Leedvermaak-trilogie - Judith Herzberg
(Aantal:0)
Foto: Tomas Liebig. Collectie TIN.
| Auteur | Judith Herzberg |
|---|---|
| Discipline | Toneel |
| Gepubliceerd op | 1982 |
| Wereldpremière op | 27 maart 1982 |
| Wereldpremière te | Amsterdam |
Synopsis
Synopsis Leedvermaak:
Het stuk speelt in 1972 op de bruiloft van Lea en Nico. Lea trouwt voor de derde keer, terwijl Nico eerder met Dory getrouwd was. Zij is op het feest aanwezig, samen met haar tweede man. De ouders van Lea, Simon en Ada, hebben Auschwitz overleefd. Lea werd op vierjarige leeftijd ondergebracht bij Riet, haar onderduikmoeder. Ook Riet is aanwezig. Tussen Riet en Ada bestaan spanningen. Ada is jaloers op Riet vanwege de relatie die zij met Lea heeft. Lea worstelt ondertussen met haar dubbele loyaliteit aan enerzijds haar echte moeder en anderzijds haar onderduikmoeder.
Tegen de achtergrond van de oorlogservaringen ontstaan nog meer spanningen tussen de bruiloftsgasten. Ze zijn allemaal betrokken bij het lot van de joden in en na de oorlog, maar dit lijdt niet tot toenadering tussen de verschillende gasten. Gaandeweg het feest raken ze zelfs steeds verder van elkaar verwijderd en lukt het uiteindelijk niemand om echt feest te vieren.
De gasten vetrekken. Ada, die aan een kampsyndroom lijdt, wil zich de volgende dag hiervoor laten opnemen. Haar man Simon begrijpt deze stap niet en pakt zijn koffers. Ook Lea gaat Nico verlaten. Ze kan hem niet geven wat hij nodig heeft: vastigheid en veiligheid.
Achtergrond
Leedvermaak, Rijgdraad en Simon vormen samen onderdeel van een trilogie. Het schetst een portret van een familie in Amsterdam vanaf het begin van de jaren zeventig en de eeuwwisseling, en laat zien hoe onverwerkte trauma’s generaties lang kunnen doorwerken.
Overzichten
Overzicht van uitvoeringen van dit werk en/of producties die op dit werk zijn gebaseerd, en die in Nederland te zien zijn geweest:
Overige ensceneringen
- 1983 : Toneelgroep Baal (Leedvermaak)
- 1998/1999 : Theaterschool Amsterdam (Leedvermaak)
- 1999 : Theaterschool Amsterdam (Leedvermaak)
- 2002-2003 : Schauspielhaus Düsseldorf (Simon)
- 2004/2005 : Stichting Poetry International (gehele trilogie)
- 2011 : Deutsches Theater (gehele trilogie)
- 2014 : Barbaren & Co & De Theatertroep (gehele trilogie)
Theater
Leedvermaak werd op verzoek van Toneelgroep Baal door Judith Herzberg geschreven. Het was bestemd voor opvoering in Theater Frascati, het nieuwe onderkomen van Baal. De mogelijkheden van dit theater werden optimaal benut, zo speelden de scènes zich grotendeels af op de balkons, waar de verlichte nissen de suggestie van aparte kamers opwekten.
Drukgeschiedenis
- Eerste editie: Toneelgroep BAAL, Amsterdam, 1982. (herdrukt in 1983, 1995)
- Rijgdraad: Eerste editie: International Theatre & Film Books, Amsterdam 1995
- In: Leedvermaak; Rijgdraad: twee toneelstukken, International Theatre & Film Books, Amsterdam 1997
- In: Leedvermaak; Rijgdraad; Simon: drie toneelstukken, De Harmonie, Amsterdam 2002
- Simon: Editie Nederlandse Vereniging voor Amateurtheater, Krommenie 2004
- In: Leedvermaak. Trilogie, De Harmonie, Amsterdam 2020 (herziene versie)
Vertalingen
1. Leedvermaak
Duits:
- 1982: Leas Hochzeit, vert. Gregor Laschen en Peter Wessels
Engels:
- 1997: In: Dutch and Flemish Plays
Frans:
- 1996: Les mariages de Lea, vert. Philippe Noble
2. Rijgdraad
Bulgaars:
- Onbekend: Panorama pljoes: swremenen cholanski teatr
Duits:
- 1997 Heftgarn
Video
Fragment uit de enscenering uit 1982, door Toneelgroep BAAL:
Fragment uit de enscenering uit 1982, door Toneelgroep BAAL:
Geïnspireerd op Leedvermaak, Rijgdraad, Simon (drie toneelstukken)
Leedvermaak werd in 1989 verfilmd door Frans Weisz met in de hoofdrollen Catherine ten Bruggencate, Pierre Bokma en Edwin de Vries. Ook Kitty Courbois, Peter Oosthoek, Sigrid Koetse en Annet Nieuwenhuyzen speelden een rol.
Quotes
Herzberg kreeg in 1988 de Charlotte Köhlerprijs n.a.v. Leedvermaak uit 1982. Juryoordeel: 'dit toneelstuk bezit een kwaliteit waardoor het behoort tot een van de beste werken uit de na-oorlogse literatuur.'[1]
Secundaire literatuur
Voor meer informatie over het literaire klimaat in de jaren '80 en Herzbergs rol hierin, zie L. Zonneveld 'Schrijvers op het toneel. De toneelschrijfkunst', in: Het literair klimaat 1986-1992, Amsterdam 1993, p. 104-124
Bronnen
- Productiedatabase
- In Reprise
- DNBL
- Literatuurmuseum
- Wikipedia
- Boekmeter
- ↑ NRC Handelsblad. "Köhlerprijs voor Judith Herzberg". Artikel van 17 februari 1988.