Kitty Courbois: Repertoire - Toneel - Nederlandse Comedie

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Logo eenlevenlangtheater2.jpg

Kitty Courbois. Foto Centrafilm, Den Haag. Herkomst: Privécollectie.


Eenlevenlangtheater Kitty Courbois:


Kitty Courbois bij de Nederlandse Comedie

De Nederlandse Comedie ontstaat in 1950 vanuit het Haagse Comedia, onder leiding van Han Bentz van den Berg, Johan de Meester en Guus Oster. Het gezelschap beleeft zijn première met Nina, vertolkt door Mary Dresselhuys, en wordt in 1953 het huisgezelschap van de Stadsschouwburg Amsterdam. Het repertoire bestaat voornamelijk uit klassieke stukken, zoals de Gijsbrecht van Aemstel van Vondel die jaarlijks wordt opgevoerd op Nieuwjaarsdag.

Rhinoceros 97781.jpg Het lied van de moordenaar 167838.jpg

Links: Kitty Courbois (midden, met schort) in Rhinoceros, 1960. Dit was het eerste seizoen dat zij bij de Nederlandse Comedie speelde. Rechts: Kitty Courbois in Het lied van de moordenaar, 1968. Foto's: Maria Austria/MAI.


Kitty Courbois debuteert bij de Nederlandse Comedie op 27 augustus 1960 als kelnerin in het stuk Rhinoceros. Het stuk van Ionesco werd vertaald door Remco Campert en geregisseerd door Henk Rigters. Hiermee maakt Courbois een mooie start tussen grote namen als Mary Dresselhuys, Petra Laseur, Ank van der Moer, Ellen Vogel, Han Bentz van den Berg, Hans Croiset, Ko van Dijk, Peter Oosthoek, Guus Oster en Allard van der Scheer. Het gezelschap maakt dat seizoen in totaal 12 producties en speelt 520 voorstellingen. Kitty Courbois speelt naast haar rol in Rhinoceros ook in de voorstellingen Coriolanus en De getatoueerde roos. Voor de laatste voorstelling krijgt ze een nominatie voor de Colombina, de beste vrouwelijke bijrol voor haar rol als Rosa delle Rose.

Tijdens de repetities voor dat stuk is regisseur Ko van Dijk streng. Hij noemt haar een scharminkel en op één van de eerste repetities zegt hij: "Wat heb jij in vredesnaam geleerd op die toneelschool? Je kunt niet lopen, niet staan, niet zitten en niet praten, niks!" De nacht daarop oefent Kitty Courbois urenlang op één zinnetje: "Mama, ik heb twintig vuurvliegjes gevangen". De volgende dag zegt Ko van Dijk: "Aha, we hebben klaarblijkelijk toch niet fout gekozen".

Andorra 97186.jpg Een midzomernachtsdroom 98227.jpg

Links: Hans Croiset en Kitty Courbois in Andorra. Rechts: Henk van Ulsen (boven),en Kitty Courbois en Ramses Shaffy in Een midzomernachtsdroom. Foto's : Lemaire en Wennink/MAI.

In haar eerste seizoen als professioneel actrice speelt Kitty Courbois 174 voorstellingen. Het seizoen erna gaan er twee voorstellingen in reprise, maar er zijn ook mooie nieuwe rollen voor haar; zo speelt ze in Andorra en ze speelt Hermia in Shakespeare’s Midzomernachtsdroom. De Nederlandse Comedie is in de jaren zestig een keurig gezelschap met een net zo keurige reputatie. Ook in de spelersbus heerst een vaste hiërarchie, die echter door Ko van Dijk wordt doorbroken: "Als je met de bus op tournee ging, dan zaten de grote acteurs voorin en de figuranten op de achterbank. Ik zat ergens in het midden, totdat Ko van Dijk door de bus brulde dat ik naast hem moest komen zitten. Ik schaamde me dood, het was een soort verraad tegenover de rest van het gezelschap, maar ik durfde niet te weigeren." (TM, april 2010)

Al snel speelt Kitty Courbois ook een Grieks stuk, Trojaanse Vrouwen van Euripides. Met regisseur Ton Lutz werkt ze aan haar techniek. De ‘grote gevoelens’ die ze uitspeelde moesten aan de kant, het was meer beweeglijk en muzikaal wat er gebeurde bij het gezelschap. Courbois, die per slot van rekening uit een muzikaal gezin kwam, kon zich daar goed in vinden. Ze blijft uiteindelijk elf jaar bij de Nederlandse Comedie. In een interview met Ischa Meijer vertelt ze waarom:

'De Nederlandse Comedie was leuk, dat vergeten de mensen wel eens. Ik ben er blijven hangen omdat ik ook niet precies wist wat ik nou moest. Ik was met mijn spelmogelijkheden in de knoei geraakt. Ik ben al vrij vlug vastgelopen, eigenlijk al in mijn eerste rol, in De getaoueerde roos, waarmee ik erg veel succes had; na een voorstelling of honderd moest ik al vechten met mezelf, met het niet-meer-weten. Depressies, korter of langer — ik wist toen niet waar die vandaan kwamen. Dan keek je op het prikbord of je in godsnaam maar niets hoefde te doen. Maar dan was je toch weer ingedeeld. De trouw van Guus Oster, de trouw van de troep, dat gaf op zichzelf wel rust." (TM, april 2010)

Overzicht rollen Kitty Courbois bij de Nederlandse Comedie

Kitty Courbois speelde tussen 1960 en 1971 zo'n 30 rollen bij dit gezelschap. Hieronder vindt u een chronologisch overzicht van de rollen die Kitty Courbois bij de Nederlandse Comedie speelde.

  • 12 november 1966: Mary Warren in De Vuurproef - (N.B. toevoegen als premdatum in adlib is ingevoerd)
  • 24 november 1967: Mariane in De vrek
  • 15 november 1969: Christiane in Vrijdag

Scènefoto's Kitty Courbois bij de Nederlandse Comedie

Vrijdag 189217.jpg Gezang van de Lusitaanse bullebak 223954.jpg

Links: Kitty Courbois en Fons Rademakers in Vrijdag. Rechts: V.l.n.r. Kitty Courbois, Hidde Maas, Bruni Heinke (achter), Karin Meerman (rechts), Peter Hoeksema (links voor) en Rein Edzard (rechts voor) in Gezang van de Lusitaanse bullebak, 1969. Foto's Jutka Rona. Collectie TIN.

Op hoop van zegen 97734.jpg Op hoop van zegen 97732.jpg

Links: Kitty Courbois,Mimi Boesnach en Hetty Verhoogt, rechts: Hans Boswinkel, Kitty Courbois, Hetty Verhoogt en Mimi Boesnach in Op hoop van zegen. Foto's: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.

Antonius en Cleopatra 97190.jpg De vrek 97903.jpg

Links: o.a. Kitty Courbois en Ank van der Moer in Antonius en Cleopatra. Foto: Lemaire en Wennink/MAI. Rechts: V.l.n.r. Julien Schoenaerts, Petra Laseur, Nell Koppen, Kitty Courbois, Wim van den Brink, Bob de Lange in De vrek. Foto: Jutka Rona. Collectie TIN.

Warm en koud 97921.jpg Warm en koud 97923.jpg

Links: Kitty Courbois en Cor van Rijn; Rechts: Kitty Courbois, Ellen Vogel en Ramses Shaffy in Warm en koud. Foto's: Jutka Rona. Collectie TIN.