvulling op ons beeld van de mens en artiest die Ramses Shaffy was.

Volgens Sigrid Koetse

Actrice Sigrid Koetse zat bij Ramses Shaffy in de klas op de toneelschool in Amsterdam. In 1955 deden ze eindexamen.

"Er zijn eigenlijk maar drie jaar in mijn leven die ik nog een keer opnieuw zou willen doen... dat zijn die drie jaar met Ramses op de toneelschool. Het was de mooiste tijd van mijn leven... ja..."

"We hebben zo gelachen... we hebben zo'n plezier gehad. Er zijn maar twee mensen in mijn leven met wie ik zo verschrikkelijk heb gelachen, dat zijn Ramses en Ko van Dijk. En nog heb ik dat met Ram. Ik herinner ons alleen maar vallend van stoepen en vallend van fietsen. Van het lachen! We hebben zo'n vreselijk plezier gehad. Heerlijk, we gingen ook samen naar de film, heel romantische films en daar waren we dan een hele week vol van. Dan speelden we die film na, waren we zelf de hoofdfiguren."

Geciteerd uit: Bas Steman 'Ramses Shaffy. Naakt in de orkaan' (Naarden 2003)

Volgens Louis van Dijk

Louis van Dijk begeleidde Ramses Shaffy bij zijn tours de chants in de jaren zestig. De manier waarop Ramses zichzelf op de piano begeleidde zegt hij:

"(...) met die klapperende knieën onder de piano: alles bewoog, was luxueus en een beetje vettig. Een kruising tussen Gershwin, Rachmaninov en Slavische muziek. Dat zijn de kleuren die in zijn muziek zitten."

Geciteerd uit interview met Louis van Dijk op de fansite [Ramses.nl

Volgens Thijs van Leer

Musicus Thijs van Leer speelde en zong o.a. mee in de Shaffy Chantate in 1968. Op de fansite [Ramses.nl haalt hij herinneringen op aan zijn kennismaking met de voorstelling Shaffy Chantant uit 1964:

"Ik had ze zien optreden, met de allerlaatste voorstelling van Chantant. Daar was ik helemaal kapot van: de durf om een dergelijk totaaltheater te maken. Ramses met z’n stoere pet en bretels, Liesbeth List in een lang gewaad van Frans Govers. Die complete tegenstelling: hij de straatjongen, de gamin, zij de chique lady en dat jazztrio dat prachtige eigen stukken speelde, en een stuk van Dizzy Gillespie. Schitterend! Ik was er na die voorstelling helemaal kapot van, ontroerd, helemaal overwhelmed! Maar een tikje jaloers ook wel, want zoiets had ik eigenlijk zelf willen uitvinden, zo’n vorm van totaaltheater. Want dat was nieuw, dat bestond eigenlijk nog niet."

Volgens Thijs van Leer

Musicus Thijs van Leer speelde en zong o.a. mee in de Shaffy Chantate in 1968. Op de fansite [Ramses.nl vertelt hij in een interview over dat wat Ramses Shaffy volgens hem uniek maakt:

"Ik denk dat het een complete eenheid is bij die man. Tekst en muziek is zo'n eenheid van tijd, plaats en handeling... Het werd hem wel eens verweten, juist door die zogenaamde literaire vriendjes van hem: dat het niet voldoende literair gehalte zou hebben, wat hij schreef. Dan werd ik zó kwaad! Een man die zo knap muziek en tekst een eenheid kan geven, omdat het natuurlijk ook zo uit een brein komt, dat is toch pure literatuur? Wat een gelul allemaal!"

Volgens Thijs van Leer

Musicus Thijs van Leer speelde en zong o.a. mee in de Shaffy Chantate in 1968. Op de fansite [Ramses.nl probeert hij Ramses Shaffy muzikaal te duiden:

"Shaffy is voortgekomen uit een heel cultureel, cultuurminnend gezin: de familie Snellen in Leiden. Zijn pleegmoeder speelde piano en zong: Duparc, liederen van Hugo Wolf, Brahms maar vooral de Franse impressionisten. Dat was zijn bakermat. Zijn echte moeder was ook pianiste, maar daar heeft hij denk ik cultureel veel minder invloeden van. In zijn improvisaties hoor ik Louis Ferré en ook Fauré zit erin. Het is heel duidelijk Frans, impressionistisch."

