Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


JulesDeelder.jpg


Jules Deelder leest uit zijn boek Jazz

NaamJules Deelder
Volledige naamJulius Anton (Jules) Deelder
BijnaamDe nachtburgemeester van Rotterdam
Geboortedatum24 november 1944
Geboorteplaats Rotterdam
Overlijdensdatum19 december 2019
BeroepDichter, Schrijver, Performer
Externe databases:
DBNL
IMDb
VIAF

Na de HBS studeerde hij enkele jaren voor de akte Nederlands. Op zijn elfde schreef hij zijn eerste gedicht met de titel 'Hoort, men werpt een atoombom' en in 1962 debuteerde hij in het Algemeen Handelsblad met het gedicht "Straat". Hij werd ontdekt door Simon Vinkenoog (door Deelder steevast aangeduid als "ene Simon V. te A.") die hem uitnodigde als deelnemer aan een poëzie-manifestatie in het Amsterdamse theater Carré in 1966. Drie jaar later verscheen zijn debuutbundel Gloria Satoria (1969). Diverse bundels volgden, en Deelder ging ook korte verhalen schrijven. In de jaren negentig trad hij veelvuldig op met Herman Brood en met collega-dichter Bart Chabot.

Naast dichter en schrijver is Deelder een performer (noemt zichzelf "aucteur", (jazz-drummer, en verstokt fan van de voetbalclub Sparta. Toen in 1988 Nederland tijdens het EK van Duitsland won dichtte Deelder: Zij die vielen/ rezen juichend/ uit hun graf.

Hij gebruikt veel korte zinnetjes, doorspekt met Engelse woorden en woorden uit de popwereld. Deelder draagt altijd een penozepak, heeft gladgekamd haar, een stijlbril en een klein sikje. Het tijdschrift Esquire bekroonde hem als 'Bestgeklede Nederlander'. Zijn uitspraak, zowel in dialoog als in zijn voordracht, is uitgesproken Rotterdams - Deelders spraak kan zelfs gelden als stereotype van dit stadsdialect. Hij wordt gerekend tot de performance poets of popdichters. Regelmatig terugkerende thema's in zijn werk zijn Rotterdam, drugs, jazz, de Tweede Wereldoorlog en het Derde Rijk. Veel van zijn werk is absurdistisch, tot en met de naam van zijn vijfkoppige jazzcombo, Trio Me Reet. Het combo bestond uit Jules Deelder (drums), Chris Koenen (gitaar), Aad van Pijlen (basgitaar) en de tenorsaxofonisten Boris Vanderlek en Ger 'Sax' van Voorden.

Een ontmoeting met Jimi Hendrix op 10 november 1967 heeft grote indruk op Deelder achtergelaten. In diverse boeken heeft Deelder over deze ontmoeting geschreven, volgens Deelder ging het gesprek "of we elkaar al jááren kenden!". Er is een reconstructie gemaakt over deze ontmoeting getiteld "Mind & Fancy", hoewel Deelder beweert een aan hem gegeven briefje van Hendrix te hebben (deze wordt in het interview met Piet Piryns uit 1984 ook genoemd: "Let your mind and fancy roll on" staat erop), kon hij die anno 2004 niet meer vinden. Na de opnamen beweert Deelders vriendin dat het briefje inmiddels is gevonden. Tijdens een uitzending op 29 december 2008 van het tv-programma Top 2000 à Go-Go heeft Deelder deze inmiddels beroemde anekdote nogmaals uit de doeken gedaan, en was dit keer wel in staat het veelbesproken briefje voor de camera te tonen.

Jules Deelder is verder bekend van diverse reclamecampagnes, waaronder die voor de 'lichte borrel' Legner, luchtvaartmaatschappij Basiq Air en wasmiddelmerk Robijn (waarvoor hij zelfs een maagdelijk wit kostuum aantrekt). Ook was Deelder samen met Johnny van Doorn te zien in een reclamefilmpje voor het (inmiddels van de markt verdwenen) zoutje 'Djokja'. Deelder was reeds in de jaren 60 actief in de reclamewereld en gold als een talent in Rotterdamse reclamekringen. Zijn motto: "Wat nergens op lijkt, is echt". Deelder zei in een interview over reclame: "reclame is ook een cultuuruiting en aangezien ik een BV heb voor verspreiding van eigentijdse cultuur doe ik dus ook aan reclame." In 1995 liep het, door belastingschuld en een mislukt kunstproject, niet zo goed met de BV Deelder, wat leidde tot een breuk met zijn manager Rene Vallentgoed.

Behalve de reclamecampagnes, brengen uiteraard zijn regelmatig gepubliceerde werk en zijn theatershows (hij sluit steevast het eind van zijn theateroptredens af met een signeersessie) geld in het laatje. In 1996 presenteerde hij zijn eigen show op de Veronica televisie en sinds 1 februari 2007 heeft Deelder zijn eigen radioprogramma bij Arrow Jazz FM, DeeldeRadio, waar hij platen uit eigen collectie draait. Hij zegt niet veel in het programma, want "over muziek wordt veel gezeken, wij doen daar niet aan mee, wij draaien liever plaatjes". Volgens Deelder zijn niet al zijn optredens commercieel, zo draaide hij om niet iedere zaterdagmiddag van vijf tot zes jazzplaten op Radio Rijnmond en trad hij in gevangenissen op.

