Het Nederlands Marionettentheater
Informatie
Het Nederlands Marionettentheater is de naam van een Nederlands poppenspel organisatie. Op 23 januari 1923 kwam de notariszoon Bert Brugman op het idee om een marionettentheater op te richten dat het de naam De Olyftack gaf. In die tijd was dat nogal ongewoon, omdat deze kunstvorm in die tijd geheel uitgestorven was in Nederland. Bert liet zich echter inspireren door de Duitse poppenspeler Paul Brann, die op tournee was en optrad in "De Doelen" te Rotterdam. Het marionettenspel had zich in de middeleeuwen in Italie ontwikkeld in de kerk. Beeldjes uit de kerststal werden beweegbaar gemaakt en zo werden kerstspelen opgevoerd. Het woord "marionet" betekent dan ook "maria'tje".
Bij het Concilie van Trente in de 16e eeuw werd het poppenspel uit de kerk verbannen, omdat de voorstellingen te populair en platvloers werden. Het handpoppenspel deed zijn intrede op straat en Jan Klaassen ontstond in Nederland, Kasperl in Duitsland en Guignol in Frankrijk. In de jaren twintig leefde het marionettentheater op in heel Europa. Bert werd de pionier in Nederland. Op zolder van zijn ouderlijke woning aan de Keizersgracht richtte Bert een theaterzaaltje in. Zijn eerste stuk "Mesroer en de grappenmakers" werd uitgevoerd. Zangspelen en kleine operaatjes, zoals "Bastiën en Bastiënne", werden door zangers, poppenspelers en orkestleden live uitgevoerd. De zangeres Frieda Frowein soliciteerde bij het theater en een poosje later huwde zij Bert.
In 1930 kreeg het theater een eigen zaaltje in de Van Breestraat en werd het een beroepsgezelschap. Ook werd er steeds meer op uitnodiging gespeeld. Het grote theater moest dan met een verhuiswagen vervoerd worden. In de oorlog kon dat echter niet meer en was het gezelschap genoodzaakt per trein te reizen. Het grote draadmarionettentheater maakte plaats voor een klein poppentheater en een maskerspel. Bert raakte toen echter gewend aan de directe manier van spelen wat het handpoppenspel mogelijk maakte en ontwikkelde een nieuw bewegingssysteem. Het werd een combinatie van draad-, hand- en stokpoppen. De stijl bleef echter zoals voorheen. Op deze handmarionet, die bijzonder veel bewegingsmogelijkheden had, kreeg Bert octrooi.
Met de komst van de bandrecorder werd het mogelijk ook grote opera's op te voeren. Het publiek werd verwend met grote stemmen zoals Maria Callas, Tito Gobi, Nicolai Gedda enz. Door al dat gezang ontstond er behoefte aan beweegbare mondjes. Bert gaf zijn zoon Joost 's morgens opdracht dat uit te vinden en 's avonds kwam hij inderdaad met de nieuwe uitvinding uit het atelier. Het theater liep intussen zo goed dat het al een jaar van te voren volgeboekt was. Ook werden tournees naar o.a. Zwitserland, Indonesië, Suriname en Israël georganiseerd.
Van 1955 tot 1965 maakte het theater de eerste televisieserie "Dappere Dodo" die zeer populair werd. In 1969 nam Joost Brugman het theater over met zijn vrouw Yvonne. Tot 1999 speelden zij met hun studerende kinderen nog vele voorstellingen tot zij te oud werden. Mariska Brugman (1958) nam het theater in 2000 over samen met haar man René van Tol (1958), die zij op de Gerrit Rietveldacademie had leren kennen. René speelt al sinds 1988 mee en heeft een grote artistieke inbreng; hij is bovendien beeldend kunstenaar. (zie ook de website www.vantolart.nl) De componist Eric Veeger (1958) kreeg opdracht een moderne opera te componeren, speciaal voor dit theater. "Het Amsterdams fonds voor de kunst" maakte dit financieel mogelijk en zo werden in 2001 vier voorstellingen in Amsterdam, ook weer met live zangers en instrumentalisten, net als in het begin, opgevoerd.
De elfjarige achterkleinzoon Jonas van Tol (1989), die momenteel aan The Universiity of Cambridge zingt, zong de jongens-sopraan in deze opera. Tijmen van Tol (1993), de jongste in de rij en tevens compositiestudent aan het Conservatorium van Amsterdam, speelt ook af en toe mee en heeft vaak verrassende muzikale en theatrale ideeën.
Rosa Raven schreef het eerste nieuwe kinderstuk: "Het sprookje van Rosa en de draak". Vanaf 2002 mocht het 'nieuw leven ingeblazen theater' gebruik maken van de Obrechtzaal, waar nu elke zaterdag- en zondagmiddag een familievoorstelling opgevoerd wordt. Regelmatig komt er een nieuwe productie bij, zoals "De keizer en de nachtegaal", "De gelaarsde kat", "Stiekem naar Groenland", "Aladdin en de wonderlamp", "Pinokkio", "Repelsteeltje", "De wolk van 10 voor 2" en ook nog een remake van de opera "De barbier van Sevilla" en de operette "Die Fledermaus".
Het doel van Het Nederlands Marionettentheater is het goede te behouden en te vernieuwen daar waar zij dat graag willen. Zo bedacht René van Tol bijvoorbeeld een grotere ruimtewerking, door met verschillende formaten poppen te werken. Ook worden de voorstellingen weer live gesproken, waardoor een leukere wisselwerking met het publiek ontstaat.
Voorstellingen
Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die onder deze naam als producent in première zijn gebracht, voor zover geregistreerd in de productiedatabase
- Het alfabetisch overzicht van deze voorstellingen
Premiere in 2011
Bron: Youtube
Op 3 september 2011 ging de voorstelling "De Wolk van 10 voor 2" in premiere. "De Wolk van 10 voor 2" is helemaal bedacht en gemaakt door Mariska Brugman.