Ko van Dijk: Biografie - De echtgenotes en het vaderschap

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Logo eenlevenlangtheater2.jpg

Ko van Dijk. Fotograaf onbekend. Collectie TIN.


Eenlevenlangtheater Ko van Dijk:

De echtgenotes en het vaderschap

Ko van Dijk trad op 15 november 1939 voor de eerste maal in het huwelijk met Emma (Emmy) Lucretia Scholte die Mensendieck-lerares was. Hij was toen 23 jaar oud. Zij gaf haar gymnastieklessen ook op de Toneelschool. Emmy Scholte woonde in Hilversum, was gescheiden en moeder van een tweeling. Het echtpaar scheidde binnen twee jaar. In een interview blikt Ko van Dijk terug: "Nu, na zoveel jaar, geloof ik dat we het er allebei wel over eens zullen zijn, dat het een wat onbezonnen stap is geweest om te trouwen. Vooral ik was bij lange na nog niet rijp voor een huwelijk en zeker niet om een goede vader te zijn voor haar tweeling, die ik overigens erg graag mocht. Emmy bewonderde mij mateloos en vond alles prachtig wat ik deed, een weelde die mijn, toen nog steeds zeer magere benen, niet konden dragen. Ik, van mijn kant, was wel bijzonder trots de man te zijn van een zo knappe vrouw, maar al met al was de basis voor een goed huwelijk toch te smal. Gelukkig verliep de scheiding zonder complicaties en zonder dat onze persoonlijke vriendschap er onder leed." (geciteerd uit: Ko van Dijk van Guus Verstraete (Semper Agendo 1973).

Ko van Dijk en Elly van Stekelenburg thuis in hun huis in de Vondelstraat in Amsterdam
Programma Grand-Guignol. Collectie Peter-Jan van Dijk

Op 1 juli 1943 trouwde Ko van Dijk opnieuw, ditmaal met de actrice Engelina (Elly) Maria Isabella van Stekelenburg. Samen met Ben Aerden richtten zij in de laatste oorlogswinter een clandestien gezelschapje op dat ze De Kleine Comedie noemden. Voorstellingen werden in hun kamers en suite in hun huis in de Vondelstraat gegeven. De achterkamer was het toneel, de voorkamer de zaal. Ze stuurden uitnodigingen rond aan vrienden en kennissen met de volgende tekst: "Uitnoodiging. Grand-Guignol-tooneelavond. o.l.v. Ko van Dijk. In den huize Vondelstraat 19. Medewerkenden: Elly van Dijk-Stekelenburg; Ben Aerden; Ko van Dijk. Wanneer iets te eten, drinken, rooken, stoken of kaarsen voor de spelers wordt meegbracht, zal dit ten zeerste worden geapprecieerd. Verzoeke op tijd aanwezig te zijn." Elly, Ko en Ben gaven veertien voorstellingen tussen de schuifdeuren, voor in totaal 400 bezoekers. Ondanks het feit dat Elly en Ko het goed met elkaar konden vinden, hield het huwelijk geen stand, niet in de laatste plaats door Ko's escapades met andere vrouwen. Eind 1950 werd de scheiding uitgesproken.


Huwelijk Ellen de Thouars en Ko van Dijk (1951). Collectie Peter-Jan van Dijk.

Enkele maanden later, op 20 februari 1951, trouwde Van Dijk met actrice Ellen de Thouars. Zij speelde bij Comedia, het gezelschap waar Van Dijk op dat moment ook een engagement had. Dit huwelijk wordt in 1955 ontbonden.

Een jaar later trouwt Van Dijk, op zijn verjaardag op 25 juli 1956, in Engeland met de actrice Tietje (Teddy) Schaank. Hij had haar leren kennen in de winter van 1955, toen zij nog getrouwd was met Montgomery Ford. Deze Amerikaan bezorgde Ko van Dijk de schrik van zijn leven op Nieuwjaarsdag 1956:

Teddy Schaank. Foto: Godfried de Groot. Collectie TIN.