In 1988 ontving Deelder de Anna Blaman Prijs voor zijn gehele oeuvre. In 2005 werd hem de Tollensprijs toegekend voor de "grote stilistische kracht van zijn geestrijke oeuvre en zijn pionierswerk voor een moderne theatrale podiumpresentatie van poëzie", aldus het juryrapport.

Deelder leeft samen met A.M.C. (Annemarie) Fok. Het paar heeft een in 1985 geboren dochter, Ari genaamd. Zijn dochter neemt een belangrijke plaats in zijn leven in, hij heeft ook een gedicht voor haar geschreven ("Voor Ari").

Hij heeft een kwartet jazz compilatie cds uitgebracht (respectievelijk Deelder draait (2002), Deelder draait door (2003), Deelder blijft draaien (2004) en Deelderhythm (2006) die lovende kritieken met zich meebracht. Op deze vier cd's zocht hij de beste jazznummers uit zijn eigen platencollectie samen. Hij gebruikte de oude, originele versies in plaats van de gedigitaliseerde 'perfectionistischere' versies. In 2005 ontving Deelder de Edison prijs voor zijn cd Deelder blijft draaien.

Deelder is een verstokt Citrofiel, verplaatst zich bij voorkeur per Citroën CX, hoewel hij in een reclamefilmpje voor Basiq Air uit een Citroën DS stapte. In zijn bundel "Hol gelach" (1997) beschrijft Deelder enkele verkeersongelukken en bijna-doodervaringen. Ironisch genoeg reed hij in de zomer van 1997 op Voorne-Putten een Citroën CX total loss tegen een "naar het oostfront racende brandweermof", een Duitse brandweerwagen die toevallig terugkwam van een oefening op Europoort.

De stad Rotterdam heeft hem in 2004 de Wolfert van Borselenpenning toegekend.


Jules Deelder heeft bijgedragen aan 40 productie(s).

