Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Rozentheater1.jpg


Het Rozentheater te Amsterdam in 2005

NaamRozentheater, Amsterdam
Eerdere naamAsta Theater, Amsterdam, Mickery, Amsterdam
PlaatsAmsterdam
TypeTheaterzaal
ArchitectM. Geldmaker, Z. Gulden
Bouwjaar1912-1913
Openingsdatum22 maart 1913
Wikidata ID (Q-nummer)Q12148408
 Website


Bekijk de van Wikimedia / Wikipedia over Rozentheater, Amsterdam


Rozentheater.JPG

Info Waarde
Afbeelding Rozentheater.JPG
Postcode: Geen postcode beschikbaar
Openingsdatum: Niet beschikbaar
Op de kaart: Ga naar kaart...
Wikimedia Commons: Galerie (Wikimedia Commons)
Gelegen in: Amsterdam (Q9899)


Bekijk deze en meer informatie op de website van Wikidata, of lees de pagina Rozentheater op Wikipedia.

Naamsgeschiedenis

1913 - 1926: Cinema- en VariétéTheater, Het Rozen Theater
1926 - 1948: Asta Theater
1948 - 1971: Cinema Capitol (bioscoop)
1972 - 1988: Mickery Theater
1988 - 1989: Kunstenaarssociëteit Frau Holle
1990 - 1993: Art & Pro / Rozentheater
1994 - 2013: Rozentheater
2014 - heden: Boom Chicago Rozentheater

Geschiedenis

Cinema- en VariétéTheater Het Rozen Theater

Het Rozentheater, thans rijksmonument, werd op 22 maart 1913 geopend als bioscoop onder de naam Cinema- en Variété Theater. Tot 1918 werden er voornamelijk films vertoond met variété-achtige bijprogramma’s. Met 1000 zitplaatsen was het Rozentheater de grootste bioscoop van Nederland.
Tot 1918 werden er ook af en toe toneelvoorstellingen opgevoerd; daarna werd het roer definitief omgegooid. Sinds 2 mei 1918 was het alleen nog een theater, met De Getrapten van Ernst Preczany als openingsvoorstelling. Er werden toneelvoorstellingen, opera’s, operettes en revues gebracht. De volksstukken hadden titels als Celine van de Cantine, Het schatje van het Kolkje en De Jantjes.

Uit de administratie van de kostuumfirma A. Serné & Zoon blijkt dat die de kostuums leverde voor voorstellingen in het Rozentheater; o.m. voor De Getrapten, De zwarte Hand, Kazerneleed, Dronken Leen, De Jongens van de oude Lichting, De zwevende Maagd, De Wapens neer en De Bolsjewiki.

Asta Theater

Na 1926 veranderde de naam in Asta Theater en werden er weer voornamelijk films vertoond. Tussen 1940 en 1945 werden er sporadisch films vertoond, maar wel veel theatervoorstellingen. De reden was dat toenmalig exploitant Albers de Brieder er niets voor voelde om zijn theater als propaganda-instituut voor de bezetters te laten gebruiken, en daarom doorlopend toneelvoorstellingen organiseerde. De bezetters eisten namelijk dat bij iedere filmvoorstelling ook het journaal ("Die Deutsche Wochenschau", met een sterk propagandistisch karakter) vertoond moest worden. Voor de theatervoorstellingen vroeg hij dispensatie aan, die hij ook steeds verkreeg.
Rond 1940 traden hier Carel Verbrugge en zijn neef Johan Musscher (later bekend geworden als respectievelijk Willy Alberti en Johnny Jordaan) voor het eerst op.

Mickery Theater

Nadat het gebouw tussen 1948 en 1972 als bioscoop Cinema Capitol had gediend, kwam in 1972 het Mickery Theater van Ritsaert ten Cate vanuit Loenersloot in het lege gebouw. Na een verbouwing werden op 28 maart van dat jaar de eerste voorstellingen gegeven, resp. door de Engelse groep The Freehold (met Genesis en Mary Mary) en het Werkteater (met Werk in Uitvoering). Het Mickery Theater aan de Rozengracht zou daarna uitgroeien tot een centrum voor het internationale avant-garde theater.
Belangrijke elementen in de daar gepresenteerde producties waren onder meer het experimenteren met televisie- en filmbeelden en het manipuleren van de waarneming. Spraakmakend was bijvoorbeeld Cloud Cuckooland (1978): een productie waarbij het publiek in verrijdbare dozen werd opgesloten die steeds door de ruimte werden verplaatst. Zo wisselde het perspectief op het gepresenteerde van scene op scene.
Een andere rode draad in de geschiedenis van Mickery waren de pogingen om het publiek deel te laten uitmaken van de voorstellingen. In Ahen Senso (Tenjo Sajiki, 1972) werd het publiek opgesloten in een labyrint van kippengaas. Op weg naar de uitgang werd het geconfronteerd met raadselachtige, soms zeer confronterende scènes, waarbij het uitgenodigd werd om actief deel te nemen, of juist geprovoceerd om in te grijpen.
In 1991 hield Ritsaert ten Cate het voor gezien. Zijn Mickerytheater is van buitengewoon belang geweest voor de vernieuwing van het Nederlandse theater in de laatste decennia van de vorige eeuw.

