Cilli Wang
Foto: Frits Lemaire Collectie TiN.
| Naam | Cilli Wang |
|---|---|
| Volledige naam | Zäzilie Irma Wang |
| Geboortedatum | 1 februari 1909 |
| Geboorteplaats | Wenen |
| Overlijdensdatum | 10 juli 2005 |
| Overlijdensplaats | Wenen |
| Beroep | Danser, Acteur, Poppenspeler, Theatermaker |
| Discipline | Dans, Poppenspel, Kleinkunst |
| Trefwoorden | Cabaret |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Cilli Wang (1909 - 2005) was een Oostenrijkse danseres, poppenspeelster en cabaretière.
Met haar overlijden is een opmerkelijk actrice, cabaretière, dansparodiste en poppenspeelster voor het theater verloren gegaan. Al op jonge leeftijd kreeg Cilli Wang pianolessen en bezocht ze toneel- en balletvoorstellingen. Naar aanleiding van een balletuitvoering die ze op haar tiende zag, verzuchtte ze 'dat zij dat beter kon'. Aanvankelijk volgde ze een modistencursus, maar op haar zestiende schreef ze zich in voor de Akademie für Musik und Darstellende Kunst. Daar raakte ze onder invloed van de Ausdruckstanz en maakte kennis met het werk van Mary Wigman en Rudolf von Laban. Haar eerste dansvoorstelling maakte ze in 1929. Niet veel later trad ze op bij verschillende cabaretgezelschappen. Met haar kersverse echtgenoot, de regisseur, auteur en filosoof Hans Schlesinger, vestigde Wang zich in Wenen waar ze het theater Beispiele oprichtten.
Als het nazisme opkomt in de jaren dertig sluit de van oorsprong joodse Wang zich aan bij het politieke Zürcher exil-cabaretensemble Die Pfeffermühle van Erika Mann. Hiermee reist ze door heel Europa, waaronder Nederland. Sindsdien trad Wang vaker op in Nederland, zoals bij het ABC Cabaret van Wim Kan (1939-1940). Haar man was inmiddels ook naar Nederland overgekomen. Samen waren ze 'op de vlucht' voor de Duitsers en traden op bij het ensemble van Duitse ballingen. Toen ook Nederland in 1940 werd bezet, betekende dat al snel het einde van het optreden bij dit ensemble. In juni 1940 trad Cilli echter alweer op in het cabaret van café-restaurant Piccadilly in Den Haag. Half september werd het joden verboden op te treden voor algemeen publiek. Cilli trad vervolgens op met de Nelson Revue in Amsterdam voor enkel joods publiek. Cilli Wang en haar man doken tijdens de bezetting onder in Den Haag, waar haar man kort voor de bevrijding (op 10 april 1945) overleed.
Na de oorlog keerde ze glansrijk terug op het toneel, met een soloprogramma en tournees door Nederlands-Indië, Engeland en al snel daarna de rest van Europa, West-Indië en Zuid-Amerika. Ze bleef in Nederland wonen. Ze werkte samen met onder anderen Alexander Pola, de poppenspeler Feike Boschma en opnieuw Wim Kan en Corry Vonk. Cilli Wang viel als artieste moeilijk bij een genre onder te brengen. Vanaf het begin was duidelijk dat het klassieke ballet niet aan haar besteed was. Ze wilde meer, en vooral anders. Ze gebruikte zelfgemaakte kostuums en maskers om dieren te verbeelden en objecten tot leven te brengen, en gaf daarmee een andere invulling aan wat poppentheater tot die tijd inhield. Ze bewoog zich tussen performancekunst en objecttheater, maar speelde ook mee in revueachtige cabaretvoorstellingen. Humor speelde daarbij een belangrijke rol. De invloed van de Ausdruckstanz deed zich gelden in de vormgeving van de objecten en de wijze waarop zij transformeerde in de objecten en dieren: grillig, fantasievol, grotesk. Beroemd waren haar plantenacts, haar solo's waarin ze een dansstel verbeeldde en haar act als de zevende en kleinste dwerg Dopey. In al die transformaties stond één ding voor Cilli Wang voorop: een voorstelling of performance was geslaagd als ze verdween achter en in het verbeelde object of dier; voor de toeschouwer was zij opgegaan in de nieuwe creatie.
Tot in de jaren zestig was ze een succesvol artieste, die triomfen vierde over de hele wereld en met grote regelmaat televisieoptredens verzorgde. Een optreden in het Holland Festival van 1960 kan tot haar hoogtepunten gerekend worden. In 1971 vierde ze haar vijfentwintigjarig jubileum in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Ondanks alle steden die ze tijdens haar wereldreizen aandeed, bleef Amsterdam haar thuishaven, tot ze in 1975 besloot definitief terug te keren naar Wenen, Oostenrijk. Hier ontving ze in 1994 het gouden teken van verdienste van de Deelstaat Wien.
De laatste periode van haar leven stond ze niet meer op de planken, maar bekommerde zich om de maskers en kostuums die ze al die jaren verzameld had, om haar eigen beeldend werk én om het nagelaten werk van haar man. Cilli Wang werd 96 jaar.
Zie ook het Vrouwenlexicon van het Huygens ING en Wikipedia.
Theater CV
Cilli Wang heeft bijgedragen aan 28 productie(s).
Cilli Wang heeft gewerkt in de volgende functies:
- BeeldtAf - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- IsVervaardigdDoor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Persoon - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Producent - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Titel - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Cilli Wang heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Fotografie door Cilli Wang
Er zijn 6 foto's die zijn gemaakt door Cilli Wang beschikbaar op de TheaterEncyclopedie:
Balletschoenen gedragen door Cilly Wang in De Salon Giraffe 74176
Een kartonnen bordje gebruikt door Cilly Wang in de Souvenir from Holland 74490
Gras-lap bij boom gebruikt door Cilly Wang in Het Uiltje 74178
Onderdeel lap bij boom gebruikt door Cilly Wang in Het Uiltje 74180
Tak gebruikt door Cilly Wang in Het Uiltje 74179
Twee strikken gedragen door Cilli Wang in De Salon Giraffe 74177
Kostuums en rekwisieten
Balletschoenen gedragen door Cilly Wang in De Salon Giraffe. Ontwerp: Cilly Wang. Collectie TiN.
Gras-lap bij boom gebruikt door Cilly Wang in Het Uiltje. Ontwerp: Cilly Wang. Collectie TiN.
Tak gebruikt door Cilly Wang in Het Uiltje. Ontwerp: Cilly Wang. Collectie TiN.
Een kartonnen bordje gebruikt door Cilly Wang in de Souvenir from Holland. Ontwerp: Cilly Wang. Collectie TiN.
Bronnen
- Productiedatabase
- Theater Instituut Nederland
- Voor oorlogsperiode zie ook Delpher.nl