Jules Deelder heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jules Deelder heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Straat Bewerking Ro Theater 1990/1991 31 mei 1991 Antoine Uitdehaag, Jos Thie
Little Voice Bewerking Bergen Theatre - Film - Television 1993/1994 5 januari 1994 Jos Thie
Sneeuwwitje Bewerking Stichting Jeugdtheater Hofplein 1995/1996 24 mei 1996 Louis Lemaire
Antigone Bewerking Stichting FACT 1999/2000 20 november 1999 Jeroen Kriek
Ja! Deelder Regie Deelder BV 1986/1987 27 februari 1987 Jules Deelder
Deelder denkt Regie Deelder BV 1992/1993 8 januari 1993 Jules Deelder
Kamadeeldra Regie Deelder BV 2003/2004 6 september 2003 Jules Deelder, Kamagurka
Klassestrijd Vertaling Kerngroep Bijzondere Projekten 1982/1983 3 mei 1983 Antoine Uitdehaag
Straat Vertaling Ro Theater 1990/1991 31 mei 1991 Antoine Uitdehaag, Jos Thie
Little Voice Vertaling Bergen Theatre - Film - Television 1993/1994 5 januari 1994 Jos Thie
Twee Vertaling Stichting De Kist 1993/1994 4 juni 1994 Ian Pieters
Cooking with Elvis Vertaling Huis a/d Werf Productie 1999/2000 18 mei 2000 Paul Feld, Jeroen Kriek
Moordwijven Vertaling Loes Luca 2006/2007 11 oktober 2006 Aat Ceelen
Buk Vertaling Productiehuis Rotterdam (Rotterdamse Schouwburg) 2008/2009 20 maart 2009 Antoine Uitdehaag
Little Voice Vertaling Kik Productions 2013/2014 4 februari 2014 Bruun Kuijt
Stad-shock-mannen Auteur (schrijver libretto, scenario) De Softies 1979/1980 15 april 1980
Deelder spreekt Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1985/1986 27 september 1985 Ansje van Brandenberg
Ja! Deelder Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1986/1987 27 februari 1987 Jules Deelder
Kiezen of Deelder Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1988/1989 17 februari 1989
Deelder draait door Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1990/1991 4 januari 1991
De automaat Auteur (schrijver libretto, scenario) De Grootste Luxe na de Kleurenteevee 1990/1991 5 februari 1991 Pieter Loef
Deelder denkt Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1992/1993 8 januari 1993 Jules Deelder
Deelder leeft Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1994/1995 22 februari 1995
Deelder zingt?? Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1996/1997 21 januari 1997
Apocrief Auteur (schrijver libretto, scenario) Brood & Chabot Deelder 1998/1999 1 oktober 1998
Angel Eyes Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting De Blanke Peer 1998/1999 6 november 1998 Paul Feld, Jeroen Kriek
Zonder titel Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1999/2000 3 september 1999
Deelder dicht tegen het millenium aan Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 1999/2000 17 december 1999
Voorwaarts Nuts Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 2000/2001 28 september 2000
Danse jochie, danse! De helden van Rotterdam, Bep van Klaveren Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Jeugdtheater Hofplein 2000/2001 13 april 2001 Jaco van der Moolen, Laura Rodenburg
Lazarus Auteur (schrijver libretto, scenario) Rotterdamse Schouwburg 2000/2001 15 juni 2001 Peter Sonneveld
Deelderama Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 2002/2003 9 oktober 2002
Kamadeeldra Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 2003/2004 6 september 2003 Jules Deelder, Kamagurka
Het land Auteur (schrijver libretto, scenario) Mike Boddé 2003/2004 15 november 2003 Aad Spee
Uur U Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater van de Verloren Tijd 2003/2004 25 april 2004 Sjon Brands
Het alziend oor Auteur (schrijver libretto, scenario) Productiehuis Rotterdam (Rotterdamse Schouwburg) 2010/2011 4 januari 2011 Aat Ceelen
Het alziend oor Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting De Rotterdam Connectie 2010/2011 4 januari 2011 Aat Ceelen
In Europa Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Rotterdam 2017/2018 8 september 2017 Johan Simons
Tweespalt Auteur (schrijver libretto, scenario) Deelder BV 2017/2018 5 juli 2018
Taal Uitvoerende Holland Festival 1982/1983 22 juni 1983 Theo Uittenbogaard
Deelder spreekt Uitvoerende Deelder BV 1985/1986 27 september 1985 Ansje van Brandenberg
Boulevarddeel Uitvoerende Deelder BV 1985/1986 18 juni 1986
Ja! Deelder Uitvoerende Deelder BV 1986/1987 27 februari 1987 Jules Deelder
Deelder presenteert... Uitvoerende Deelder BV 1987/1988 9 april 1988
Kiezen of Deelder Uitvoerende Deelder BV 1988/1989 17 februari 1989
Deelder draait door Uitvoerende Deelder BV 1990/1991 4 januari 1991
Categorie:Jazz Uitvoerende Deelder BV 1992/1993 5 juli 1991
Deelder denkt Uitvoerende Deelder BV 1992/1993 8 januari 1993 Jules Deelder
Deelder leeft Uitvoerende Deelder BV 1994/1995 22 februari 1995
Deelder zingt?? Uitvoerende Deelder BV 1996/1997 21 januari 1997
Apocrief Uitvoerende Brood & Chabot Deelder 1998/1999 1 oktober 1998
Zonder titel Uitvoerende Deelder BV 1999/2000 3 september 1999
Deelder dicht tegen het millenium aan Uitvoerende Deelder BV 1999/2000 17 december 1999
Voorwaarts Nuts Uitvoerende Deelder BV 2000/2001 28 september 2000
Deelderama Uitvoerende Deelder BV 2002/2003 9 oktober 2002
Kamadeeldra Uitvoerende Deelder BV 2003/2004 6 september 2003 Jules Deelder, Kamagurka
Deeldelirium Uitvoerende De Deeldeliers 2015/2016 28 juni 2016
Deelder spreekt Decor Deelder BV 1985/1986 27 september 1985 Ansje van Brandenberg
Ja! Deelder Decor Deelder BV 1986/1987 27 februari 1987 Jules Deelder
Kiezen of Deelder Decor Deelder BV 1988/1989 17 februari 1989
Deelder denkt Decor Deelder BV 1992/1993 8 januari 1993 Jules Deelder
Kamadeeldra Decor Deelder BV 2003/2004 6 september 2003 Jules Deelder, Kamagurka
Deelder spreekt Kostuums Deelder BV 1985/1986 27 september 1985 Ansje van Brandenberg
Kiezen of Deelder Kostuums Deelder BV 1988/1989 17 februari 1989
Deelder denkt Kostuums Deelder BV 1992/1993 8 januari 1993 Jules Deelder
Deelder draait door Muziek Deelder BV 1990/1991 4 januari 1991
Deelder draait door Muzikale uitvoering Deelder BV 1990/1991 4 januari 1991
Deelder denkt Muzikale uitvoering Deelder BV 1992/1993 8 januari 1993 Jules Deelder
Op Vallentgoed Muzikale uitvoering Deelder BV 1994/1995 8 augustus 1994
Deelderama Muzikale uitvoering Deelder BV 2002/2003 9 oktober 2002
Tweespalt Muzikale uitvoering Deelder BV 2017/2018 5 juli 2018


  • Sophocles, Antigone (toneel; De Bezige Bij, 2000)
  • Sneeuwwitje en de zeven dwergen (De Bezige Bij, z.j.)

Vertalingen

  • Angel eyes: solo voor trompettist (De Bezige Bij, 1998)

Bronnen