"Ramses is nooit een jazzman geworden. Zijn timing is very jazzy, maar hij is niet een typische jazzman, hij is eerder een door de impressionistische Franse componisten beïnvloedde chansonnier in het Nederlands. Zoals Brel dat eigenlijk ook is. Als je Brel zijn pianist hoort, dan is het eigenlijk alsof steeds Ravel of Debussy erachter klinkt, ook in de touché en de manier van spelen."

Volgens Heddy Lester

Zangeres Heddy Lester trad, samen met haar broer Frank, in de tweede helft van de jaren zeventig regelmatig met Ramses Shaffy op:

"Wat ik aan Ramses zo geweldig vind, is dat het zo'n ontzettend aardig mens is. Ik ken niemand die Ramses niet mag. Soms deed hij bijna niks tijdens een optreden, behalve alles omdonderen en 'Hohohohohoo!' zingen. Dan waren mensen wel teleurgesteld en boos op hem, maar je vergaf het hem altijd, want het is zo'n charmante man. Het is een fenomeen!"

"Als hij dan toch begonnen was met spelen en zingen en er eenmaal goed in zat, dan hield hij ook niet meer op. Je kreeg hem niet meer achter de piano vandaan, hij bleef maar doorgaan, tot het bittere einde. Ik heb ook avonden meegemaakt dat hij zelf nauwelijks hoefde te zingen, hij hoefde alleen maar te beginnen met 'We zullen...' en dan vulden de mensen het zelf in."

Bron: fansite [Ramses.nl

Volgens Louis (Dicky) van Delft

Louis (Dicky) van Delft dook tijdens de oorlog als kleuter onder bij de familie Snellen. Hij is vijf jaar jonger dan Ramses, die in die tijd "Didi" genoemd werd.

"(...) Zijn enorme muzikaliteit. Daarin is hij enorm begaafd. Ik herinner me dat hij soms uren achter de vleugel zat te spelen... Didi was altijd met muziek bezig, maar hij is... eh... ook tamelijk moeilijk. Hij is niet geformatteerd, toen ook al niet. Er waren twee werelden. De wereld van de familie Snellen en de wereld van Didi... en die werelden kwamen eigenlijk alleen samen in de muziek. En dan had je nog de muziek van Snellen en de muziek van Didi. Ik zie hem nog improviseren achter de piano, toen al... tijdens de oorlog. Daarna speelde hij prachtig Debussy, Ravel. Dat hoor je nu nog in zijn liedjes, in die aparte akkoorden die hij heeft."

"Het was ook een jongen die eigenlijk niet paste op school, het was echt moeilijk om hem op te voeden. Hij was toch een beetje gek, excentriek... of beter... authentiek. Hij haalde altijd grappen uit en we speelden in de tuin... Wat is het lang geleden... ja."

Geciteerd uit: Bas Steman 'Ramses Shaffy. Naakt in de orkaan' (Naarden 2003)

Volgens Liesbeth List

Vriendin en collega Liesbeth List:

"Aan zelfanalyse doet hij niet en ook iets organiseren is nooit iets voor Ramses geweest. Hij plant nooit dingen, en als je hem vraagt om een selectie te maken uit zijn eigen werk, zal hij je verbaasd aankijken. Ramses heeft ook nooit iets verzameld. Het liefst zit hij achter de piano en dan komt daar opeens de meest prachtige muziek uit. Of hij ziet iets, maakt iets mee en schrijft daarover dan zo'n indrukwekkende, typische Shaffy-tekst. Ramses leeft een bruisend leven. Soms donderde hij 's nachts door en was twee dagen zoek, om vervolgens ineens weer te komen opdagen, mét een prachtig nieuw lied."

Geciteerd uit: 'Jij bent mij zo lief' van Ramses Shaffy en Sylvester Hoogmoed (Gent 2009)

Volgens Liesbeth List

Vriendin en collega Liesbeth List:

"Voor mij is Ramses heel belangrijk geweest. Hij heeft me zijn levensvreugde en levensinzicht meegegeven en leerde me dat je niet de lengte van het applaus moet tellen, zoals zoveel artiesten doen. Ramses genoot ook zelf als ik applaus kreeg. Hij leerde me dat je op het toneel je hart open moet zetten en het lied dat je zingt ook echt moet beleven. Het gaat niet om de leuke gebaartjes en de frubbeltjes. Je moet ieder woord zien en proeven, je moet de tekst vanuit je ziel laten komen. Dan pas komt het over bij het publiek."

