Boris Vian
| Naam | Boris Vian |
|---|---|
| Volledige naam | Boris Paul Vian |
| Pseudoniem | Vernon Sullivan |
| Geboortedatum | 10 maart 1920 |
| Geboorteplaats | Ville-d'Avray |
| Overlijdensdatum | 23 juni 1959 |
| Overlijdensplaats | Parijs |
| Beroep | Schrijver, Chansonnier |
| Website | |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Boris Vian(1920 - 1959) was een Frans schrijver, ingenieur, dichter, chansonnier en jazztrompettist. Zijn werk was vaak controversieel, zeker in het Frankrijk van de jaren '50. Hij heeft 11 romans geschreven, 4 dichtbundels, diverse theaterstukken, film senario's, chansons, etcetera. Vian vertaalde het werk van Raymond Chandler in het Frans.
Als trompettist was hij vaak te beluisteren in de jazz-club "Tabou", destijds in de Rue Dauphine, nabij het literaire en culturele centrum Saint-Germain des Prés in Parijs. Vian schreef om en nabij de 400 chansons. Zijn meest bekende is Le déserteur, een pacifistisch lied geschreven ten tijde van de oorlog in Frans Indochina. Zijn liedjes zijn opgenomen door vele andere artiesten, onder wie Serge Reggiani, Juliette Gréco, Nana Mouskouri, Yves Montand, Magali Noel en Henri Salvador. Serge Gainsbourg verklaarde dat het zien van Boris Vian op toneel hem geïnspireerd had bij het schrijven van liederen.
Als jazz-enthousiast trad Vian op als liaison voor, onder andere, Duke Ellington en Miles Davis in Parijs. Hij schreef voor diverse Franse jazzbladen (Jazz Hot, Paris Jazz) en publiceerde diverse artikelen over jazz zowel in Frankrijk als in de Verenigde Staten.
Boris Vian had vanaf zijn vroege jeugd last van zijn hart: een slecht behandelde angina toen hij twee jaar oud was had een onvoldoende functionerende aorta tot gevolg. Het trompet spelen werd hem op een gegeven moment ontraden omdat "iedere noot die hij speelde hem een dag van zijn leven zou kosten". Vian ging er vrolijk mee door. Toch was hij ervan doordrongen dat hij niet oud zou worden, wat zijn enorm hoge productie verklaart.
Theater CV
Boris Vian heeft bijgedragen aan 13 productie(s).
Boris Vian heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Boris Vian heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Overlijden
Op de ochtend van 23 juni 1959 woonde Vian de première bij van de film die geïnspireerd was op zijn roman J'irai cracher sur vos tombes bij. Hij had reeds een conflict gehad met de producers over hun interpretatie van zijn boek en had publiekelijk al bekend gemaakt dat zijn naam niet op de aftiteling mocht verschijnen. Enkele minuten na het begin van de voorstelling zakte hij op zijn stoel in en overleed aan een hartaanval op weg naar het ziekenhuis. Hij was 39 jaar oud geworden.
Le titre qui l'avait lancé a fait mourir Boris Vian, kopte het Franse tijdschrift Paris Match de week daarop. Het was ironisch dat Vians overlijden zo sterk gerelateerd was aan de 'schandaal'roman waar zijn roem op dat moment hoofdzakelijk op was gebaseerd, terwijl hij zich er uitdrukkelijk van had gedistantieerd. Pas enkele jaren na zijn dood volgde ook de erkenning voor zijn overige werk.
Bibliografie (deels)
Als Boris Vian
- Trouble dans les Andains (1947, postuum gepubliceerd in 1966)
- Vercoquin et le plancton (1947)
- L'Écume des Jours (1947)
- L'automne a Pekin (1947)
- Les Fourmis (1949, korte verhalen)
- L'Herbe rouge (1950)
- L'Arrache-coeur (1953)
- Le loup garou (postuum gepubliceerd in 1970, korte verhalen)
Als Vernon Sullivan
- J'irai cracher sur vos tombes (1946)
- Les morts ont tous la même peau (1947)
- Et on tuera tous les affreux (1948)
- Elles se rendent pas compte (1949)
Nederlandse vertalingen
- De grondleggers van het rijk, vertaald door Jan Diels. In: Randstad 2, de Bezige Bij, februari 1962
- De dode vissen en Blues voor een bezopen kat, vertaling van de korte verhalen ‘Les poissons morts’ en ‘Blues pour un Chat noir’ uit Les Fourmis door Jan Diels. In: Podium, 18e jaargang no.9, juni 1964
- Liever niet creperen, vertaling Edo Loeber, Grote ABC nr.40, 1965
- De hartevreter, vertaald door Sonja Vos, Grote ABC nr.68, 1966
- En al wie lelijk is maken we af, vertaling en inleiding Ernst van Altena, LRP 217, De Bezige Bij, 1966
- Het schuim der dagen, vertaald door Han Meyer, Grote ABC nr.94, 1967
- Het rode gras, vertaald door Jenny Tuin, Grote ABC nr.115, 1969
- Herfst in Peking, vertaald door Jenny Tuin, Grote ABC nr.151, 1970
- Onrust in Zwadenland, vertaald door Pieter Beek, De Arbeiderspers (Kattengat-reeks), 1971
- De dood steekt in hetzelfde vel, vertaald door Maxim de Winter, De Arbeiderspers, 1975
- De Figurant, vertaling van het laatste verhaal uit Les Fourmis door J. Diels, Manteau, 1976
- Ik zal spuwen op jullie graf, vertaald door Gerbrand van Soest, De Arbeiderspers, 1973, voor het laatst herdrukt in 1995, met een nawoord van Arnon Grunberg
- Over jazz, teksten 1946-1958, vertaling Paul Syriër, Van Gennep, 1984
- De loodgieter, vertaling van een van de verhalen uit Les Fourmis door Martin de Haan. In: tijdschrift Bunker Hill 26, 2004
Externe Links
- Le Petit Cahier du Grand Boris Vian: Biografie, uitspraken, artikelen (in het Frans)
- Een ode aan Gainsbourg, focus op Boris Vian (in het Frans)
- Le Déserteur vertaald in veel talen.
Bronnen
- Productiedatabase
- Wikipedia
- Boris Vian. Biografie. Door: Philippe Boggio (vertaling Théo Buckinx), De Prom 1996.