Jules Deelder
Jules Deelder leest uit zijn boek Jazz
| Naam | Jules Deelder |
|---|---|
| Volledige naam | Julius Anton (Jules) Deelder |
| Bijnaam | De nachtburgemeester van Rotterdam |
| Geboortedatum | 24 november 1944 |
| Geboorteplaats | Rotterdam |
| Overlijdensdatum | 19 december 2019 |
| Beroep | Dichter, Schrijver, Performer |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Na de HBS studeerde hij enkele jaren voor de akte Nederlands. Op zijn elfde schreef hij zijn eerste gedicht met de titel 'Hoort, men werpt een atoombom' en in 1962 debuteerde hij in het Algemeen Handelsblad met het gedicht "Straat". Hij werd ontdekt door Simon Vinkenoog (door Deelder steevast aangeduid als "ene Simon V. te A.") die hem uitnodigde als deelnemer aan een poëzie-manifestatie in het Amsterdamse theater Carré in 1966. Drie jaar later verscheen zijn debuutbundel Gloria Satoria (1969). Diverse bundels volgden, en Deelder ging ook korte verhalen schrijven. In de jaren negentig trad hij veelvuldig op met Herman Brood en met collega-dichter Bart Chabot.
Naast dichter en schrijver is Deelder een performer (noemt zichzelf "aucteur", (jazz-drummer, en verstokt fan van de voetbalclub Sparta. Toen in 1988 Nederland tijdens het EK van Duitsland won dichtte Deelder: Zij die vielen/ rezen juichend/ uit hun graf.
Hij gebruikt veel korte zinnetjes, doorspekt met Engelse woorden en woorden uit de popwereld. Deelder draagt altijd een penozepak, heeft gladgekamd haar, een stijlbril en een klein sikje. Het tijdschrift Esquire bekroonde hem als 'Bestgeklede Nederlander'. Zijn uitspraak, zowel in dialoog als in zijn voordracht, is uitgesproken Rotterdams - Deelders spraak kan zelfs gelden als stereotype van dit stadsdialect. Hij wordt gerekend tot de performance poets of popdichters. Regelmatig terugkerende thema's in zijn werk zijn Rotterdam, drugs, jazz, de Tweede Wereldoorlog en het Derde Rijk. Veel van zijn werk is absurdistisch, tot en met de naam van zijn vijfkoppige jazzcombo, Trio Me Reet. Het combo bestond uit Jules Deelder (drums), Chris Koenen (gitaar), Aad van Pijlen (basgitaar) en de tenorsaxofonisten Boris Vanderlek en Ger 'Sax' van Voorden.
Een ontmoeting met Jimi Hendrix op 10 november 1967 heeft grote indruk op Deelder achtergelaten. In diverse boeken heeft Deelder over deze ontmoeting geschreven, volgens Deelder ging het gesprek "of we elkaar al jááren kenden!". Er is een reconstructie gemaakt over deze ontmoeting getiteld "Mind & Fancy", hoewel Deelder beweert een aan hem gegeven briefje van Hendrix te hebben (deze wordt in het interview met Piet Piryns uit 1984 ook genoemd: "Let your mind and fancy roll on" staat erop), kon hij die anno 2004 niet meer vinden. Na de opnamen beweert Deelders vriendin dat het briefje inmiddels is gevonden. Tijdens een uitzending op 29 december 2008 van het tv-programma Top 2000 à Go-Go heeft Deelder deze inmiddels beroemde anekdote nogmaals uit de doeken gedaan, en was dit keer wel in staat het veelbesproken briefje voor de camera te tonen.
Jules Deelder is verder bekend van diverse reclamecampagnes, waaronder die voor de 'lichte borrel' Legner, luchtvaartmaatschappij Basiq Air en wasmiddelmerk Robijn (waarvoor hij zelfs een maagdelijk wit kostuum aantrekt). Ook was Deelder samen met Johnny van Doorn te zien in een reclamefilmpje voor het (inmiddels van de markt verdwenen) zoutje 'Djokja'. Deelder was reeds in de jaren 60 actief in de reclamewereld en gold als een talent in Rotterdamse reclamekringen. Zijn motto: "Wat nergens op lijkt, is echt". Deelder zei in een interview over reclame: "reclame is ook een cultuuruiting en aangezien ik een BV heb voor verspreiding van eigentijdse cultuur doe ik dus ook aan reclame." In 1995 liep het, door belastingschuld en een mislukt kunstproject, niet zo goed met de BV Deelder, wat leidde tot een breuk met zijn manager Rene Vallentgoed.
Behalve de reclamecampagnes, brengen uiteraard zijn regelmatig gepubliceerde werk en zijn theatershows (hij sluit steevast het eind van zijn theateroptredens af met een signeersessie) geld in het laatje. In 1996 presenteerde hij zijn eigen show op de Veronica televisie en sinds 1 februari 2007 heeft Deelder zijn eigen radioprogramma bij Arrow Jazz FM, DeeldeRadio, waar hij platen uit eigen collectie draait. Hij zegt niet veel in het programma, want "over muziek wordt veel gezeken, wij doen daar niet aan mee, wij draaien liever plaatjes". Volgens Deelder zijn niet al zijn optredens commercieel, zo draaide hij om niet iedere zaterdagmiddag van vijf tot zes jazzplaten op Radio Rijnmond en trad hij in gevangenissen op.
In 1988 ontving Deelder de Anna Blaman Prijs voor zijn gehele oeuvre. In 2005 werd hem de Tollensprijs toegekend voor de "grote stilistische kracht van zijn geestrijke oeuvre en zijn pionierswerk voor een moderne theatrale podiumpresentatie van poëzie", aldus het juryrapport.
Deelder leeft samen met A.M.C. (Annemarie) Fok. Het paar heeft een in 1985 geboren dochter, Ari genaamd. Zijn dochter neemt een belangrijke plaats in zijn leven in, hij heeft ook een gedicht voor haar geschreven ("Voor Ari").
Hij heeft een kwartet jazz compilatie cds uitgebracht (respectievelijk Deelder draait (2002), Deelder draait door (2003), Deelder blijft draaien (2004) en Deelderhythm (2006) die lovende kritieken met zich meebracht. Op deze vier cd's zocht hij de beste jazznummers uit zijn eigen platencollectie samen. Hij gebruikte de oude, originele versies in plaats van de gedigitaliseerde 'perfectionistischere' versies. In 2005 ontving Deelder de Edison prijs voor zijn cd Deelder blijft draaien.
Deelder is een verstokt Citrofiel, verplaatst zich bij voorkeur per Citroën CX, hoewel hij in een reclamefilmpje voor Basiq Air uit een Citroën DS stapte. In zijn bundel "Hol gelach" (1997) beschrijft Deelder enkele verkeersongelukken en bijna-doodervaringen. Ironisch genoeg reed hij in de zomer van 1997 op Voorne-Putten een Citroën CX total loss tegen een "naar het oostfront racende brandweermof", een Duitse brandweerwagen die toevallig terugkwam van een oefening op Europoort.
De stad Rotterdam heeft hem in 2004 de Wolfert van Borselenpenning toegekend.
Theater CV
Jules Deelder heeft bijgedragen aan 41 productie(s).
Jules Deelder heeft gewerkt in de volgende functies:
- Bewerking - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Decor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Kostuums - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muzikale uitvoering - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jules Deelder heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
- Sophocles, Antigone (toneel; De Bezige Bij, 2000)
- Sneeuwwitje en de zeven dwergen (De Bezige Bij, z.j.)
Vertalingen
- Angel eyes: solo voor trompettist (De Bezige Bij, 1998)