Geciteerd uit: 'Jij bent mij zo lief' van Ramses Shaffy en Sylvester Hoogmoed (Gent 2009)

Volgens Liesbeth List

Vriendin en collega Liesbeth List:

"Ramses Shaffy en ik, we hebben altijd een bijzondere relatie gehad met elkaar. Op het podium werden we langzaam één. Als ik beelden zie van tien, twintig, dertig of veertig jaar geleden, dan zie ik twee mensen die van elkaar houden. En die magische vonk tussen ons, die sprong over op het publiek. Wanneer we 'Pastorale' of 'Zullen we weer samenzijn vannacht' zingen, dan zie je de liefde overslaan."

Geciteerd uit: 'Jij bent mij zo lief' van Ramses Shaffy en Sylvester Hoogmoed (Gent 2009)

Volgens Jaap van de Merwe

Cabaretier en journalist Jaap van de Merwe neemt in 1960 twee van Ramses liedjes op in zijn bloemlezing 'Nederlandse chansons'. Ramses zong deze liedjes, 'Tanya' en 'Kom maar met me mee', in 1959 op een chansonmiddag in het Nieuwe de la Mar Theater Amsterdam. Van de Merwe typeert Ramses als volgt:

"Een wilde acteur, bezeten van toneel, maar ook van improviseren aan de piano en daar tussendoor liedjes zingen, die in uitvoering en inhoud even aan de Franse chansonnier Gilbert Bécaud doen denken. Een vervaarlijke causeur en charmeur, die daar in zijn liedjes en schilderijen (ja, óók dat!) geen geheim van wenst te maken."

Geciteerd uit: Kick van der Veer en Hilde Scholten, We zullen doorgaan. Ramses Shaffy, een leven in liedteksten (Amsterdam 1994)

Volgens Louis van Dijk

Musicus Louis van Dijk begeleidde Ramses Shaffy sinds 1964 regelmatig bij zijn optredens en plaatopnames.

"Ramses heeft grote invloed op mij gehad; zowel privé als in de uitoefening van mijn beroep. Na mijn beschermde protestantse opvoeding was hij als het ware de goeroe van de bohémienachtige vrijheid die ik in het begin van mijn carrière zo nodig had. Zijn wilde, half-slavische muzikaliteit, zijn absurdistische teksten, zijn expansieve, vaak door geestrijk vocht gevoede uitstraling waren in die jaren een lafenis voor mij."

Geciteerd uit: Kick van der Veer en Hilde Scholten, We zullen doorgaan. Ramses Shaffy, een leven in liedteksten (Amsterdam 1994)

Volgens Hélène Herschel

Hélène Herschel was tussen 1974 en 1979 manager van Ramses Shaffy en met hem bevriend.

"Je kon heel erg met Ramses lachen. Het was een leuke tijd. Ik was verliefd op de mens Shaffy. Geen verliefdheid in de zin van "ik kan niet zonder hem", maar het was gewoon fijn om bij hem te zijn. We waren echt goede vriendjes die alles tegen elkaar konden zeggen. Ramses heeft grote invloed gehad op het leven dat ik nu leid. De vrijheid die ik nu voel om dingen te kunnen doen die ik graag wil, zonder belemmeringen, komt door hem."

Geciteerd uit: Kick van der Veer en Hilde Scholten, We zullen doorgaan. Ramses Shaffy, een leven in liedteksten (Amsterdam 1994)

Volgens Joop Admiraal

In de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw was Joop Admiraal de partner van Ramses Shaffy. Na het verbreken van hun relatie zijn zij altijd bevriend gebleven.

"Heel Amsterdam was verliefd op Ramses. En dat ik met hem was was dus ook wel heerlijk voor mij, maar ja, het was ook wel moeilijk, of moeilijk.... Er waren veel kapers op de kust zal ik maar zeggen. En ja, hij hield ook van mensen, hij maakte ook heel veel mensen blij, dat wel."