"'s Morgens lag ik nog in bed toen er aan de deur geklopt werd. Ik stond op en ging in mijn pyama opendoen. Wie schetst mijn ontsteltenis toen ik plotseling oog in oog stond met Ford, die de kamer binnentrad, mij beetgreep en een paar ontzaglijk harde klappen verkocht. Ik schreeuwde moord en brand, want ik ben nu eenmaal niet zo'n handige vechter. Gealarmeerd door de buren verschenen er in 'no time' een paar agenten van het bureau Leidseplein die een eind aan het krakeel maakten. Ford heeft later een reprimande gekregen en het dringende verzoek dit soort dingen achterwege te laten ook al had hij, volgens hem, voor zijn optreden alle aanleiding.' "(geciteerd uit: Ko van Dijk van Guus Verstraete (Semper Agendo 1973). Door zijn huwelijk met Teddy Schaank wordt Ko van Dijk stiefvader van haar dochtertje Linda. "Zelden heb ik mij zo verbonden gevoeld met een kind als met Linda en zij, ik weet dat zeker, met mij. Nog. Als we elkaar zien, is dat één. Dat is verrukkelijk om te beleven. Ik houd van Lin. Zij heet natuurlijk niet Van Dijk, maar noemt zich zo, ik heb daar bezwaar tegen gehad, ik vond dat overdreven - maar het is helemaal goed, helemaal goed, hè." (geciteerd uit: Tony van Verre ontmoette Ko van Dijk (Bussum 1978) Na een huwelijk van bijna acht jaar wordt opnieuw een echtscheiding voltrokken. Twee maanden later, op 17 april 1964, treedt Van Dijk voor de vijfde maal in het huwelijk, nu met kleedster Barbara (Barry) Verkaik. Na het huwelijk legde zij haar werk in de toneelwereld neer. Zij had twee kinderen uit een vorig huwelijk. Na echtscheiding van Barry Verkaik in 1969 legt Van Dijk voor een zesde en laatste maal de huwelijksgeloften af en treedt hij op 3 december 1969 met verpleegster Sophia (Pia) Sieta Jenny van den Hurk in het huwelijk. In maart 1969 moest Van Dijk, op 52-jarige leeftijd, aan zijn heup worden geopereerd en in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag leerde hij de veel jongere zuster Pia kennen en werd hopeloos verliefd.

Ko van Dijk met zijn vrouw Pia en zoontje Peter-Jan, 1970. Foto: De Telegraaf. Collectie TIN.

"Het feit dat zuster Pia aanzienlijk jonger was dan ik, maakte mij wel angstig voor de toekomst, maar zij deelde die bezwaren niet en onze verliefdheid ging al gauw over in een grote liefde voor elkaar. Geheime ontmoetingen tussen ons beiden waren aan de orde van de dag. Eerst op mijn kamer en later, toen ik met behulp van een paar krukken weer wat lopen kon, ook in het recreatiezaaltje." (geciteerd uit: Ko van Dijk van Guus Verstraete (Semper Agendo 1973).

Twee zoons, Peter-Jan (1970) en Kees (1973), werden geboren. Van Dijk was gelukkiger, maar ook bezorgder dan ooit: "(...) Toen Pia zei, ik ben zwanger, veranderde de wereld - alles werd anders. Mijn zorgen werden vertienduizendvoudigd, mijn god, ik werd gek! Ik was hysterisch, oh jezus, ik moet zus en ik moet zo! Ik zou een zoon krijgen, god allemachtig nog aan toe, ik was overtuigd dat ik een zoon zou krijgen. En wij krégen een zoon. Wij kregen een zoon! (...) Maar er kwam een totaal andere haast in mijn leven, toen mijn oudste jongen geboren werd. En toen ik na drie jaar Kees als tweede zoon kreeg, ja, dan denk je, nu is het leven volbracht... nu is alles volbracht. Ik heb de mooiste vrouw van de wereld, ik heb twee prachtige zonen; dat is een dusdanige prijs op het leven, ik kon het geestelijk niet omvatten. (...)" (geciteerd uit: Tony van Verre ontmoette Ko van Dijk (Bussum 1978)

In 1976 werd ook dit huwelijk, tot groot verdriet van Ko van Dijk, door echtscheiding ontbonden. De kinderen woonden meestentijds bij hun moeder. Ko van Dijk woonde alleen in Den Haag. "Nee, mijn leven zelf is heel naar... Mijn leven is in een baan gekomen dat ik er niet zo veel plezier meer in heb. Daarmee wil ik niet zeggen, of ik zou wel dood willen, néé. Maar ik mis mijn kinderen, dat is gewoon een feit. Ik mis mijn vrouw, maar ik mis mijn kinderen het meest; zo is dat nu eenmaal. Ik weet dat ik daarmee leven moet. Ik leef daar moeilijk mee, héél moeilijk. Als ze bij mij zijn, zijn mijn twee jongens gelukkig, maar ze zijn ook gelukkig bij hun moeder. Maar ze zijn het ook bij mij. Wat jammer denk ik dan, wat vreselijk jammer dat wij niet met ons vieren gelukkig kunnen zijn." (geciteerd uit: Tony van Verre ontmoette Ko van Dijk (Bussum 1978)

Enkele maanden na dit interview overlijdt Ko van Dijk op zaterdag 6 mei 1978 aan een verwaarloosde longonsteking met bijkomende complicaties, alleen in zijn flat in Den Haag. Vrijdagavond had hij nog met Mary Dresselhuys Herfst in Riga in Amersfoort gespeeld. Zijn huishoudster vond hem zaterdagavond in zijn woning.


bronnen: website biografisch woordenboek van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis www.inghist.nl, Tony van Verre ontmoette Ko van Dijk (Bussum 1978) en Ko van Dijk van Guus Verstraete (Semper Agendo 1973).