Bert Brugman
Poppen Richard Tauber, Jacob Hamel, Greta Garbo, Max Tak, Han Hollander, en poppenspeler Bert Brugman, 1934..
| Naam | Bert Brugman |
|---|---|
| Volledige naam | Gijsbertus Johannes Maria |
| Geboortedatum | 26 augustus 1896 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Overlijdensdatum | 19 juli 1992 |
| Beroep | Poppenspeler |
| Discipline | Poppenspel |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF | |
| RKD |
Biografie
Bert Brugman werd geboren op 26 augustus 1896 te Amsterdam. Hij volgde toneellessen bij Jan Musch en was gefascineerd door een klein papieren theatertje.
Op 20 januari 1923 richtte hij zijn marionettentheater De Olyftack op op de zolderverdieping van zijn ouderlijke woning aan de Keizersgracht te Amsterdam.
Geïnspireerd door de Duitse poppenspeler Paul Brann, die in Rotterdam optrad, gaf hij als eerste in Nederland nieuw leven aan het Marionettenspel dat sinds het Concilie van Trente in de zestiende eeuw uit de kerk verbannen was, en daardoor vervangen werd door het meer platvloerse handpoppenspel dat meer diende als straattheater en volksvermaak. Vandaar de naam De Olyftack, naar het bijbelverhaal van Noach.
Brugman voerde zangspelen op zoals o.a. Mozarts "Bastiën en Bastiënne" met enkele zangers, begeleid door een strijkkwartetje. Hierdoor leerde hij zijn vrouw de zangeres Frieda Frowein kennen en zij kregen zes zonen die later allemaal hun bijdrage geleverd hebben aan het groeiende marionettentheater.
Brugman verleende zijn medewerking aan de 5de Snip en Snap-revue "Tot uw dienst" waarvoor 30 gelijkende draadmarionetten werden gemaakt van bekende personen uit de eerste vijf jaar o.a. Piet Muyselaar en Willy Walden. Het werd geproduceerd door René Sleeswijk.
Na de oorlog ontwikkelde Brugman een nieuw bewegingssysteem omdat hij tijdens de oorlogsjaren, waarin het vervoer van het grote marionettentheater onmogelijk was, ontdekte dat het handpoppenspel veel directer was. Het werd de "handmarionet" een fraai aangeklede pop waar de arm van de speler in kan en die een steel vasthoudt waarmee hij de losse bewegelijke kop kan hanteren. Aan de armen zitten stokjes, net als bij de wajangpoppen. Dit systeem bleek een oneindig groot scala van bewegingsmogelijkheden te hebben en Brugman kreeg hier octrooi op.
Later voegde zoon Joost hier nog de beweegbare mond aan toe, wat zeer wenselijk was omdat sinds de komst van de bandrecorder vele grote opera's werden opgevoerd zoals De parelvissers, Faust, Carmen, Rigoletto, La Traviata, Madamme Butterfly, Don Giovanni, Porgy and Bess e.a. Hiervoor gaf hij bekende ontwerpers zoals Wim Vesseur, Bob Verstraete, Rie Cramer, Fokke Duetz e.a. ontwerpopdrachten.
Brugman schreef voor de KRO de TV-serie Dappere Dodo die 10 jaar liep en ook nog, Tom Poes, Buffalo Bill, Bruintje Beer, Spectacle Poupeé e.a.
Na 42 jaar werd Brugman geridderd in de orde van Oranje Nassau en gaf het stokje over aan drie van zijn zonen. Op uitnodiging werden een paar honderd voorstellingen per jaar gespeeld en het theater verwierf grote bekendheid in binnen-en buitenland zoals Indonesië, Suriname, De Antillen, Venezuela, Italië, Zwitserland en Israel.
In 1969 nam Joost het theater over met zijn vrouw Yvonne Witteveen, en in 2000 kleindochter Mariska Brugman met haar man René van Tol. Ook de vierde generatie is al actief.
Bert Brugman overleed op 19 juli 1992 en kreeg bij zijn begrafenis in Blaricum zijn laatste applaus.
Theater CV
Bert Brugman heeft bijgedragen aan 5 productie(s).
Bert Brugman heeft gewerkt in de volgende functies:
- Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Poppen - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Bert Brugman heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Der Barbier von Bagdad | Regie | Het Nederlands Marionettentheater | 1958/1959 | 1 september 1958 | Bert Brugman |
| La Traviata | Regie | Het Nederlands Marionettentheater | 1960/1961 | 1 september 1960 | Bert Brugman |
| Feestavond t.g.v. het eerste lustrum der Amsterdamsche Sportclub De Kruisster | Uitvoerende | Cabaret Chiel de Boer | 1937/1938 | 14 mei 1938 | |
| Il barbiere di Siviglia - Gioacchino Rossini | Uitvoerende | Het Nederlands Marionettentheater | 2006/2007 | 1 september 2006 | Mariska Brugman, René van Tol |
| Der Barbier von Bagdad | Poppen | Het Nederlands Marionettentheater | 1958/1959 | 1 september 1958 | Bert Brugman |
| Stiekem naar Groenland | Poppen | Het Nederlands Marionettentheater | 2004/2005 | 3 september 2005 | René van Tol |
| Il barbiere di Siviglia - Gioacchino Rossini | Poppen | Het Nederlands Marionettentheater | 2006/2007 | 1 september 2006 | Mariska Brugman, René van Tol |
Externe Links
Bronnen