Rozentheater

Vanaf 1993 speelde Art & Pro van Frans Strijards in het Rozentheater. Na het samengaan van Art & Pro met theatergroep De Trust, krijgt het Rozentheater een nieuwe functie: het werd het eerste theater in Nederland dat uitsluitend programmeerde voor een publiek tussen 15 en 25 jaar.

In 2013 vestigde de Comedy Club Boom Chicago zich in het theater, waarvoor weer een verbouwing plaats vond.
Er kwam plaats voor 330 bezoekers die om losse tafeltjes zitten. Er is ook een kleine zaal voor 100 toeschouwers.

Het gebouw

De voorgevel is ontworpen in een gemengde stijl met art deco-invloeden, en doet denken aan een sacraal bouwwerk - typerend voor gevelontwerpen in een tijd waarin gebouwen met een culturele functie werden gezien als ‘cultuurtempel’. De gevel is opgebouwd uit een combinatie van baksteen en natuursteen. Onder het natuurstenen tekstfries bevinden zich vier reliëfstenen, waarop steeds een Pierrot met een luit in de hand is afgebeeld. De hoge glas-in-loodramen hebben veelkleurige gestileerde bloemmotieven, en voorstellingen met wajangpoppen. Net als het tableau vivant en de toverlantaarn kunnen die als één van de voorlopers van de film gezien worden. Na de laatste restauratie (2004) zijn deze ramen weer in volle glorie zichtbaar.

In Het Volk- Dagblad voor de Arbeiderspartij (d.d. 03-08-1920) is te lezen dat per 1 september 1920 het toneel zou worden verbouwd en vergroot. Aan de straatzijde kwam een afgesloten vestibule met vestiaire en er werd een koffiekamer geopend, die plaats bood voor 300 personen.
Bij de opening van het theater in 1918 was er een balkon aanwezig in de zaal; dit is zeer waarschijnlijk verwijderd bij de verbouwing in 1972. Tot datzelfde jaar was er sprake van een lijsttoneel, daarna werd het een vlakke vloertheater. Ook was er in de zaal een orkestbak aanwezig tot de verbouwing in 1972.

Premieres

Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen, die in dit theater in première zijn gegaan onder de naam Rozentheater, Amsterdam (de periode 1913-1926 en 1993-heden):

 
Axe! - Don't Hit Mama - 2013-03-29
Fight Flow - ISH - 2012-11-24
SoyBomb4 - De conformisten - Toneelgezelschap Monk - 2012-10-31
Gnaoui goed gedaan - Stichting Likeminds - 2012-10-16
Father Father - Don't Hit Mama - 2012-10-12
Diespace 3.0 - PIPS:lab - 2012-09-20
Monday, Larissa – The Practice of Saving - Lilach Livne - 2012-09-05
Out of My Mind - Nina Willems - 2012-09-01
Living in Oblivion - Theaterschool - 2012-06-21
De laatste - of: De Lama's - Stichting Nachtgasten - 2012-05-27
Ontbloot - Stichting Likeminds - 2012-05-24
Op de liefde Godverdomme! - Stichting Likeminds - 2012-05-24
Op de liefde godverdomme! - Stichting Likeminds - 2012-05-24
L'art pour l'art - Theaterschool - 2012-05-15
Secreet - Mu Theater - 2012-05-10
Back Stage - Stichting Nachtgasten - 2012-04-29
The Hooded Men - Stichting Nachtgasten - 2012-03-25
Battleground - Don't Hit Mama - 2012-03-23
SoyBomb3 - Gokhal Europa - Toneelgezelschap Monk - 2012-03-16
Losers - Stichting Nachtgasten - 2012-02-26
De bruiloft van Özlem - Anne Maike Mertens - 2012-02-08
Oedipus: Kollummerzwaag - Stichting Nachtgasten - 2012-01-29
Hate - Stichting Studio Dubbelagent - 2012-01-13
De Circus Treurdier Nachtmis 2011 - Circus Treurdier - 2011-12-24
Kerst met John, Stef en Wim - Toneelgezelschap Monk - 2011-12-20
The Hooded Men Deathrow - Stichting Nachtgasten - 2011-12-18
The Future Is Not What It Used to Be - Stichting Likeminds - 2011-12-15
Waas - Stichting Likeminds - 2011-12-15
Man vs Robot - Stichting Likeminds - 2011-12-15
Alles onder controle - Stichting Likeminds - 2011-12-15
In de voetstappen van mijn vader - Stichting Likeminds - 2011-12-15
One Big Fucked-up Christmas Carol - De Rennende Gek - 2011-12-07
Partnerruil - Stichting Nachtgasten - 2011-11-27
Mijn moeder Medea - De Toneelmakerij - 2011-11-05
De dag van Uriël - Stichting Nachtgasten - 2011-10-30
Rubber Room - Het Lab - 2011-10-26
Worst Case Scenario - Stichting Nachtgasten - 2011-09-25
De gasten van februari - Claire Fleury - 2011-09-06
Human Fruit Bowl - Harmony Stempel - 2011-09-02
The Anatomy of Weather - Matchbox Theatre Collective - 2011-09-02
Bennington Oklahoma - Stichting Nachtgasten - 2011-05-29
Edele rotting - Stichting Nachtgasten - 2011-05-29
Bitter with A Twist - De Rennende Gek - 2011-05-18
Vervellen - Stichting Nachtgasten - 2011-05-15
De Witte Engbloem - Stichting Nachtgasten - 2011-05-01
Het Onsterfelijkheids Comité - Stichting Nachtgasten - 2011-05-01
Seqs - Theatergroep Werktuig - 2011-04-28
Odilia - Stichting Nachtgasten - 2011-04-17
Clyde & Bonnie - De Toneelmakerij - 2011-04-07
Terug in het Dolhuys - Stichting Nachtgasten - 2011-04-03
… overige resultaten

Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen, die in dit theater in première zijn gegaan onder de naam Asta Theater, Amsterdam (de periode 1926-1948):

 
Doe me 'n plezier - Henvo Revue - 1940-02-16
Daar zit muziek in - Henvo Revue - 1940-03-14
Alles in de puntjes - Henvo Revue - 1940-09-27
Alles wordt weer goed - Henvo Revue - 1940-10-11
Hoera! Daar zijn we weer - Henvo Revue - 1940-11-08
Zeg het met muziek - Henvo Revue - 1940-11-22
Sonny Boy - Henvo Revue - 1940-12-20
Moeders jongen - Gezelschap Chris de la Mar - 1941-01-10
Paasrevue 1941 - Henvo Revue - 1941-04-11
Laat ie fijn zijn! - Henvo Revue - 1941-05-09
De Amsterdammers - De twee straatjongens van Parijs - 1941-05-23
De kinderen van het Fort van Sjakoo - Producent onbekend - 1941-07-11
Dat doet je goed! - Henvo Revue - 1941-10-17
De roman van een scheepsjongen - Producent onbekend - 1941-11-07
De zoon van Paljas - Henvo Revue - 1941-11-21
Kerstfeest van een zwerver - Henvo Revue - 1941-12-23
'n Dolle boel - Gezelschap Toscani - 1942-01-16
Na regen... zonneschijn - Frits Schakels Revue - 1942-03-20
Krates - Gelegenheidscombinaties - 1942-04-24
Schooiertje - Producent onbekend - 1942-09-03
Een fijne familie - Floor Koen's Gezelschap Volkskunst - 1942-09-25
De Duiventil - Gezelschap Willy Alberti - 1942-10-30
De erfenis van ome Janus - Henvo Revue - 1942-11-27
Lachrevue "Dat moet je zien" - Hollandia Volkstoneel - 1942-12-10
De wens die waarheid werd - De Kleine Komedie o.l.v. Willem Faassen - 1943-04-09
… overige resultaten

Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen, die in dit theater in première zijn gegaan onder de naam Mickery, Amsterdam (de periode 1972-1988):

 
Genesis - Stichting Mickery Workshop - 1972-03-28
Mary Mary - Stichting Mickery Workshop - 1972-03-28
Medea - Stichting Mickery Workshop - 1972-04-11
Show nr. 50 - Stichting Mickery Workshop - 1972-04-13
Crimes of Sex and Violence - Stichting Mickery Workshop - 1972-05-02
Nuts in May - Stichting Mickery Workshop - 1972-05-09
Rais - Stichting Mickery Workshop - 1972-05-24
The Cave - Stichting Mickery Workshop - 1972-06-08
Lulu - Theaterschool - 1972-06-23
Hamlet in de kelder - Stichting Mickery Workshop - 1972-06-29
The George Jackson Black & White Minstrel Show - Stichting Mickery Workshop - 1972-08-15
England's Ireland - Stichting Mickery Workshop - 1972-09-05
Stonehenge Kit, The Ancient Brit - Stichting Mickery Workshop - 1972-09-05
Mojin Shokan - Stichting Mickery Workshop - 1972-09-13
Miss Holland in Zwitserland - Stichting Mickery Workshop - 1972-09-14
Amalfi - Stichting Mickery Workshop - 1972-09-19
For Sylvia - Stichting Mickery Workshop - 1972-10-03
Hitler Dances - Stichting Mickery Workshop - 1972-10-03
Ahen-Senso - Stichting Mickery Workshop - 1972-10-12
Family - Stichting Mickery Workshop - 1972-10-19
Bullshot Crummond - Stichting Mickery Workshop - 1972-10-31
The Cage - Stichting Mickery Workshop - 1972-11-07
Laat iedereen heel stil liggen, er vallen soms mensen dood - Jana Beranová - 1972-11-14
Point 101 - Stichting Mickery Workshop - 1972-11-14
Plays for Rubber Go-Go Girls II - Stichting Mickery Workshop - 1972-11-14
… overige resultaten

Bronnen

  • Productiedatabase
  • Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw. Redactie Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Nathalie Wevers. Theater Instituut Nederland, 2007