Max Blokzijl

Een jonge Max Blokzijl (1907)

Naam	Max Blokzijl
Volledige naam	Marius Hugh Louis Wilhelm (Max) Blokzijl
Geboortedatum	20 december 1884
Geboorteplaats	Leeuwarden
Overlijdensdatum	16 maart 1946
Overlijdensplaats	's-Gravenhage
Beroep	Musicus
Externe databases:
	VIAF

Max Blokzijl (1884 – 1946) was een Nederlandse zanger en journalist. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij een van Nederlands bekendste collaborateurs. Na de bevrijding werd hij ter dood veroordeeld en gefusilleerd.

Een poster met Max Blokzijl

Biografie

Blokzijl diende tijdens de Eerste Wereldoorlog in het Nederlandse leger. Daarna werd hij correspondent in Berlijn waar hij, na aanvankelijk antisemitisme en de nazi's te hebben afgewezen, rond 1935 in de ban van het nationaalsocialisme raakte. In het liberale Algemeen Handelsblad, waarvoor hij al sinds 1903 werkte, kon hij die politieke overtuiging niet kwijt. Vanaf 1938 schreef hij daarom eveneens, anoniem, voor het tijdschrift De Waag. Zijn lidmaatschap van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) van Anton Mussert hield hij geheim. Hij ontving er het stamboeknummer 56809.

Nadat het Duitse leger in mei 1940 Nederland had bezet, kwam Blokzijl openlijk voor zijn nationaalsocialistische ideeën t. Vanaf februari 1941 verzorgde hij wekelijkse radiopraatjes voor de Nederlandsche Omroep, onder de titel "Ik was er zelf bij". Als hoofd van de afdeling perswezen van het nationaalsocialistische Departement van Volksvoorlichting en Kunsten werkte hij aan de nazificering van de Nederlandse pers.

Zangcarrière

De zangcarrière van Max Blokzijl begon als grap. Samen met collega-journalist Jean-Louis Pisuisse trok hij in 1907, vermomd als Italiaanse straatmuzikant, door Nederland. De twee schreven een boekje over hun belevenissen: Avonturen als straatmuzikant. Het succes van dat boekje stelde hen in staat hun zangcarrière verder uit te bouwen. Als zangers/journalisten reisden ze van 1908 tot 1913] door Europa, Nederlands-Indië, China, Japan, Siberië en Rusland. Voor hun op het Franse chanson geïnspireerde repertoire bedachten ze de naam levenslied.

Proces en executie

Blokzijl tijdens zijn verhoor in 1945

Na de oorlog werd het proces tegen Blokzijl, dat vanwege zijn grote bekendheid bij het Nederlandse publiek met grote belangstelling werd gevolgd, kennelijk met veel haast gevoerd. De tenlastelegging bevatte slechts één punt: de beschuldiging dat hij gedurende de bezettingsjaren opzettelijk, terwijl Nederland in oorlog was met Duitsland, in het openbaar, in hoofdzaak door middel van radio, propaganda had gevoerd, gericht op het breken van het geestelijk verzet van het Nederlandse volk en het ontrouw doen worden van dat volk aan de gemeenschappelijke geallieerde zaak. Zuiver op grond van passages uit zijn radiopraatjes werd hij op 25 september 1945 ter dood veroordeeld. Zijn beroep tegen deze uitspraak werd verworpen en zijn verzoek om gratie werd door koningin Wilhelmina niet ingewilligd. In vergelijking met andere nationaalsocialistische propagandisten is Blokzijl extreem zwaar gestraft. Hij had het ongeluk als de eerste bekende collaborateur te moeten terechtstaan en daarnaast moet zijn symboolfunctie - hij werd beschouwd als de stem van het Nederlandse nationaalsocialisme - niet worden onderschat. Hij werd ter dood gebracht op de Haagse Waalsdorpervlakte en later in het geheim begraven in een massagraf op een afgelegen deel van de Algemene Begraafplaats van Den Haag waar eerder ook Robert van Genechten en later ook Meinoud Rost van Tonningen en Mussert werden begraven. Zijn vrouw werd ondanks meerdere verzoeken daartoe niet verteld waar zijn lichaam precies lag, daar de autoriteiten bang waren voor verstoringen van de openbare orde.

Theater CV

Max Blokzijl heeft bijgedragen aan 3 productie(s).

Max Blokzijl heeft gewerkt in de volgende functies:

• Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
• Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)

Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Max Blokzijl heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum

Productie	Functie	Producent	Seizoen	Premièredatum	In regie van
Optreden van Naphtalie de Rosa en Jozeph Pardo (z.t.)	Uitvoerende	Pisuisse & Blokzijl	1907/1908	21 januari 1908
Soirée	Uitvoerende	Jean-Louis Pisuisse	1913/1914	20 januari 1914
Mokum in Carré - van Breero tot Shaffy	Muziek	Stichting Carré Theaterprodukties	2011/2012	8 juni 2012	Fred Florusse

Trivia

De bekendmaking van zijn executie leidde tot de veelgehoorde grap: "Eindelijk is hij er zelf bij".

Bronnen

• Wikipedia